Giuseppe Tomasi di Lampedusa
Giuseppe Tomasi di Lampedusa (Palermo, 23 december 1896 - Rome, 23 juli 1957 (longkanker)), was Hertog van Palma and Prins van Lampedusa. Hij is vooral bekend als schrijver van zijn enige roman, Il Gattopardo (ISBN 880781028X, eerste druk postuum gepubliceerd in 1958), vertaald als De tijgerkat. De titel verwijst naar een Serval.
Tomasi di Lampedusa was een zwijgzame en solitaire man, die zijn tijd doorbracht met lezen, nadenken en reizen. Hij zei over zichzelf: "Ero un ragazzo cui piaceva la solitudine, cui piaceva di più stare con le cose che con le persone." ("Ik was een kind dat van de eenzaamheid hield, dat liever met voorwerpen omging dan met personen.")
Inhoud |
[bewerk] Jeugd
Tomasi is de zoon van Giulio Maria Tomasi, Prins van Lampedusa, en de eveneens adellijke Beatrice Mastrogiovanni Tasca di Cutò. Na de dood van zijn zus aan difterie groeide hij op als enig kind. Zijn vader was een koele persoonlijkheid. Dientengevolge had hij een sterkere band met zijn moeder. Hij kreeg in het familiepaleis in Palermo les van een privéleraar in literatuur en de Engelse taal; zijn moeder leerde hem Frans. Met een grootmoeder las hij de romans van Emilio Salgari.
In het huistheater van het huis in Santa Margherita Belice, waar hij lange vakanties doorbracht, zag hij voor het eerst een opvoering van Hamlet.
[bewerk] In het leger in Caporetto
In 1911 ging hij naar het liceo classico in Rome en later in Palermo. In 1915 verhuisde hij opnieuw naar Rome, alwaar hij zich inschreef aan de faculteit der rechtsgeleerdheid. In dat jaar werd hij opgeroepen voor het vervullen van zijn militaire dienst. Hij vocht in de Slag bij Caporetto. Na de Italiaanse Nederlaag werd hij krijgsgevangen genomen door de Oostenrijkers. Hij werd opgesloten in een Hongaars krijgsgevangenenkamp. Hij wist echter te ontsnappen en keerde te voet terug naar Italië. Als luitenant verliet hij het leger. Zijn studie rechten pakte hij echter niet meer op. Hij keerde terug naar Sicilië, waar hij buitenlandse literatuur bestudeerde, tussen de vele reizen door die hij samen met zijn moeder ondernam.
[bewerk] Een Letse vrouw
In 1932 trouwde Tomasi di Lampedusa met Alexandra Wolff Stomersee (roepnaam "Licy", een adellijke Letse studente psychoanalyse. Zij woonden enige tijd in Palermo samen met Tomasi di Lampedusa's moeder, maar uiteindelijk dreef de incompatibilité d'humeurs tussen de twee vrouwen Licy terug naar Letland.
In 1934 stierf Lampedusa's vader en erfde hij diens prinselijke titel.
In 1940 werd hij opnieuw voor korte tijd onder de wapenen geroepen, maar omdat hij aan het hoofd van een erfelijke plantage stond, werd hij al gauw naar huis gestuurd om zijn plantage te besturen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleven Lampedusa en zijn moeder in Capo d'Orlando, waar hij zich weer met Licy verenigde.
In 1943 werd het familiepaleis door een Amerikaans bombardement volledig verwoest, een gebeurtenis die Lampedusa bijzonder heeft aangegrepen.
Na de dood van zijn moeder 1946 keerde Tomasi met zijn vrouw terug naar Palermo.
In 1953 begon hij tijd door te brengen met een groepje jonge intellectuelen, onder wie Gioacchino Lanza, met wie hij dergelijke sterke banden opbouwde dat hij hem in 1954 adopteerde.
[bewerk] Het schrijven van De tijgerkat
Tomasi di Lampedusa was vaak te gast bij zijn neef, de dichter Lucio Piccolo, met wie hij in 1954 naar San Pellegrino Terme reisde om een literaire prijsuitreiking bij te wonen. Aldaar ontmoette hij onder anderen Eugenio Montale en Maria Bellonci. Men neemt aan dat hij na terugkeer uit San Pellegrino Terme aan Il Gattopardo begon te schrijven. Qua structuur wilde hij een boek schrijven in de stijl van Ulysses van James Joyce. Dit gaf hij al gauw op, want zoals hij in een brief schreef: "Ulysses lukt me niet". Restanten van deze poging zijn met name terug te vinden in het eerste hoofdstuk.
In 1956 was het werk klaar. Tijdens zijn leven werd het werk geweigerd door alle uitgevers aan wie hij het boek aanbood. Hierover raakte hij zeer verbitterd.
In 1957 werd bij Tomasi di Lampedusa longkanker vastgesteld. Op 23 juli stierf hij. Hij is begraven in het kerkhof van de Capucijnen in Palermo.
Twee jaar na zijn dood werd Il Gattopardo gepubliceerd. Het jaar daarop won de roman de Premio Strega. Sindsdien geldt het boek als een van de grootste werken van de 20e-eeuwse Italiaanse literatuur, en als het onbetwiste hoogtepunt van de Siciliaanse literatuur.
Il Gattopardo beschrijft het leven van de Siciliaanse edelman Don Fabrizio Corbera, prins van Salina, en diens familie, tijdens de gebeurtenissen van het Risorgimento en daarna.
Een van de belangrijkste citaten is de tekst gesproken door Don Fabrizio's lievelingsneef, Tancredi, die hem maant om zijn loyaliteit voor het instortende Koninkrijk der Beide Siciliën te verruilen voor steun aan de Savoyes: "È necessario che tutto cambi perchè tutto rimanga così", een uitspraak die later door Don Fabrizio wordt overgenomen.
[bewerk] Verfilming
In 1963 werd Il Gattopardo verfilmd door regisseur Luchino Visconti met in de hoofdrol Burt Lancaster; belangrijke bijrollen waren voor Alain Delon en Claudia Cardinale.
[bewerk] Andere werken
- I racconti (Verhalen), 1961;
- Le lezioni su Stendhal (Lessen over Stendhal), 1959, gepubliceerd in boekvorm in 1977;
- Invito alle lettere francesi del Cinquecento (Inleiding in de 15e-eeuwse Franse literatuur), 1970;
- enkele essays.
