Ger Harmsen
Prof. Gerrit Jan (Ger) Harmsen (Amsterdam, 15 mei 1922 – De Knijpe, 3 april 2005) was een Nederlands filosoof en historicus. Hij was een groot kenner van het marxisme en de geschiedenis van de arbeidersbeweging. Ook was hij een niet onverdienstelijk amateurbioloog, die zich bezighield met de bestudering van mossen.
Harmsen werd geboren als zoon van een arbeider. Hij werd lid van de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie (NJN). Na de Tweede Wereldoorlog was hij scholingsleider van de CPN. Hij brak in 1958 met de partij, wat hem op haatcampagnes van communisten kwam te staan, en werd lid van de PSP en later van de PvdA. In 1973 werd Harmsen hoogleraar dialectische filosofie en historische sociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Voor hem stond het handelen van de mens voorop.
Hij keerde zich tegen de Franse marxist Althusser die destijds erg in de mode was. De CPN maakte hem uit voor 'NAVO-hoogleraar', de linkse studenten uit die tijd - sterk onder invloed van de CPN - hadden weinig met hem op, en ook bij de kort daarvoor van de Rijksuniversiteit Groningen naar Parijs verhuisde W.F. Hermans moest de kersverse hoogleraar het ontgelden. Tot zijn promovendi behoorde de latere socioloog en politicus Pim Fortuyn. In 1987 ging Harmsen met emeritaat.
In 1995 volgde nog het staartje van het conflict met de CPN, dat overigens in 1977 was gestaakt. BVD-medewerker Dirk Engelen promoveerde op het proefschrift Geschiedenis van de Binnenlandse Veiligheidsdienst en maakte Harmsen uit voor BVD-infiltrant.
Bij publicatie van zijn autobiografie, die hij Herfsttijloos noemde, bleek Harmsen zijn leven uitputtend te hebben gedocumenteerd. In 2003 droeg hij zijn archief over aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG).
Harmsen overleed op 83-jarige leeftijd in zijn woonplaats De Knijpe (gemeente Heerenveen).
[bewerk] Publicaties (niet volledig)
- Blauwe en rode jeugd : een bijdrage tot de geschiedenis van de Nederlandse jeugdbeweging tussen 1853 en 1940 (1961; proefschrift)
- Daan Goulooze : uit het leven van een communist (1967) (een tweede herziene druk uit 1980 draagt de titel Rondom Daan Goulooze : uit het leven van kommunisten)
- Marx contra de Marxistische ideologen : historisch-wijsgerige beschouwingen (1968) (reprint bij SUN in 1974: ISBN 90-6168-509-5)
- Natuur, geschiedenis, filosofie (Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van gewoon hoogleraar in de dialektische wijsbegeerte aan de R.U. Groningen op 26 november 1974) (SUN, 1974, ISBN 90-6168-089-1)
- Voor de bevrijding van de arbeid : beknopte geschiedenis van de Nederlandse vakbeweging (met Bob Reinalda) (1975)
- Leven en werk van Alex de Leeuw : het Nederlandse kommunisme tussen de wereldoorlogen (1977)
- Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland (mederedacteur) (9 delen, 1986–2003) Externe link naar IISG
- Herfsttijloos (Colchicum autumnale) : een levensverhaal (1993; autobiografie)
- Passie voor Mossen. Een historische schets van de Nederlandse bryologie en lichenologie ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de Bryologische en Lichenologische Werkgroep van de KNNV. Utrecht 1998.
