Gothic (muziek)
Binnen de Britse popcultuur kwam de term Gothic in de jaren tachtig in zwang voor een zeer divers aantal muziekgroepen die een op klassieke horrorfilms gebaseerd uiterlijk en een grimmig romantische mentaliteit gemeen hadden (niet te verwarren met gothic metal).
Inhoud |
[bewerk] Eerste golf
Als het vroegste voorbeeld van Gothic wordt wel eens het album The Marble Index van Nico uit 1969 genoemd. Joy Division (opgericht in 1976) wordt wel als eerste gothicband beschouwd. Tijdens de punk onderscheidde deze groep zich door onheilszwangere teksten, gecombineerd met sfeerbepalende klanken. De groep had grote muzikale invloed op de aanvankelijk lichtvoetige rockband The Cure.
De punkband Siouxsie and the Banshees adopteerde ondertussen de vormgeving van klassieke horrorfilms. Ook dit werd later overgenomen door de popband The Cure.
Toen punk begin jaren tachtig plaatsmaakte voor de New Romantics-rage, werd de sombere kant van dat op voorbije eeuwen gebaseerde modebeeld vertegenwoordigd door de "goths". Deze over het algemeen vriendelijke, zij het wat tobberige, meestal uit de middenklasse afkomstige goths vielen vaak op door overwegend zwarte kleding, gitzwart geverfd haar en een bleek gelaat. Op muzikaal gebied was er voor elke goth wel wat van zijn gading te vinden. Wie prettig in het gehoor liggende liedjes prefereerde, koos voor The Cure of voor Toyah. Siouxsie and the Banshees en X Mal Deutschland maakten iets eigenwijzere muziek, terwijl de acts van het 4AD-label ronduit arty waren. Met Bauhaus, Killing Joke of The Cult werd het al wat grimmiger en de onbehaaglijkste kant van het genre werd vertegenwoordigd door The Birthday Party en Alien Sex Fiend.
De goths waren gedurende de gehele jaren tachtig een vertrouwde verschijning op plekken waar 'alternatieve' jongeren bijeen kwamen. Pas met de komst van progressieve dansmuziek en grunge werden de goths als ouderwets beschouwd.
[bewerk] Tweede golf
Gedurende het begin van de jaren 90 verdween het Gothic genre geheel naar de achtergrond. Alleen in Duitsland bleef het populair. In Nederland verdween het vrijwel helemaal. Alleen de Inrichting feesten die vanaf 1991 in diverse locaties binnen Amsterdam werden gehouden waren een laatste bastion. Op deze feesten werd alternatieve muziek gecombineerd met oude en nieuwe, uit Duitsland afkomstige new wave, EBM en Gothic.
De tweede golf kwam in de tweede helft van de jaren 90 langzaam bovengronds. Een interessant verschijnsel in deze is dat veel stromingen die in de jaren 80 buiten de Gothic vielen, er gedurende de jaren 90 meer en meer mee geassocieerd werden. Genres als EBM, industrial, new wave en neofolk gingen deel uitmaken van de bonte verzameling stijlen die men gemakshalve samen onder de noemer "Gothic" begon te plaatsen. Technisch gezien is deze tweede golf dus meer een new wave stroming, dan een daadwerkelijke opleving van de Gothic, hoewel ook deze oorspronkelijke stroming nog steeds deel uitmaakt van het pakket. Feitelijk werd gedurende de jaren 90 het etiket "New Wave" verruild voor "Gothic". Het is daarom belangrijk onderscheid te maken tussen de oorspronkelijke definitie (te vinden bij Gothic rock) en de huidige situatie waarin een groot aantal stijlen als "Gothic" worden aangemerkt.
Binnen deze tweede golf vind je zo stijlen van de romantische en vriendelijke darkwave en medieval muziek, tot de grimmige elektronica van de EBM en industrial. Vanaf 1998 begon de tweede golf zich langzamerhand te manifesteren. Feesten en concerten begonnen zich te verplaatsen van de kraakpanden naar de reguliere clubs, en het clubcircuit. Tegenwoordig heeft elke grote zaal in Nederland wel een gothic feest. Sinds 2003 heeft Nederland zelfs een groot Gothic festival in de vorm van het summer darkness festival in Utrecht.
Wereldwijd heeft Gothic zijn meeste aanhang in de westerse wereld, met Noord-Europa/Duitsland als centrum. Het genre is echter ook populairder aan het worden daarbuiten. Zo zijn er grote scenes in Zuid en Midden Amerika. Een land als Mexico heeft zelfs een internationaal gewaardeerde EBM scene, waarvan de Azteeks-indiaanse band Hocico de belangrijkste vertegenwoordiger is. Ook in Japan is het populair, hoewel de Japanners er een sterke eigen invulling aangeven middels visual kei muziek, en gothic lolita kleding. Hoewel deze stijl in werkelijk geheel los staat, wordt het door velen als substijl beschouwd.
De tweede golf wordt in Nederland ook wel eens aangeduid als cybergothic. Deze naam, uitgedacht door de Utrechtse gothic dj X-X-X (echte naam: Kees de Brouwer) werd oorspronkelijk gebruikt als aanduiding voor de nieuwe generatie goths die contact met elkaar zochten via internet. De term cybergothic wordt tegenwoordig ook gebruikt om de elektronische stijlen binnen de Gothic aan te duiden.
[bewerk] Wave-Gotik-Treffen
Het mekka en centrum van de tweede golf is het Wave-Gotik-Treffen in Leipzig, Duitsland. Dit is wereldwijd het grootste Gothic festival. Het wordt elk jaar met Pinksteren gehouden, en goths wereldwijd stromen elk jaar samen in Leipzig om gedurende de vier dagen van het festival te feesten, bands te kijken, kleding te kopen en contacten te leggen.
[bewerk] Overzicht stromingen
De volgende stromingen vallen heden ten dage onder de gothic noemer:
- Darkwave
- EBM
- industrial
- Medieval
- synthpop
- powernoise
- gothic rock
- darkambient
- neofolk
- martial/military pop
Genre's als electroclash, electro, new wave en shoegaze worden door hedendaagse goths ook gewaardeerd, en zijn ook wel eens op de moderne gothic feesten te horen. Op de moderne gothic feesten wordt ook de meer donkere moderne New Wave gedraaid, zoals bands als Editors. Interpol en White rose movement.
Gothic metal (bands als Within Temptation, Evanescence, Nightwish en After Forever) dient te worden geschaard onder de metal, progressieve metal of progrock. Het genre werd gothic metal genoemd vanwege de voorkeur voor middeleeuwse jurken die de zangeressen van deze bands hadden. Deze naam zorgt echter voor veel verwarring, want het feit blijft dat de meeste bands die gothic metal worden genoemd nauwelijks tot niet door gothic of new wave zijn beïnvloed. Ze hebben dus ondanks de naam van hun genre niets met gothic te maken. Er zijn echter wel grensgevallen. Bands als Rammstein, ASP, Letzte Instanz of Inkubus Sukkubus hebben behalve metal ook overduidelijk Gothic invloeden. De meesten van deze bands zijn Duits, en worden daar ook wel geschaard onder Tanzmetal of Neue Deutsche Harte.
[bewerk] Overzicht bands
[bewerk] Belangrijke bands uit de eerste golf
- Joy Division
- Bauhaus
- The Cure
- Fields of the Nephilim
- The Mission
- Siouxsie and the Banshees
- The Sisters of Mercy
[bewerk] Belangrijke bands uit de tweede golf
- Qntal
- VNV Nation
- Deine Lakaien
- Wolfsheim
- Grendel
- Helium vola
- Converter
- Covenant
- The frozen autumn
- Der blutharsch
- Suicide Commando
- Derniere volonte
- Mesh
- Haus arafna
- Ah Cama-Sotz
- Hocico
- Calva Y Nada
- Goethes Erben
- Das Ich
- Project Pitchfork
- Lacrimosa
- This Vale Of Tears
- Sopor Aeternus
- London After Midnight
- Combichrist
- Unter null
- Emilie autumn
