Trójprzymierze
Z Wikipedii
Trójprzymierze to tajny układ pomiędzy trzema państwami: Cesarstwem Niemiec, Królestwem Włoch i C.K. Austro-Węgrami zawiązany 20 maja 1882 r.
Trójprzymierze było rozwinięciem Dwuprzymierza, czyli sojuszu Niemiec i Austro-Węgier. Sojusz ten miał chronić oba państwa przed napaścią ze strony Rosji. Jednak skierowanie go przeciw Rosji (niezgodnie z myślą polityczną Bismarcka) spowodowało jej sojusz z Francją i sprawiło, że Niemcy znalazły się pomiędzy nieprzyjaznymi sobie państwami.
Niemcy usiłowały znaleźć równowagę na drugiej granicy i wciągnęły do sojuszu Włochy, które miały zatargi z Francją w północnej Afryce (Tunezja). Włochy zastrzegły jednak, że sojusz ich nie obowiązuje w przypadku wojny z Wielką Brytanią.
Jednak Włochy i Francja wkrótce podzieliły się wpływami w Afryce i dla tego kraju sojusz z Austro-Węgrami zaczął być kłopotliwy. Austro-Węgry również podejrzliwie patrzyły na zachodniego sojusznika. Mimo to, po 30 latach (w 1912 r.) traktat został odnowiony. Do traktatu przystąpiła później również Rumunia.
Gdy wybuchła I wojna światowa, Niemcy i Austro-Węgry stanęły po jednej stronie. Włochy uznały, że ponieważ w wojnie przeciw Niemcom udział wzięła Wielka Brytania, oraz że to Niemcy wypowiedziały wojnę Francji, to Włochy nie obowiązuje casus foederis.
Wkrótce (w 1915 r.) państwa ententy przekupiły ten kraj obiecując terytoria Austro-Węgier i Włochy wypowiedziały wojnę niedawnym sojusznikom.
Po odejściu Włoch niekiedy termin "Trójprzymierze" oznacza Niemcy, Austro-Węgry i Turcję, która podpisała sojusz z Niemcami 2 sierpnia 1914 r. Po przystąpieniu do wojny również Bułgarii oficjalnie Państwa Centralne nazywano "Poczwórnym Przymierzem".
[edytuj] Ewolucja Trójprzymierza i Trójporozumienia
- 5 października 1908 cesarz Franciszek Józef I ogłosił aneksję Bośni i Hercegowiny, Rosja uznała to 22 marca 1909.
- 24 października 1909 w Racconigi car Mikołaj II i król Wiktor Emanuel III (Włochy) podpisali tajny układ dotyczący zachowania status quo na Bałkanach, a gdyby doszło do niepożądanych wydarzeń powinny domagać się zasady równościowej z wyłączeniem obcego panowania
- 6 listopada 1912 Rosja i Francja podpisały konwencję morską uzgadniająca działania obu flot w przypadku wojny
- 2 sierpnia 1914 układ sojuszniczy Niemiec i Turcji (Stambuł)
- 1 października 1914 mimo iż od początku wojny Rumunia zajmowała postawę neutralną, zawarła układ z Rosją, w którym otrzymała zapewnienie poparcia przyłączenia ziem Austro-Węgier zamieszkałych przez ludność rumuńską
- 2 listopada 1914 Rosja wypowiedziała wojnę Turcji
- 5-6 listopada 1914 Wielka Brytania i Francja wypowiedziały wojnę Turcji
- 25 kwietnia 1915 Włochy zawarły tajny układ z Rosją, Francją i Wielka Brytanią w Londynie, w którym zobowiązały się, że przystąpią do wojny po ich stronie w ciągu miesiąca.
- 3 maja 1915 rząd włoski zerwał traktat Trójprzymierza.
Zobacz też: Państwa Centralne, Trójporozumienie, Ententa
[edytuj] Linki zewnętrzne
- http://www.lib.byu.edu/~rdh/wwi/1914m/triporig.html - tekst Trójprzymierza z 1882 r. w języku francuskim
- http://www.lib.byu.edu/~rdh/wwi/1914m/tripally.html - jw., w języku angielskim
- http://members.lycos.co.uk/wielkawojna/docs/docs.php?dokument=tripally - tłumaczenie polskie