Charles Edward Stuart
Charles Edward Louis Philip Casimir Stuart (31 december 1720 -31 januari 1788), vaak Bonnie Prince Charlie of The Young Pretender genoemd, was een troonpretendent van het Verenigd Koninkrijk. Door zijn volgelingen, de Jacobieten werd hij koning Karel III genoemd.
Inhoud |
[bewerk] Aanloop
Charles' grootvader Jacobus II van Engeland werd afgezet ten voordele van de protestantse tak van het Huis Stuart en Willem III van Oranje-Nassau.
Charles werd geboren in 1720 in Rome als eerste zoon van James Edward Stuart, die ook wel als de "Old Pretender" bekend staat, en Maria Clementina Sobieski. Na de dood van zijn vader in 1766 riep hij zichzelf uit tot koning Karel III.
[bewerk] Tweede Jacobitische Opstand
Nadat zijn vader in 1715 al een vergeefse greep naar de Britse troon had gedaan, werd Charles werd in 1745 door de Franse regering vanuit Rome uitgenodigd om met Franse steun een revolte in het Verenigd Koninkrijk tegen de Hannovers te beginnen.
De opstand ging niet zonder stoot of slag van start, en Charles landde met slechts zeven metgezellen in Eriskay (Buiten-Hebriden). Daar begon hij aan het verzamelen van een leger, waarna hij met 1250 man van start zou gaan in Glenfinnan. Vervolgens groeide het leger langzaam verder aan tot 6000 man, wat echter wel wat krap was voor een serieuze greep naar de macht. Weliswaar was George II nogal impopulair, maar veel protestanten koesterden een diep wantrouwen tegen de katholieke tak van de Stuarts. Toch had de naam van "Stuart" genoeg aantrekkingskracht onder de Highlanders om een legermacht bijeen te brengen. Charles eiste officieel de troon op in naam van zijn vader, die nog in leven was en dus voor de Jacobieten nog steeds als de rechtmatige troonpretendent gold. Met zijn kleine legermacht vormde Charles niettemin een ernstige bedreiging voor de Hannoveriaanse dynastie.
Het Britse leger was namelijk grotendeels op expeditie in de Oostenrijkse Nederlanden en beschikte in Schotland slechts over een leger van 4000 man onder John Cope, dat door Charles verslagen werd in de Slag bij Prestonpans. Charles slaagde erin Edinburgh te bezetten, maar daar wachtte hij eerst ruim een maand voordat hij zijn doldrieste aanval op Engeland deed. Met zijn kleine leger glipte hij door tussen twee legers, die hem in Noord-Engeland probeerden tegen te houden, en drong zelfs door tot Derby, hetgeen grote paniek veroorzaakte in Londen. Het was toen een kwestie van alles of niets. Op dat kritieke moment durfde Charles de aanval op Londen evenwel niet aan en trok hij zich met zijn leger weer terug op Schotland. In de Schotse Hooglanden werden de Jacobieten uiteindelijk verslagen in de Slag bij Culloden op 16 april 1745.
[bewerk] Nasleep
Een Schotse jongedame, Flora McDonald, hielp hem om - als één van haar dienstmeisjes vermomd - uit Schotland te ontsnappen naar Frankrijk, waar hij verder niets van politiek belang meer verrichtte. De opstand van 1745 was de laatste maal dat de Jacobieten probeerden de macht te grijpen; na 1745 werd het Jacobitisme langzaam een onbetekenende factor in de Britse politiek.
Vervolgens zou Charles vele jaren doorbrengen in Rome, waar hij aan de drank raakte.
Toen James Edward Stuart stierf in 1766, werd Charles de officiële troonpretendent. Maar in tegenstelling tot zijn vader, werd hij niet meer erkend als de rechtmatige koning van Engeland door paus Clemens XIII, noch door de koning van Frankrijk.
In 1774 vestigde hij zich met zijn vrouw Louise van Stolberg-Gedern te Florence, waar zij de titel graaf en gravin van Albany gebruikten.
Charles stierf in 1788 in Rome. Als troonpretendent werd hij opgevolgd door zijn broer Henry Benedict Stuart, die de laatste zou zijn om openlijk de troon op te eisen.
[bewerk] Huwelijk en kinderen
Charles was twee maal getrouwd. Eerst huwde hij op 14 april 1772 in Macerata met prinses Louise van Stolberg-Gedern (1752 - 1824). Dit huwelijk hield 12 jaar stand en in 1784 scheidden zij. In december 1785 huwde hij opnieuw met Margarette O'Dea d'Audibert de Lussan, gravin van Massillan (1749 - 1820). Beide huwelijken bleven kinderloos. Charles had wel 2 onwettige kinderen:
- Charles Stuart of Airdroch (1748 - 1820), verwekt bij Marie Louise de La Tour d’Auvergne.
- Charlotte Stuart (1753 - 1789), hertogin van Albany, verwekt bij Clementina Walkinshaw (1720 - 1802).
| Voorganger: Jacobus VIII en III |
Karel III Jacobitisch troonpretendent 1766-1788 |
Opvolger: Hendrik IX |
