Spoorwegwet
De Spoorwegwet regelt in Nederland de aanleg, het beheer, de toegankelijkheid en het gebruik van spoorwegen alsook het verkeer over spoorwegen. De huidige Spoorwegwet is op 23 april 2003 vastgesteld en op 1 januari 2005 in werking getreden. Hij is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de minister van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Voorgaande spoorwegwetten waren van 21 augustus 1859 en van 9 april 1875.
Belangrijke aanleidingen voor de huidige Spoorwegwet zijn de regels die vanuit de Europese Unie worden opgelegd en de tegenwoordige wens om bescherming van het milieu en andere belangen erin op te nemen.
In deze wet wordt er in overeenstemming met de Europese regels een scheiding gemaakt tussen enerzijds de verantwoordelijkheid voor de infrastructuur en anderzijds de verantwoordelijkheid voor het vervoer. Voor beide verantwoordelijkheden zijn een concessiestelsel en “transparante en niet-discriminerende” voorschriften ingevoerd, waarmee de overheid de publieke belangen wil verzekeren en het gebruik van spoorwegen wil bevorderen.
