An tAonbheannach

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.

an tAonbheannach
gliogáil le híomhá níos mó a fheiceáil
Ainm Laidine	Monoceros
Ginideach Laidine	Monocerotis
Nod	Mon
Siombalaíocht	an t-aonbheannach
Dronairde	7.15 h
Diallas	−5.74°
Achar	482 céim cearnach Rangú: 35ú
Líon na réaltaí (amharcmhéid < 3)	0
Réalta is gile	α Monocerotis (méid 3.93)
Dreigecheathanna	Monoiceiridí na Nollag Alfa Monoiceiridí
Réaltbhuíonta ar theorainn leis	an Madra Mór an Madra Beag an Cúpla an Phéist Uisce an Giorria an Bodach Deireadh na Loinge
Infheicthe sna leithid idir +75° agus −85° Sárfheicthe i rith na míosa seo: Feabhra

Is réaltbhuíon dhoiléir é ar spéir na hoíche geimhridh an tAonbheannach. Tá réaltbhuíon an Bhodaigh ar an taobh thiar de, an Cúpla ar an taobh ó thuaidh, an Madra Mór ar an taobh ó dheas, agus an Phéist Uisce ar an taobh thoir. Ina measc réaltbhuíonta eile ata teorainn ar theorainn leis faightear an Madra Beag, an Giorria agus Deireadh na Loinge. Is é Monoceros, a chiallaíonn aonbheannach, an t-ainm Laidine a thugtar ar an réaltbhuíon seo, cé go dtagann an focal seo ó bhunús ón nGréigis.

[athraigh] Príomhghnéithe

Tá réaltbhuíon an Aonbheannaigh beagnach dofheicthe, gan ach cúpla réalta dá cuid ar an gceathrú méid. Tá α Mon ar amharcmhéid 3.93, beagáinín níos gile ná γ Mon, atá ar méid 3.98. Ach tá cúpla réad spéisiúil le feiceáil ar an réaltbhuíon seo le cuidiú teileascóip bhig.

β Mon: is tríréalta shuntasach í β Mon; comhdhéanann an trí chomhbhall triantán, gan ach beagáinín athrú ar na deighiltí ó thomhais F. G. W. Struve sa bhliain 1831 iad. Tá na réaltaí ar amharcmhéid 4.7, 5.2 agus 6.1. Ba é William Herschel a d'aimsigh an ilréalta seo sa bhliain 1781 agus a chuir síos uirthi mar, "cheann de na radhairc is áille ar na spéartha."

ε Mon: is déréalta sheasta í seo; tá an dá réalta aici ar amharcmhéid 4.5 agus 6.5.

15 Mon: is réalta athraitheach gormach-bhán í S Mon, nó 15 Mon, atá suite i lár báire na réaltbhraisle oscailte NGC 2264. Níl an aimplitiúid chomhathraithe ró-mhór, áfach (4.62 go 4.68). Is ilréalta í freisin nach lú ná 13 chomhbhall atá aici. Comhdhéanann an ceann is gile déréalta infheicthe le compánach ar méid 8.5.

V838 Monocerotis: is nóva dothuigthe í V838 Mon; aimsíodh ar 6 Eanáir 2002 í agus bhí sí ar méid uasta (6.5) i Mí na Feabhra sa bhliain sin.

[athraigh] Réada suntasacha domhainspéire

M50, réaltbhraisle oscailte
Réaltnéal an Róiséid (NGC 2237, 2238, 2239 agus 2246), réaltnéal idirleata
NGC 2244, réaltbhraisle oscailte
NGC 2264, dá ngairtear an Crann Nollag

[athraigh] Stair

Is réaltbhuíon nua-aimseartha í réaltbhuíon an Aonbheannaigh. Síltear go coitianta gurbh é an réalteolaí agus an diagaire Freaslannach Petrus Plancius a ainmniú sa bhliain 1613 í agus gur chuir an réalteolaí Gearmánach Jakob Bartsch ar léarscáil neamhaí í mar "Unicornus" sa bhliain 1624; ach dar le Heinrich Wilhelm Olbers agus Ludwig Ideler tá an réaltbhuión seo i bhfad níos sine ná sin agus luaitear i saothair éagsúla í chomh luath agus an bhliain 1564; ta sé ina scéala fosta gur aimsigh Joseph Scaliger ar sheanchruinneog neamhaí Pheirseach í sa séu aois déag.

[athraigh] Miotaseolaíocht

Ós rud é gur réaltbhuíon nua-aimseartha í réaltbhuíon an Aonbheannaigh, ní bhaineann aon mhiotaseolaíocht chlasaiceach léi. De réir mhiotaseolaíocht na Meánaoise, áfach, b'ainmhí miotasach é an t-aonbheannach ab ionann leis an gcapall murach go raibh adharc bhíseach amháin ar a éadan. Bhí sé ina scéala go raibh adharc an aonbheannaigh ina nimhíoc ar gach nimh. D'fheictí an t-ainmhí go minic mar shiombail na geanmnaíochta is na híonachta.

[athraigh] Réaltaí

Réaltaí a bhfuil ainmneacha dílse orthu:

Réalta Luyten 9.85 – i measc na réaltaí is gaire
Réalta Plaskett (HD 47129) 6.06 – déréalta speictreascópach ollmhór

Réaltaí a bhfuil ainmneacha Bayer orthu:

α/26 Mon 3.94; β/11 Mon – tríréalta β¹ 4.70, β² 5.40, 5.60; γ/5 Mon 3.99; δ/22 Mon 4.15; ε/8 Mon – dúbailte 4.39, 6.72; ζ/29 Mon 4.36

Réaltaí a bhfuil uimhreacha Flamsteed orthu:

1/V474 Mon 6.15; 2 Mon 5.04; 3 Mon 4.92; 5/γ Mon 3.99; 6 Mon 6.76; 7 Mon 5.27; 8/ε Mon – dúbailte 4.39, 6.72; 9 Mon 6.50; 10 Mon 5.06; 11/β Mon – tríréalta 4.70, 5.40, 5.60; 12 Mon 5.88; 13 Mon 4.47; 14 Mon 6.44; 15/S Mon 4.62; 16 Mon 5.92; 17 Mon 4.77; 18 Mon 4.48; 19/V637 Mon 4.99; 20 Mon 4.91; 21/V571 Mon 5.44; 22/δ Mon 4.15; 24 Mon 6.42; 25 Mon 5.14; 26/α Mon 6.15; 27 Mon 4.93; 28/V645 Mon 4.69; 29/ζ Mon 4.36

Réaltaí suntasacha eile:

R Monocerotis 10-12 – réalta athraitheach, ar NGC 2261
HD 46375 7.84 – pláinéad eachtarghrianda
HD 52265 6.30 – pláinéad eachtarghrianda
Ross 614 – dúbailte 11.13, 14.60; i measc na réaltaí is gaire
V838 Mon – réalta athraitheach, nóva

[athraigh] Féach fosta

Sonraí réaltmhéadracha ag baint leis an Aonbheannach

[athraigh] Naisc sheachtracha

[athraigh] Tagairtí

Burnham, Robert Jr. (1966, 1978). Burnham's Celestial Handbook: An Observer's Guide to the Universe Beyond the Solar System, v.2. General Publishing Company, Ltd., Toronto. ISBN 048623567X.

Réaltbhuíonta a chruthaigh Petrus Plancius agus a thug isteach Jakob Bartsch sa téacs Usus Astronomicus Planisphaerii Stellati sa bhliain 1624

an Sioráf | an tAonbheannach

Na 88 réaltbhuíon nua-aimseartha

Retrieved from "http://ga.wikipedia.org../../../a/n/_/An_tAonbheannach_9095.html"

Catagóirí: Réaltbhuíonta