Uitbreiding van de Europese Unie
| Europese Unie |
 Dit artikel maakt deel uit van de serie: |
|
|
|
|
|
De uitbreiding van de Europese Unie is een proces waarbij staten toetreden tot de Europese Unie.
Momenteel zijn er 25 landen lid van de Europese Unie (EU). De eerste zes lidstaten (van de voorgangers van de EU) waren België, West-Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland vanaf 1957.
Inhoud |
[bewerk] Uitbreidingen uit het verleden
Jaar van uitbreiding en de betreffende lidstaten die in dat jaar toetraden:
- 1973, (Eerste uitbreiding): Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk treden toe tot de Europese Gemeenschap
- 1981, (Tweede uitbreiding): Griekenland treedt toe tot de Europese Gemeenschap
- 1985: Groenland, dat van Denemarken in 1979 autonomie heeft gekregen, besluit in een referendum uit de Europese Gemeenschap te treden
- 1986, (Derde uitbreiding): Portugal en Spanje treden toe tot de Europese Gemeenschap
- 1990: DDR met West-Duitsland herenigd
- 1995, (Vierde uitbreiding): Finland, Oostenrijk en Zweden treden toe tot de Europese Unie
- 2004, (Vijfde uitbreiding): Grieks-Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië treden toe tot de Europese Unie.
[bewerk] Toekomstige uitbreidingen van de EU
Volgens het EU-verdrag kan iedere "Europese" staat lid worden van de EU mits alle andere lidstaten hiermee instemmen. Dit principe van unanimiteit betekent dat één lidstaat de toetreding van een kandidaatland als Turkije kan blokkeren. De criteria waaraan de kandidaatlidstaten moeten voldoen staan beschreven in de Criteria van Kopenhagen. De lidstaten moeten voor toetreding het volledige acquis communautaire van de EU overnemen in hun nationale wetgeving.
[bewerk] Toetredende staten
Voor het hoofdartikel over de Roemeense toetreding, zie Toetreding van Roemenië tot de Europese Unie.Momenteel zijn er nog twee staten die nog deel uitmaken van de vijfde uitbreiding, maar die in 2004 nog niet in staat waren toe te treden.
Bulgarije en Roemenië zullen op 1 januari 2007 toetreden tot de Europese Unie. Het toetredingsverdrag voor Bulgarije en Roemenië is hiervoor in 2005 al getekend.
[bewerk] Kandidaat-lidstaten
[bewerk] Kroatië
De weg naar aansluiting bij de Europese Unie begon voor Kroatië op 29 oktober 2001, toen Kroatië het Stabilisatie- en Associatieverdrag met de EU tekende. Het tekenen van dit verdrag is noodzakelijk om erkend te worden als kandidaatlidstaat. Op 21 februari 2003 diende Kroatië formeel het verzoek in toe te mogen treden tot de Europese Unie. De Europese Commissie gaf vervolgens op 20 april 2004 een positief advies, waarop de Europese Raad Kroatië op 18 juni 2004 erkende als een officiële kandidaatlidstaat. Er werd besloten de onderhandelingen te beginnen op 17 maart 2005. Een dag voor het begin van de onderhandelingen stelde de Europese Raad de onderhandelingen echter voor onbepaalde tijd uit, omdat Kroatië niet goed genoeg zou meewerken met het Joegoslavië Tribunaal. Het feit dat de voormalige generaal Ante Gotovina nog steeds niet was opgespoord was de EU een doorn in het oog. Na een toespraak van de hoodaanklager van het Joegoslavië Tribunaal, Carla del Ponte begin oktober 2005, werd op 4 oktober 2005 begonnen met onderhandelen. Het zogenaamde screeningsproces begon op 20 oktober. Op 7 december 2005 werd Ante Gotovina op het eiland Tenerife opgepakt.
[bewerk] Macedonië
Macedonië vroeg EU-lidmaatschap aan op 22 maart 2004. Op 9 november 2005 gaf de Europese Commissie een positief advies, dat op 17 december 2005 is overgenomen door de Europese Raad. Een datum voor het beginnen met onderhandelen is niet gegeven.
[bewerk] Turkije
Turkije onderhandelt sinds 4 oktober 2005 met de EU over toetreding. Het screenproces is gestart op 20 oktober 2005. Het is onbekend wanneer en zelfs onzeker of Turkije toe zal treden tot de Europese Unie. De Unie is naar eigen zeggen voor 2015 niet gereed Turkije op te nemen. Verschillende lidstaten, waaronder Frankrijk en Nederland, hebben aangegeven de eventuele toetreding van Turkije onderwerp te maken van een referendum.
[bewerk] Potentiële lidstaten
De Balkanlanden Bosnië en Herzegovina, Servië en Montenegro (met daarin ook een mogelijk onafhankelijk Kosovo) en Albanië hebben van de EU te horen gekregen dat ze op termijn lid kunnen worden van de EU. Hun toetreding heeft voor de EU meer prioriteit dan die van Oekraïne of Georgië.
[bewerk] Andere staten
Oekraïne en Georgië hebben na de revolutie in hun land aangegeven in de toekomst toe te willen treden tot de Europese Unie. De Europese Unie reageert, gezien het huidige debat over de toetreding van Turkije, vooralsnog huiverig op deze voorstellen;
Marokko diende, vanuit de veronderstelling een Europees land te zijn, op 20 juli 1987 een aanvraag in voor EU-lidmaatschap. De EU-lidstaten wezen deze aanvraag af omdat zij Marokko geen Europees land vonden;
Noorwegen heeft tot twee keer toe geprobeerd toe te treden tot de Unie, respectievelijk in 1973 en in 1995, maar beide keren werd het lidmaatschap door de Noorse bevolking in een referendum afgewezen. Het land is samen met IJsland en Liechtenstein onderdeel van de Europese Economische Ruimte;
De IJslandse premier Halldór Ásgrímsson heeft aangegeven (op 8 februari 2006) dat hij verwacht dat IJsland in 2015 lid zal zijn van de EU. Hij gaf aan dat een en ander samen zou hangen met de toekomstige ontwikkeling van de eurozone, in relatie tot de IJslandse visexport. Er is een commissie ingesteld die bekijkt hoe de visserijbelangen van IJsland kunnen worden beschermd in geval van EU-lidmaatschap. Het debat over toetreding zal naar verwachting in 2007 losbarsten. IJsland is momenteel onderdeel van de Europese Economische Ruimte, wat de toetreding in zekere opzichten gemakkelijker kan maken;
Liechtenstein is ook onderdeel van de Europese Economische Ruimte, maar Liechtenstein wordt over het algemeen te klein geacht om toe te kunnen treden;
De premier van Kaapverdië, José Maria Neves, heeft laten weten dat hij een aanvraag tot lidmaatschap wil indienen. Hij wordt hierin gesteund door Spanje en Portugal;
Zwitserland heeft korte tijd geprobeerd toe te treden tot de Unie, maar heeft na de afwijzing door de Zwitserse bevolking van het EER-verdrag de toetredingsonderhandelingen bevroren.
In de euforie bij de val van het communisme begin jaren 90 in de voormalige Sovjet-Unie werd er door sommigen zelfs al gesproken over een eventuele toetreding van Rusland tot de Unie. Deze zou dan uiteindelijk reiken van de Atlantische Oceaan tot de Stille Oceaan. Al snel werden deze voorstellen als onpraktisch terzijde geschoven. Volgens deskundigen moet er nog veel te veel veranderen in de Russische samenleving en mentaliteit voor een dergelijke optie. Ook het herlevende Russische nationalisme is een nieuw obstakel voor een eventuele (op lange termijn) toetreding tot de Europese Unie.
Voor het hoofdartikel over de Russische toetreding, zie Rusland en de Europese Unie.
