Землятрус
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Землятрус — рухі, ваганьні або штуршкі зямной паверхні, выкліканыя сэйсьмічнымі хвалямі. Гэта працэс вызваленьня энэргіі, якая назапасілася ў сьціснутых ці расьцягнутых горных пародах у выніку руху тэктанічных плітаў. Землятрус — адзін з самых небясьпечных натуральных фэномэнаў на нашай плянэце, адказны за сьмерць мільёнаў чалавек і сотні зьнішчаных гарадоў. Найбольш небясьпечныя ўразьлівыя рэгіёны - гэта межы тэктанічных пліт. Для вымярэньня сілы землятрусу карыстаюцца гэтак званай шкалой Рыхтэра.
[рэдагаваць] Землятрусы ў Беларусі
У геалягічным пляне Беларусь знаходзіцца на Усходнеэўрапейскай плятформе. Тэктанічныя рухі ў цяперашні пэрыяд тут праяўляюцца надзвычай слаба, і землятрусаў, якія адчуваюцца чалавекам, амаль не здараецца. У некаторых мясьцінах зрэдчасу здараліся слабыя штуршкі (на паўночным усходзе ад Менску ў 1887 годзе, на захадзе Беларусі ў 1909), якія фіксуюцца сэйсьмічнымі прыладамі. Часьцей за ўсё да нас даходзіць рэха землятрусаў на Карпатах (1908, 1940, 1977, 1978, 1983, 1986 і 1990), але штуршкі настолькі слабыя, што многія жыхары Беларусі іх нават не заўважаюць. Апошні землятрус, сэйсьмічныя хвалі ад якога дасягнулі і Беларусі, здарыўся 21 верасьня 2004 году з эпіцэнтрам у Калініградзе (Каралявец). Сіла штуршкоў у эпіцэнтры дасягала 4-5 балаў, а ў Менску - ня больш за 2-3.
[рэдагаваць] Наймацнейшыя землятрусы ў гісторыі
- Вялікі чылійскі землятрус (1960) — наймацнейшы задакумэнтаваны землятрус у гісторыі чалавецтва, 9.5 балаў.
- Вялікі Аляскін землятрус (1964) — наймацнейшы землятрус у гісторыі ЗША, 9.2 балы.
- Тангшанскі землятрус (1976) — найсьмярцельнейшы землятрус у сусчаснай гісторыі, 8.2 балы, прынамсі 255,000 загіблых.
- Землятрус ля Суматры 2004 — наймацнейшы землятрус за апошнія 40 гадоў, 9.0 балаў.
