Draaischijf (spoorweg)
Een draaischijf is een installatie waarmee binnen een zeer beperkte ruimte spoorwegmaterieel van spoor kan wisselen of kan worden gekeerd. Het te verplaatsen materieel wordt hiertoe op de draaischijf gereden, waarna de schijf in de juiste positie wordt gedraaid. Draaischijven werden vaak toegepast bij (ronde) locomotiefloodsen.
Omdat stoomlocomotieven met een tender – en de meeste zware snelle stoomlocs zijn van dit type – op grond van de spoorwegwet 'achteruit' (dus met de tender voorop) niet sneller mogen rijden dan 30 kilometer per uur, is het bij dit type noodzakelijk dat ze gekeerd worden wanneer de trein van rijrichting verandert, bijvoorbeeld op het eindstation. Doordat deze regel voor diesel- en elektrische locomotieven niet geldt, zijn met het verdwijnen van de stoomtractie uit het spoorwegbedrijf ook de draaischijven grotendeels verdwenen.
Om een zware locomotief met de hand te kunnen draaien is het belangrijk dat de draaischijf perfect waterpas staat.
Op het terrein van de Hoofdwerkplaats Tilburg bevindt zich de enige draaischijf die nog bij de Nederlandse Spoorwegen in gebruik is. Deze is in de jaren '80 van de 20e eeuw gereviseerd. De overige zijn in handen van museumspoorlijnen.
In Nederland zijn bij museumbedrijven draaischijven aan te treffen op onder andere de volgende plaatsen:
- Beekbergen (Veluwse Stoomtrein Maatschappij)
- Haaksbergen en Boekelo (Museum Buurtspoorweg)
- Rotterdam-Noord (Stoom Stichting Nederland)
- Utrecht Maliebaanstation (Nederlands Spoorwegmuseum)
In Noord-Amerika komen draaischijven nog veel voor, aangezien bijna al het materieel éénrichtingsmaterieel is.
