Hel (geloofsconcept)

Dit artikel gaat over het religieus concept hel. Zie hel voor andere betekenissen

De hel is een religieus concept en duidt een plek of bestaanssfeer aan waar men na de dood heen kan gaan en welke gekarakteriseerd wordt door een hoge mate van fysieke en mentale pijn en lijden. In bijna alle religies is er sprake van de aanwezigheid van een of meerdere hellen.

[bewerk] Herkomst van het begrip

De benoeming van de hel komt van het Germaans. Hel was in de Germaanse mythologie de koningin van de onderwereld, zij had haar burcht in het diepste punt van de wereld. Dit punt heette, net als de burcht, Niflhel (Nevelhel) en dit was de plek waar alle doden naartoe gingen, ongeacht of zij goed of slecht geleefd hadden. Voor de leefwijze in Niflhel hing het er wel vanaf hoe je geleefd had. Voor de zondigen was het er een straf. Naast Hels rijk was er nog een ander dodenrijk, het Walhalla. Zij die dapper gevochten hadden op het strijdveld en waren gesneuveld werden door de Valkyrja's (ofwel Walkuren) in Odins naam uitgekozen om naar het Walhalla te gaan.

[bewerk] Monotheïsme

Monotheïstische religies nemen aan dat in de hel de zielen van overleden mensen verblijven die in zonde hebben geleefd. In het christendom en de islam bestaan stromingen die ervan uitgaan dat ook het lichaam, na de opstanding aan het einde der tijden, naar de hel kan gaan.

Het begrip hel komen we veel tegen binnen het christendom, de islam en het jodendom. Na te zijn gestorven, zouden de zielen naar het hiernamaals gaan. Conform je vroomheid, eerlijkheid, kuisheid en/of andere zaken wordt er door een hogere macht beslist of je naar de hemel mag of dat je naar de hel moet. De hel is in die zin het tegenovergestelde van de hemel, namelijk een verblijf in afwezigheid van God. Rooms Katholieken geloven dat de meeste gerechtvaardige zielen voor hun intrede in de hemel eerst nog tijdelijk gelouterd dienen te worden in het vagevuur. Het christelijke concept van de hel omschrijft de hel als eeuwig, net zoals de hemel. De hel wordt derhalve ook wel "eeuwige straf" of "eeuwige verderfenis" genoemd. Uit de hel is geen bevrijding mogelijk volgens het christendom. De islam gebruikt voor de hel de naam al-nar (het vuur) of jahannam, vernoemd naar de Gehenna-vallei nabij Jeruzalem. Dit is ook een naam die in joodse tradities voorkomt.

[bewerk] Boeddhisme

Volgens de boeddhistische leer bestaat er geen permanente, onveranderlijke ziel, en deze kan daarom ook niet in een hel wedergeboren worden. Wat volgens de boeddhistische theorie plaats vindt is dat het bewustzijn, na de dood, een nieuw leven 'oppakt' in een hel als gevolg van de slechte acties (slecht karma) die in het verleden gedaan zijn. Ook de huidige staat van geest is van invloed.

Het boeddhisme maakt onderscheid tussen veel verschillende hellen, die variëren in de intensiteit en frequentie van de ervaren pijn. Er is in het boeddhisme geen sprake van een hogere macht die beslist of iemand naar een hel gaat of niet; alleen iemands eigen karma is hiervoor verantwoordelijk. Een leven in een hel is slechts tijdelijk; wanneer dat leven beëindigd is (doodgaan), kan men weer als een mens, als een dier, als een geest of in een hemel wedergeboren worden. (zie ook: boeddhistische kosmologie).