ВМРО (Обединета)
Од Википедија, слободна енциклопедија
-
- Оваа страница се однесува на политичката партија ВМРО (Обединета). За друго значење видете ВМРО (појаснување).
ВМРО (обединета) е македонска политичка организација помеѓу двете светски војни чија главна цел беше создавање на македонска држава во рамките на една Балканска федерација.
Стремежот на СССР и Комунистичката интернационала (КИ) за ревизија на Версајскиот договор, меѓу другото, резултира со основање на Балканскиот револуционерен центар во јуни-јули 1923 година, во чии рамки, покрај организациите од Албанија, Косово, Тракија и Добруџа, во октомври 1925 година влезе и ВМРО (Обединета). КИ, која на својот Петти конгрес во 1924 година реши да го поддржи создавањето на независна и обединета македонска држава, сметаше дека за таа цел е добро да се формира една македонска народно-ослободителна организација која би ги опфаќала сите правци на македонското движење, не исклучувајќи ја ни десницата. На почетокот се чинеше дека КИ ќе успее во својата намера, веќе беа потпишани и документи за обединување (на 6 мај 1924 година), но набрзо десницата се повлече, а македонската национална организација под патронат на КИ можеше да биде обединување само на македонската левица.
Сепак, тоа воопшто не значи дека ВМРО (Обединета) беше единствена односно монолитна организација. Постоеја две основни крила, комунистичко и федералистичко, меѓу кои постоеја длабоки разидувања. Комунистите на чело со Димитар Влахов го контролираа раководството, ја организираа ВМРО (Обединета) врз начелата на демократскиот централизам и настојуваа во организацијата да се примаат само комунисти. Оттука, не е без основа тврдењето на Димитар Митрев дека ВМРО (Обединета) делуваше како македонска секција на Бугарската комунистичка партија (БКП) и дека претставуваше “нешто како реприза на ЕКС”, на Емигрантскиот комунистички сојуз. Бидејќи ваквиот развој на настаните не беше прифатлив за некомунистите во ВМРО (Обединета), во 1929 година се случи расцеп во организацијата при што во Цариград беше основана паралелна организација. Да бидат работите уште покомплицирани, и двете организации не беа единствени внатре во себе. Во комунистичката ВМРО (Обединета) постоеше судир помеѓу Влахов и Владимир Поп Томов, а во идеолошки хетерогената Цариградска ВМРО (Обединета) постоеја три групи:
- групата на Михаил Герџиков и Филип Атанасов
- групата на Павел Шатев и
- групата на Георги Занков.
Комунистите ги надминаа своите судири, додека Цариградската ВМРО (Обединета), поради својата идеолошка нехомогеност и поради недостиг на средства брзо се распадна, некаде во 1931 година.
Што се однесува до активноста на ВМРО (Обединета), таа, особено во првите пет години, главно беше од публицистичка природа. Делувањето на терен беше доста скромно при што на почетокот (до 1929 година) организацијата најактивна беше во Вардарска Македонија за потоа приматот да го преземе Пиринска Македонија. Поради значителниот терор во Егејска Македонија, активноста на ВМРО (Обединета) таму започна дури во 1934 година. При тоа впечаток е дека тоа по признавањето на македонската нација како посебна од страна на КИ во април 1934 година, дејноста на ВМРО (Обединета) се засили, но антиреволуционерниот курс на КИ усвоен на нејзиниот седми конгрес во 1935 година резултираше со расформирање на Балканскиот револуционерен центар и во негови рамки и на ВМРО (Обединета). Сепак, ВМРО (Обединета) во Пиринска и Егејска Македонија беше активна на теренот и во 1936 година кога нејзиното делување и таму замира.
