Koninginnedag
 |
|
|
|
|
Koninginnedag is de nationale feestdag van het Koninkrijk der Nederlanden en wordt sinds 1949 gevierd op 30 april (voordien 31 augustus, de verjaardag van Koningin Wilhelmina)
In jaren waarin Koninginnedag op een zondag valt (bijvoorbeeld in 2006) wordt de dag op zaterdag 29 april gevierd.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Nog voor de ‘echte Koninginnedag’ werd op 31 augustus 1885 de eerste ‘Prinsessedag’ gehouden, de vijfde verjaardag van de jonge prinses Wilhelmina. Het initiatief hiertoe werd genomen door de liberalen, die hiermee de nationale eenheid wilden benadrukken. Na de dood van Koning Willem III in 1890, werd Prinsessedag opgevolgd door de viering van ‘Koninginnedag’. Deze ontwikkelde zich al spoedig tot een feestdag voor kinderen. Een week na haar achttiende verjaardag op 31 augustus 1898, vond op 6 september de troonsbestijging van Koningin Wilhelmina plaats. Tot 1948 werd Koninginnedag op 31 augustus gevierd.
Nadat Koningin Juliana haar moeder Wilhelmina in 1948 was opgevolgd werd vanaf 1949 Koninginnedag gevierd op haar verjaardag, 30 april. Terwijl Koningin Wilhelmina en haar familie nooit aanwezig waren bij de festiviteiten, kreeg Koningin Juliana jaarlijks een bloemenhulde op Paleis Soestdijk. Vanaf de jaren vijftig was dit evenement via de televisie te volgen. Terwijl Koninginnedag in de naoorlogse jaren nog een gewone werkdag was, kregen in de loop der jaren steeds meer mensen een vrije dag, zodat 30 april kon uitgroeien tot een landelijk gevierde feestdag.
Bij de troonsopvolging op 30 april 1980 besloot Koningin Beatrix deze dag in stand te houden als dag van aanvaarding van haar ambt als staatshoofd en inhuldiging als Koningin der Nederlanden. Bovendien om haar moeder (Koningin Juliana) daarmee te eren en praktisch gezien omdat het op haar eigen verjaardag (31 januari) meestal geen lekker weer is. Eind april schijnt het oranjezonnetje daarentegen vaak wel. Beatrix wijzigde echter wel de vorm waarop zij zelf Koninginnedag met de bevolking viert.
[bewerk] Viering en festiviteiten
Ten tijde van Koningin Juliana werd op 30 april een defilé gehouden. De gehele koninklijke familie stond op het bordes van Paleis Soestdijk. Vele Nederlanders en rijksgenoten liepen langs in de kilometerslange optocht en gaven geschenken, en ook bloemen, waarmee het bordes werd bedekt. Wie niet meeliep zat aan de televisie gekluisterd. 's Morgens liepen alle schoolkinderen in optocht naar het stadhuis om de burgemeester een aubade van patriottische liederen te brengen, zoals Alle man van Nêerlands stam en Waar de blanke top der duinen, met als slotakkoord het Wilhelmus. Daarna werden in vele dorpen en steden traditionele kinderspelen georganiseerd, zoals zaklopen en koekhappen. De dag werd traditioneel besloten met een lampionoptocht. Op veel plaatsen werden en worden ook festiviteiten voor de oudere jeugd en volwassenen georganiseerd, zoals optredens van pop- en jazzbandjes.
De huidige vorstin Koningin Beatrix bezoekt op Koninginnedag samen met zo veel mogelijk leden van de koninklijke familie één of (meestal) twee plaatsen in Nederland, waar ze door de plaatselijke bevolking wordt ontvangen met speciale vieringen, die vaak de vorm aannemen van demonstraties van ouderwetse dansen en ambachten, en sport- en zangdemonstraties. Sommige plaatsen steken het geheel in een wat eigentijdser jasje.
De traditie wil dat burgers op Koninginnedag geen vergunning nodig hebben om op straat te venten. (In de praktijk legt een burgemeester uit veiligheidsoverwegingen de verkoop van bijvoorbeeld voedsel en drank nog wel eens aan banden.) Dit soepele beleid leidt tot uitgebreide vlooienmarkten (de zogeheten vrijmarkt).
Tevens worden er op veel plaatsen uitgebreide openluchtfeesten gehouden. Vooral Amsterdam staat bekend om zijn viering en grote vrijmarkt en trekt elk jaar rond de half miljoen bezoekers. Behalve veel Amsterdammers zelf zijn er natuurlijk ook vele duizenden bezoekers uit de rest van het land en een groot aantal buitenlandse bezoekers. Voor veel toeristen is 'Queen's Day' een van de belangrijkste evenementen van het jaar in Amsterdam.
Omdat Koninginnedag voor velen een (verplichte) vrije dag is, grijpen veel mensen de kans om dan uit te slapen en de voorafgaande avond uit te gaan. Deze avond voor de koninginnedag wordt (in het Haags dialect) ook wel koninginnenach genoemd.
[bewerk] Door koningin Beatrix bezochte dorpen en steden
- 1980: Amsterdam (N-H) en Soestdijk (Utr) (inhuldiging nieuwe koningin (30 april) en laatste defilé oude koningin (31 mei)
- 1981: Veere (Zld) en Breda (N-Br)
- 1982: Harlingen (Fr) en Zuidlaren (Dr)
- 1983: Lochem (Gld) en Vaassen (Gld)
- 1984: Den Haag (Z-H)
- 1985: Schagen (N-H), Callantsoog (N-H) en Anna Paulowna (N-H)
- 1986: Deurne (N-Br) en Meijel (L)
- 1987: Breukelen (Utr) en Soestdijk (Utr)
- 1988: Kampen (Ov) en Genemuiden (Ov)
- 1989: Goedereede (Z-H) en Oud-Beijerland (Z-H)
- 1990: Loppersum (Gr) en Haren (Gr)
- 1991: Buren (Gld) en Culemborg (Gld)
- 1992: Rotterdam-Overschie (Z-H) en Rotterdam-Centrum (Z-H)
- 1993: Vlieland (Fr) en Sneek (Fr)
- 1994: Urk (Flv) en Emmeloord (Flv)
- 1995: Sittard (L) en Eijsden (L)
- 1996: Sint Maartensdijk (Zld) en Bergen op Zoom (N-Br)
- 1997: Marken (N-H) en Velsen (N-H)
- 1998: Doesburg (Gld) en Zutphen (Gld)
- 1999: Houten (Utr) en Utrecht (Utr)
- 2000: Katwijk (Z-H) en Leiden (Z-H)
- 2001: -- (geen bezoek, vanwege mond-en-klauwzeer)
- 2002: Hoogeveen (Dr) en Meppel (Dr) (doorgeschoven bezoeken van 2001)
- 2003: Wijhe (Ov) en Deventer (Ov)
- 2004: Warffum (Gr) en Groningen (Gr)
- 2005: Den Haag (Z-H) en Scheveningen (Z-H)
- 2006: Zeewolde (Flv) en Almere (Flv)
