Atlas (mythologie)
| Griekse goden | |
|---|---|
|
Titanen: |
|
Atlas (Grieks: Aτλας) is een figuur uit de Griekse mythologie. Atlas draagt volgens de legende het hemelgewelf op zijn schouders en is de grondlegger van het Atlasgebergte.
Inhoud |
[bewerk] Straf
Atlas was één van de kinderen van de titaan Iapetus. In tegenstelling tot zijn broers Prometheus en Epimetheus vocht Atlas aan de zijde van de titanen die Kronos steunde in de oorlog tegen Zeus. Omwille van de vergevorderde leeftijd van Kronos was het Atlas die de titanen in de strijd leidde. Hierdoor kreeg Atlas een speciale straf van Zeus en werd veroordeeld om op de Westerse rand van de aarde (Gaia) te gaan staan en het hemelgewelf (Uranus) op zijn schouders te dragen, zodat deze hun oorspronkelijke verbintenis niet meer konden volhouden.
[bewerk] Ontmoeting met Herakles
Atlas speelt een rol bij de twaalf werken van Herakles. Herakles had de opdracht gekregen om de gouden appels van de boom uit de tuin van de Hesperiden te stelen, maar een sterveling kon dit niet ongestraft doen, want de boom was een huwelijksgeschenk van Gaia aan Zeus en Hera. Daarom ging Herakles naar Atlas, die volgens sommige bronnen de vader van de Hesperiden is, en vroeg of deze de appels wou plukken, terwijl hij het hemelgewelf even van hem zou overnemen. Maar toen Atlas terugkwam met de appels wou deze het hemelgewelf niet weer overnemen en stelde voor om zelf de appels te gaan afleveren. Herakles gebruikte een list en vroeg of Atlas heel even de last wou overnemen zodat hij een doek op zijn schouders kon leggen om het gewicht draaglijker te maken. Toen Atlas de hemel weer even optilde, wandelde Herakles weg met de appels. In een alternatieve versie bouwde Herakles de Herakleszuilen die de hemel dragen en bevrijdde zo Atlas van zijn straf.
[bewerk] Ontstaan van het Atlasgebergte
Bij Herodotos werd Atlas al gelijk gesteld aan het gelijknamige Atlasgebergte. Volgens deze legende probeerde Atlas een verdwaalde Perseus weg te jagen. Maar Perseus gebruikte het hoofd van Medusa om Atlas in steen te veranderen en toen hij neerviel, ontstond het Atlasgebergte. Dit verhaal kan niet verzoend worden met de verhalen waarin Atlas Herakles ontmoet en geholpen heeft met zijn twaalf werken, want Herakles is de kleinzoon van Perseus.
[bewerk] Culturele Invloed
Atlas staat ook afgebeeld op het paleis op de Dam In Amsterdam. Op het fronton aan de achtergevel aan de Nieuwezijds Voorburgwal staat torst Atlas de wereldbol. Vroeger werd aan kinderen verteld dat als Atlas zijn bol zou laten vallen, Amsterdam ten onder zou gaan!
Zie ook: Atlant.
