Europese meerval
| Europese meerval | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Een 124 cm lang exemplaar. |
|||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Silurus glanis Burton, 1836 |
De Europese meerval (Silurus glanis) is een vissoort die behoort tot de beenvissen (Osteichthyes), en wordt ook wel val of visduivel genoemd.
Inhoud |
[bewerk] Beschrijving
De meerval heeft zes baarddraden aan zijn opvallend grote bek: twee draden op zijn kop, twee onder de mondhoeken en twee aan de onderzijde van zijn imposante, platte kop. Hij heeft een klein, onbetekenend rugvinnetje en een lange vin aan de buik. De staart loopt naar achteren spits toe. De meerval is doorgaans donkergroen tot zwart aan de bovenzijde en vaak zilverachtig tot wit aan de onderzijde. Het kleurverloop is grillig en vlekkerig. Ook albino's komen voor, en soms worden in de dierenhandel rode, gele of roze exemplaren aangeboden. Dit zijn geen bijzondere kleurvormen, zoals ze in de winkel worden aangeprezen, maar simpelweg exemplaren die zijn geïnjecteerd met inkt. Dit is niet goed voor de vis, die de kleur (uiteraard) na enige tijd weer verliest.
[bewerk] Leeftijd en afmetingen
De maximale leeftijd van de meerval zou ongeveer 75 jaar bedragen. Afmetingen van 150 tot 180 cm zijn voor een volwassen exemplaar van ca. 25 jaar onder de juiste leefomstandigheden heel normaal. Sommige exemplaren overschrijden zelfs de twee meter. Er zijn verhalen over vissen van 3 tot 6 meter, maar van vangsten van vissen langer dan 2,6 meter is geen enkel bewijs. Tot een lengte van ca. 130 cm is het een slanke vis, maar daarboven nemen omvang en gewicht drastisch toe. Als stelregel kun je er vanuit gaan dat een exemplaar van 130 cm ongeveer 15 kilo weegt, en dat er bij iedere 10 cm lengte er 5 kilo bijkomt. Vissen van 2 meter wegen doorgaans rond de 50 kilo, vissen van 235 cm kunnen 100 kilo wegen.
[bewerk] Habitat
De Europese meerval voelt zich het best thuis in rivieren met een wisselend waterpeil, maar ook in grote, diepe meren met ondiepe, uitgestrekte oeverzones kan hij zich prima handhaven. Het dier heeft een voorkeur voor ontoegankelijke, dicht begroeide wateren met een zachte bodem, en is een uitgesproken roofvis. Omdat de meerval ook goed gedijt in troebel water, is hij een belangrijke vijand van de brasem. Daarnaast eet de meerval ook kadavers, waarmee hij ziekten helpt voorkomen. Om tot voortplanten te komen heeft de meerval water van minimaal 20 graden Celsius nodig.
[bewerk] Voorkomen en status
In West-Europa waren er tot halverwege de jaren negentig van de 20e eeuw slechts enkele rivieren waar de vis algemeen was, zoals de Saône in Frankrijk, de Po in Italië, de Ebro in Spanje en de Donau en hiermee in verbinding staande rivieren. Vooral op de Franse en Duitse rivieren is deze vissoort tegenwoordig enorm in opkomst. In de voormalige Oostbloklanden is de vis een heel gewone verschijning en de hoofdprooi van veel beroepsvissers. Het is bekend dat hij via Duitsland in de Maas komt. Omdat er in de Nederlandse rivieren niet commercieel gevist wordt, is niet bekend in hoeverre de meerval in de Waal en de Rijn voorkomt. Verwacht mag worden dat met de natuurontwikkeling in het Gelderse poortproject de meerval hier een gespreid bedje vindt.
Eind 2005 werd uit de Rotterdamse Leuvehaven een dode meerval met een lengte van ca. 1,50 meter opgevist. Het dier is overgebracht naar het Natuurhistorisch Museum Rotterdam.
De meerval staat op de rode lijst, en er mag dus niet op worden gevist. Omdat de Europese meerval bezig lijkt aan een opmars, zal hij mogelijk van de rode lijst worden geschrapt. Sportvissers zouden graag zien dat de vis net als andere vissen gekweekt en uitgezet mag worden.
In België is de meerval bekend uit het Schulensmeer, in Nederland komt hij voor in de Westeinderplassen bij Aalsmeer. Ook worden exemplaren gevangen in de wateren van Flevoland. Deze laatste populatie bestaat waarschijnlijk uit nakomelingen van uit de voormalige kweekvijvers van de OVB ontsnapte exemplaren. Een jonge meerval leeft voornamelijk van ongewervelde diertjes die hij op de bodem vindt, maar ontwikkelt zich al vroeg tot een meesterlijk jager op grotere diersoorten die hij in het water tegenkomt.
Tot voor enkele jaren kwamen meervalvangsten door sportvissers nauwelijks in Nederland voor, met uitzondering van enkele wateren in de Haarlemmermeerpolder. In de laatste decennia van de vorige eeuw kwamen er steeds meer meldingen van vangsten op de grote rivieren. Het lijkt erop dat de meerval aan een opmars bezig is vanuit de Duitse rivieren. De vis valt in Nederland onder de Natuurbeschermingswet. Er mag daarom niet op worden gevist, en evenmin mag hij worden uitgezet.
