Darius Milhaud
Darius Milhaud (Aix-en-Provence, Frankrijk, 4 september 1892 - Genève, Zwitserland, 22 juni 1974) was een Franse componist en muziekpedagoog.
Inhoud |
[bewerk] Leven
Hij is een zoon uit een oud provençaals-joods gezin. De geografische als ook de religieuze afkomst zal hem in zijn gehele leven vormen. Systematisch muziekonderwijs kreeg hij vanaf zijn 7e levensjaar met vioolles. Zijn eerste composities ontstonden in 1905.
In 1909 startte hij met de vioolstudie aan het Parijse Conservatoire national supérieur de musique, maar drie jaar later ging hij over naar de compositie-studie. Zijn leraars daar waren André Gédalge voor contrapunt en compositie, Charles-Marie Widor voor compositie en Vincent d'Indy voor dirigeren. Toen maakte hij ook kennis met Arthur Honegger en Jacques Ibert. Zelf componeerde hij in die tijd voornamelijk liederen naar gedichten van Franse tijdgenoten en een eerste opera (La brebis égarée 1910-1915).
In 1912 ontstond een vriendschap met de Franse dichter Paul Claudel. Gedurende de Eerste Wereldoorlog (1914 - 1918) nam deze dichter hem mee als attaché aan de Franse ambassade naar Rio de Janeiro in Brazilië. Daar leerde hij de Braziliaanse volksmuziek en de populaire muziek kennen. Dat had in de volgende jaren invloed op zijn eigen compositiestijl.
In 1918 kwam hij naar Frankrijk terug. Hij had contact met de kring om Jean Cocteau en Erik Satie en hij werd lid van de Groupe des Six met Arthur Honegger, Francis Poulenc, Georges Auric, Louis Durey en Germaine Tailleferre. Zijn composities brachten hem de eerste successen bij het publiek, maar ook schandalen.
In 1925 huwde hij zijn nicht Madeleine.
Na de uitbraak van de Tweede Wereloorlog emigreerde Milhaud met zijn echtgenote naar de Verenigde Staten van Amerika en werd hij aan het Mills College in Oakland leraar voor compositie (tot 1971). Na het einde van de oorlog werd hij eveneens professor voor compositie aan het befaamde Conservatoire supérieur de musique te Parijs. Hij doceerde in de volgende tijd jaarlijks afwisselend tussen de beide continenten. Tot zijn leerlingen behoorden de jazzmusicus Dave Brubeck enerzijds en de minimalist Steve Reich anderzijds en natuurlijk ook Allan Petterson, Karlheinz Stockhausen en Iannis Xenakis.
Milhaud was een heel productieve componist en schreef meer dan 400 partituren in alle mogelijke genres (opera, symfonische muziek, kamer- en vocaalmuziek, werken voor harmonieorkest en liederen).
[bewerk] Werk (uittreksel)
[bewerk] Werken voor orkest
- 1917-1922 Vijf Symfonieën voor klein orkest (Deze werden later van de componist niet meer als zodanig aangemerkt)
- Le printemps, op 43
- Pastorale, op. 49
- Sérénade, op. 71
- Dixtuor à cordes (voor tien strijkers), op. 74
- Dixtuor d'instrument à vent (voor tien blazers), op. 75
- 1919 Suite symphonique
- 1919 Le Boeuf sur le toit, op. 58
- 1920 Saudades do Brazil op. 67 - een toonschilderij van impressies uit Rio de Janeiro - voor orkest (oorspronkelijk voor piano)
- Sorocaba
- Botafogo
- Leme
- Copacabana
- Ipanema
- Gavea
- Corcovado
- Tijuca
- Sumaré
- Paineras
- Laranjeiras
- Paysandú
- 1920 Cinq Études pour piano e orchestre op. 63
- 1926 Le Carneval d'Aix op. 83b, fantaisie voor piano en orkest
- 1927 Concert no. 1 voor viool en orkest
- 1929 Concert no. 1 voor altviool en orkest op. 108
- 1933 Concert No. 1 pour piano et orchestre
- 1937 Suite provençale op. 152b voor orkest
- 1939 Sinfonie no. 1
- Pastorale, Modérément animé
- Très vif
- Très modéré
- Animé
- 1941 Concert no. 2 pour piano et orchestre
- 1944 Sinfonie no. 2 (opgedragen in gedachtenis aan Natalie Kussewitzky, de echtgenote van de beroemde dirigent)
- Friedlich, ruhig und heiter
- Geheimnisvoll
- Schmerzlich
- Ruhevoll
- Halleluja
- 1946 Sinfonie no. 3
- Fièrement
- Très recueilli
- Pastorale
- Finale: Te Deum
- 1946 Concert no. 3 pour piano et orchestre
- 1946 Concert no. 2 voor viool en orkest
- 1948 Sinfonie no. 4
- Animé
- Lent
- Modérément animé
- Animé
- 1949 Concert no. 4 pour piano et orchestre
- 1951 Concertino d'été voor altviool en kamerorkest op. 311
- 1953 Sinfonie no. 5
- 1954-1955 Concert no. 2 voor altviool en orkest op. 340
- 1955 Sinfonie no. 6
- 1955 Sinfonie no. 7
- 1955 Concert no. 5 pour piano et orchestre
- 1957 Sinfonie no. 8 - Rhodanienne
- 1959 Sinfonie no. 9
- 1959 Concert no. 3 voor viool en orkest
- 1960 Sinfonie no. 10
- 1960 Sinfonie no. 11 - Romantique
- 1961 Sinfonie no. 12
- Hymne de Sion voor orkest
- Israel est vivant voor orkest
[bewerk] Werken voor harmonieorkest
- 1923 La création du monde voor blazers-ensemble
- 1944 Suite française, op. 248
- Normandie
- Bretagne
- Ile de France
- Alsace-Lorraine
- Provençe
- 1936 Suite provençale op. 152
- 1946 Deux Marches op, 260
- 1954 West Point Suite op. 313
- Introduction et Marche funebre uit Chant du monde
[bewerk] Werken voor piano
[bewerk] Kamermuziek
- Sonates en andere werken met pianobegeleiding voor altviool, viool, klarinet, saxofoon
- Duo's en trio's voor verschillende instrumenten;
- 1912-1950 18 strijkkwartetten waarvan het 14de en 15de samen ook als octet kunnen uitgevoerd worden;
- Kwintetten voor strijkers (3), blazers (1) en piano en strijkers (1);
- Strijksextet;
- Septet
[bewerk] Vocaalmuziek (met orkest of instrumenten)
- 1919 Machines agricoles op. 56, 6 pastorale Gezangen, voor Zangeres of Zanger, fluit, klarinet, fagot, viool, alt-viool, cello en contrabas
- Psaume 129 op. 53, voor bariton en orkest
- Cantate pour Louer le Seigneur op. 103, voor solokwartet, gemengd koor, jongerenkoor en orkest
- Cantate de Psaumes, op. 425, voor bariton en kamerorkest
[bewerk] Koormuziek
- Les Momies d'Egypte Comédie chorale voor gemengd koor
- Psaume 121 voor mannenkoor a cappella
[bewerk] Opera's en andere toneelwerken
- 1910-1914 La Brebis égarée roman musical, 3 acte, op. 4 - Libretto: Francis Jammes, roman musical 3 Akte 20 Bilder op. 4
- 1913/1915-1916/1917-1922 L'Orestie d'Eschyle, Trilogie
- Agamemnon (Aischylos Paul Claudel, 1. deel van de Orestie) - toneelmuziek voor sopraan, mannenkoor en orkest, op. 14
- Les Choéphores (Aischylos Paul Claudel, 2. deel van de Orestie) - zeven toneelmuzieken voor sopraan, bariton, sprekerin, gemengd koor, slagwerk en orkest, op. 24
- Les Euménides (Aischylos Paul Claudel, 3. deel van de Oerestie), opera, 3 acte, op. 41
- 1919 Le bœuf sur le toît op. 58, ballet (naar Jean Cocteau)
- 1921 La création du monde op. 81, ballet voor klein orkest
- 1925 Les Malheurs d'Orphée opera, 3 acte, op. 85 - Libretto: Armand Lunel
- 1925-1927 Esther de Carpentras opéra bouffe, 2 acte, op. 89 - Libretto: Armand Lunel
- 1926 Le Pauvre Matelot complainte, 3 acte, op. 92 - Libretto: Jean Cocteau
- 1926-1927 Les Opéras-minute Trilogie
- L'Enlèvement d'Europe - opéra-minute, 8 scënes voor Soli, vocaalsextet en orkest, op. 94 - Libretto: Henri Hoppenot
- L'Abandon d'Ariane - opéra-minute 5 scënes voor Soli, vocaalsextett en orkest, op. 98 - Libretto: Henri Hoppenot
- La Délivrance de Thésée - opéra-minute, 6 scënes voor Soli, vocaalkwartet en orkest, op. 99 - Libretto: Henri Hoppenot
- 1928 Christoph Colomb opera, 2 acte - Libretto: Paul Claudel
- 1930-1931 Maximilien historische opera, 3 acte, op. 110 - Libretto: Franz Werfel/Rudolf Stephan Hoffmann/Armand Lunel)
- 1938 Médée opera, 1 act, op. 191 - Libretto: Madeleine Milhaud
- 1943 Bolívar opera, 3 acte, op. 236 - Libretto: Jules Supervielle/Madeleine Milhaud
- 1952-1953 David opera, 5 acte, op. 320 - Libretto: Armand Lunel
- 1958 Fiesta opera, 1 act, op. 370 - Libretto: Boris Vian
- 1964-1965 La Mère coupable opera, 3 acte, op. 412 - Libretto: Madeleine Milhaud, naar Beaumarchais
- 1970 Saint-Louis roi de France opéra-oratorio, 2 deelen, op. 434 - Libretto: Paul Claudel/Henri Doublier
