Groenland
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
Groenland (Groenlands: Kalaallit Nunaat, Deens: Grønland) is een eiland in de noordelijke Atlantische Oceaan, ten noordoosten van Canada. Met een oppervlakte van 2.175.000 km² is het het grootste eiland ter wereld. Het maakt deel uit van het koninkrijk Denemarken. Het heeft sinds 1979 een onafhankelijke positie ten opzichte van Denemarken (status aparte) en het behoort sinds 1985 niet meer tot de Europese Unie. De hoofdstad is Nuuk.
Groenland hoort geografisch bij Noord-Amerika, en geologisch gezien tot het Canadese schild. 80% van het land is bedekt met een ijslaag van maximaal 3 km dikte. Alleen de kuststrook van 15-150 km breed, vooral in het zuiden en westen, is bewoonbaar, mede door de invloed van de Golfstroom. De kusten zijn ingekerfd met enorme fjorden en gletsjers, waar regelmatig ijsbergen van afbreken. Groenland heeft een poolklimaat.
De oorspronkelijke inwoners, de Inuit (ook Eskimo's genoemd), zijn vanouds nomaden. Zij vormen echter slechts een kleine groep. Verreweg de meeste inwoners leven in het zuidwesten en zijn Groenlanders, een vermenging van Denen en Inuit. Zij spreken Groenlands, dat een dialect is van het Inuit. Het Deens en het Groenlands zijn de officiële talen. Een derde groep inwoners bestaat uit Europeanen, vooral Denen. In de basis Thule zijn Amerikaanse soldaten gelegerd.
De Groenlandse economie leunt voornamelijk op de visvangst, de jacht, schapenteelt en mijnbouw. Men exporteert o.a. walvisproducten, pelzen. Mijnbouwproducten als kryoliet, kwarts, glimmer, lood, zink en ijzererts waren ook belangrijke export producten, maar de laatste mijn werd in 1990 gesloten.
De belangrijkste religie is evenals in Denemarken het lutheranisme. Het christendom is rond het eerste millennium na Chr. door de IJslandse kolonist Leif Eriksson gebracht.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
- 8e eeuw - De Inuit zijn de eerste bewoners van Groenland.
- 981 - Erik de Rode landt via IJsland op de Groenlandse kust
- 987 - vestiging van de eerste kolonisten.
- Ca. 1000 - invoering van het christendom door Leif Eriksson.
- 1261 - Groenland onder Noors bestuur
- 1397 - Groenland officieel Deens gebied (Unie van Kalmar).
- 15e eeuw - De Vikingkolonies verdwijnen door het kouder worden van het eiland, als gevolg van het veranderende klimaat (kleine ijstijd).
- 1721 - Begin herkolonisering door Denemarken.
- 1774-1951 - De handel met Groenland is een staatsmonopolie.
- 1951 - Deens-Amerikaans verdrag m.b.t. gemeenschappelijke verdediging van Groenland.
- 1953 - Groenland verkrijgt beperkt zelfbestuur binnen het Deense koninkrijk.
- 1979 - Groenland verkrijgt volledig zelfbestuur binnen het Deense koninkrijk.
- 1982 - Groenland stemt in een referendum voor uittreding uit de Europese Gemeenschap.
- 1985 - Groenland verlaat de Europese Gemeenschap.
[bewerk] Godsdienst
Het leeuwendeel van de Groenlanders is Christen. Ruim 64,2% van de Groenlanders behoort tot de Evangelisch-Lutherse Kerk. Daarnaast zijn de Pinksterkerken erg actief. Ca. 2,8% van de bevolking behoort tot een Pinksterkerk. 27,4% van de Groenlanders behoort tot een andere Christelijke Kerk. 3,4% is niet religieus.
[bewerk] Politiek
Groenland is sinds 1953 autonoom van Denemarken. In 1979 werd deze autonomie verder uitgebreid. Het staatshoofd van Groenland is de Deense koningin Margaretha II. Een gouverneur vervult namens de koningin de rol van landvoogd.
Groenland is een parlementaire democratie met algemeen kiesrecht en een 31 zetels tellende parlement (Landsting). De Premier van Groenland zit het kabinet voor en is meestal lid van de grootste partij in het parlement.
Groenland is - in tegenstelling tot Denemarken - geen lid van de Europese Gemeenschap.
[bewerk] Politieke partijen
Groenland telt enkele belangrijke politieke partijen:
- Atássut (A) - Gevoel van Gemeenschapssolidariteit (conservatief, voorstander van de unie tussen Denemarken en Groenland)
- Siumut (S) - Voorwaarts (sociaaldemocratisch, voorstander verregaande autonomie, maar met behoud van de unie tussen Denemarken en Groenland)
- Inuit Ataqatigiit - Inuit Gemeenschap (links, voorstander complete onafhankelijkheid van Denemarken)
- Demokraatit (D) - Democraten (liberale partij)
- Kattusseqatigiit (K) - Onafhankelijken (fractie van onafhankelijke kandidaten in het Groenlandse parlement)
[bewerk] Zie ook:
|
|
|
|---|---|
|
Kitaa: Nanortalik | Qaqortoq | Narsaq | Ivittuut | Paamiut | Nuuk | Maniitsoq | Sisimiut | Kangaatsiak | Aasiaat |
|
| Landen in Noord-Amerika |
|---|
| Antigua en Barbuda | Bahama's | Barbados | Belize | Canada | Costa Rica | Cuba | Dominica | Dominicaanse Republiek | El Salvador | Grenada | Guatemala | Haïti | Honduras | Jamaica | Mexico | Nicaragua | Panama | Saint Kitts en Nevis | Saint Lucia | Saint Vincent en de Grenadines | Trinidad en Tobago | Verenigde Staten |
| Overige: Amerikaanse Maagdeneilanden | Anguilla | Aruba | Bermuda | Britse Maagdeneilanden | Caymaneilanden | Clipperton | Groenland | Guadeloupe | Martinique | Montserrat | Nederlandse Antillen | Puerto Rico | Saint-Pierre en Miquelon | Turks- en Caicoseilanden |
| {{{afb_links}}} | Noordse Raad | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
|
