Fly-by-wire
Fly-by-wiretechnologie is het gebruik van elektronische signalen om de beweging van een stuurorgaan in de cockpit van een vliegtuig door te geven aan de actuatoren van de stuurvlakken.
In traditionele vliegtuigen wordt de beweging van bijvoorbeeld de stuurknuppel door middel van een mechanische (stootstangen, torsiebuizen en kabel) of een hydraulische koppeling overgebracht naar de stuurvlakken op de vleugel en staart. In vliegtuigen die gebruikmaken van fly-by-wiretechnologie is er niet langer een mechanische koppeling tussen de stuurorganen en de stuurvlakken. In plaats daarvan wordt de stand van een stuurorgaan omgezet in een elektrisch signaal. Dit signaal wordt vervolgens, na verwerking door computers, aan de actuators doorgegeven, die dan de gewenste positie innemen.
Voordeel van deze technologie is de besparing van gewicht in grote toestellen, door het gebruik van draden in plaats van staalkabels/stootstangen, alsmede de mogelijkheid om complexere stuurvlakken toe te kunnen passen in een ontwerp zoals bijvoorbeeld in de B-2 Spirit. Ook geeft het de mogelijkheid om minder stabiele, wendbare vliegtuigen te ontwerpen (een Lockheed Martin F-16 Fighting Falcon met mechanische besturing zal als een piano uit de lucht vallen). Voor het gebruik van joysticks in de cockpit is fly-by-wiretechnologie zelfs vereist daar deze een digitaal, dus niet langer mechanisch, uitgangssignaal hebben. Tevens geeft fly-by-wire de mogelijkheid om softwarematig een complexere automatische piloot toe te passen.
Fly-by-wire wordt sinds de F-16 toegepast in gevechtsvliegtuigen en is voor het eerst in lijnvliegtuigen toegepast bij de Concorde. Airbus gebruikt het in de A320, de A330, de A340 en de A380. In de jaren negentig deed het systeem zijn intrede in de Formule 1-autorace en het wordt sinds kort ook toegepast op motorfietsen, zoals bij het Yamaha Chip Controlled Throttle-systeem (YCC-T) van Yamaha.
