Labour Party (VK)

**Labour Party**
Leider	Tony Blair

Opgericht	27 februari 1900
Hoofdkantoor	16 Old Queen Street London, SW1H 0DL

Politieke Ideologie	Sociaal-democratie
Europees Parlement Groep	Partij van de Europese Sociaal-Democraten
Kleuren	Rood

Website	www.labour.org.uk

De Labour Party (Partij van de Arbeid) is een centrum-linkse of sociaal-democratische partij in het Verenigd Koninkrijk. Zij is een van de drie belangrijkste Britse politieke partijen. Labour heeft sinds de verkiezingen in 1997 een meerderheid in het Lagerhuis (House of Commons). De sociaal-democratische ideeën binnen Labour hebben zich zelfstandig, zonder Europese bemoeienis ontwikkeld. Vandaar dat het Engelse socialisme veelal afwijkt van het (West-) Europese.

[bewerk] Structuur

Labour bestaat uit lokale partijen die een samenwerkingsverband op nationaal niveau hebben (in het Verenigd Koninkrijk noemt men het 'Constituency Labour Parties'). Verder bestaat Labour uit socialistische verenigingen (socialist societies) en aangesloten vakverenigingen (affiliated trade unions). De bekendste socialistische verenigingen binnen de Labour Party zijn: de Christian Socialist Movement, de Fabian Society en de Independent Labour Party.

[bewerk] De eerste jaren

Labour is opgericht op 27 februari 1900 in de Memorial Hall te Londen tijdens een arbeidersprotest. In eerste instantie was Labour bedoeld als de politieke arm van de vakverenigingen. De eerste leider was James Keir Hardie. Op 15 februari 1906 veranderden de afgevaardigden in het Lagerhuis de naam in "Parliamentary Labour Party". In de eerste jaren diende Labour meer als een protestpartij, en werkte als een conglomeraat van samenwerkende organisaties tot 1918. Van harmonie tussen de verschillende socialistische verenigingen en vakbonden die de Labour Party vormden, was in de eerste jaren geen sprake. Ook de kijk op het socialisme van de socialistische verenigingen (theoretisch), vakbonden (praktisch) en individuele Labour-leden droegen niet bij aan de eenheid.

De Britse politiek was aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw verdeeld tussen de intelligentsia, vertegenwoordigd door de Conservative Party, en de afgescheidenen van de Engelse Staatskerk die zich rond het "Wels Methodism" schaarden (dat werd vormgegeven door de "Liberal Party"). De Liberal Party is later opgesplitst, waardoor veel kiezers naar Labour overgelopen zijn.

Labour vormde zijn eerste (minderheids)regering in 1924, met steun van de Liberalen. De premier was Ramsay MacDonald. Negen maanden later kwamen de Conservatieven echter weer aan de macht.

[bewerk] De scheuring onder MacDonald

Na de verkiezingen van mei 1929 werd Labour de grootste partij in het Lagerhuis. MacDonald vormde een tweede regering met steun van de liberalen, maar doordat zij geen meerderheid in het Lagerhuis hadden konden zij niet hun (volledige) programma uitdragen/uitvoeren.

De crisis van 1931 leidde tot een scheuring in de partij. MacDonald en een aantal ministers vormden een alliantie met de conservatieven als "National Government". Het grootste gedeelte van de partij ging in de oppositie onder leiding van George Lansbury en vanaf 1935 Clement Attlee. De ILP onder leiding van James Maxton scheidde zich af in 1932 en nam daarmee een groot gedeelte van de linkse achterban met zich mee.

Terwijl de "National Government" van MacDonald wegslonk tot een klein partijtje, won Labour het grootste gedeelte van zijn electoraat terug en nam deel aan het oorlogskabinet van Winston Churchill.

[bewerk] 1945 - 1960

In juli 1945 won Labour de verkiezingen met 48% van de stemmen en 146 zetels in het Lagerhuis. (De grootste overwinning tot dan toe).

De regering van Clement Attlee was een van de radicaalste die Groot- Brittannië ooit had gehad. De oprichting van de met belastinggeld betaalde "National Health Service" is een van haar grootste daden.

Attlees regering raakte echter verdeeld, onder meer over het budget voor defensie. In 1951 verloren zij de macht aan de conservatieven.

In de jaren '50 en begin jaren '60 was de Labour-partij verdeeld tussen de gematigde voorstanders van modernisering onder leiding van Hugh Gaitskell en de socialistische (deels marxistische) stroming in de partij. Hierdoor bleven zij 13 jaar in de oppositie.

Begin jaren '60 raakten de conservatieven verwikkeld in een reeks schandalen, waardoor hun populariteit beschadigd werd. Ook werden zij gezien als een partij die geen oog meer had voor het veranderen van het land. Bovendien stortte de economie in. Mede hierdoor kwam Labour tussen 1964 en 1974 weer aan de macht.

De Labour-regering in de jaren '60 voerde enkele belangrijke sociale hervormingen door zoals de wetten over abortus, homoseksualiteit en afschaffing van de doodstraf. In 1970 verloren zij de verkiezingen, in februari 1974 wonnen zij met een minderheid en in oktober 1974 wonnen zij met een kleine meerderheid.

[bewerk] De jaren '70

De jaren zeventig bleken een moeilijke tijd om te regeren. De economie zat in het slop, waardoor de Labour-regering genoodzaakt was om een lening te vragen bij de Wereldbank.

Ook speelden er in de jaren '70 vele industriële problemen zoals bijvoorbeeld veelvuldige stakingen. De nauwe banden die de regering (vanuit het verleden) had met de vakbonden kostten hen uiteindelijk de macht.

In 1976 gaf Wilson er als partijleider en premier de brui aan. Hij werd opgevolgd door James Callaghan.

In 1979 werden zij wederom verslagen door de conservatieven, die ditmaal geleid werden door Margaret Thatcher.

[bewerk] Labour in het Thatcher-tijdperk

Na de verkiezingsnederlaag van 1979 ontstond er binnen Labour weer rivaliteit tussen links (geleid door Michael Foot en Tony Benn) en rechts (geleid door Denis Healey). Dit leidde uiteindelijk tot een scheuring, een gedeelte ging verder in de Social Democratic Party onder leiding van Roy Jenkins. De SDP vormde een alliantie met de liberalen. Deze alliantie is zeer populair geweest.

Doordat het grootste gedeelte van de rechtse achterban was weggelopen door de scheuring, schoof Labour steeds meer op naar links.

Door de populariteit van Thatcher (mede door de Falklandoorlog en doordat de partij naar links was opgeschoven) leden zij in 1983 een van hun grootste nederlagen ooit. Foot werd vervangen door Neil Kinnock, die na de nederlaag in 1992 weer vervangen werd door John Smith.

[bewerk] New Labour

Na de dood van John Smith werd Tony Blair de nieuwe leider van de Labour Party. De partij wijzigde haar naam in "New Labour" en liet zo haar oude linkse imago los. In 1997 wonnen zij de verkiezingen met een grote meerderheid. Ook in 2001 en 2005 won Labour, en zo kon Tony Blair drie keer premier worden van het Verenigd Koninkrijk, een unicum voor Labour.