Oscar Wilde

Oscar Fingal O'Flaherty Wills Wilde (Dublin, 16 oktober 1854 – Parijs, 30 november 1900) was een toneelschrijver, schrijver, dichter en estheet van Ierse afkomst die een groot deel van zijn leven in Engeland heeft gewoond.

Inhoud

1 Biografie
2 Werk
3 Films
4 Bibliografie
5 Externe links
- 5.1 E-books van sommige van zijn werken

[bewerk] Biografie

Zijn ouders waren Sir William en Lady Jane Wilde. Zijn moeder, Jane Francesca Elgee, was in Dublin bekend als schrijver onder het pseudoniem Speranza. Zij werkte ook als vertaler. Zijn vader was een vooraanstaand oog- en oorchirurg en schreef boeken over archeologie en folklore. Zijn voorouders kwamen uit Nederland en "Wilde" is een verbastering van "De Wilde".

Oscar studeerde klassieke talen aan het Trinity College in Dublin, van 1871 tot 1874. Hierna ging hij naar het Magdalen College in Oxford (1874 - 1878) en hij won er in 1878 de Newdigate Prize voor zijn gedicht Ravenna.

Tijdens zijn studententijd in Oxford werd hij bekend door zijn rol in de esthetische en decadente beweging. Hij liet zijn haar lang groeien, toonde publiekelijk minachting voor de ‘mannelijke’ sporten, en versierde zijn kamer met pauwenveren, lelies, zonnebloemen, chinees porselein en andere objets d’art. Hij was diep onder de indruk van de Engelse schrijvers John Ruskin en Walter Pater, die kunst het middelpunt van het leven maakten. Oscar Wilde werd al snel een voorvechter van het esthetische principe ‘Kunst om de kunst’ (l’art pour l’art). De stelling van Théophile Gautier, nieuw in die tijd, werd op de voorgrond gebracht door James McNeill Whistler.

In 1879 begon Wilde les te geven in esthetische waarden in Londen. Later gaf hij ook lezingen in de Verenigde Staten en Canada waar hij door critici de grond werd ingeboord. In Oxford kostte zijn gedrag hem een duik in de rivier de Cherwell en een kamer die tot puin werd geslagen, maar de cultus verbreidde zich in bepaalde kringen tot op zo’n hoogte dat de smachtende houding, de te kostuums en estheticisme een algemeen herkende houding werden. "The Wasp", een krant in San Francisco, plaatste een spotprent van Wilde, en de esthetische beweging werd in karikatuur neergezet in de opera Patience (1881) van Gilbert en Sullivan.

De esthetische beweging wordt ook sterk gezien in het werk van William Morris en Dante Gabriel Rossetti, en had een blijvende invloed op de Engelse decoratieve kunst. Als leidende man in deze beweging werd Oscar Wilde een van de bekendste personen van zijn tijd. Naast de bespottingen werden zijn geaffecteerde paradoxen en zijn scherpe, grappige opmerkingen vaak aangehaald.

In 1882 ging hij op een tournee van lezingen door de Verenigde Staten en keerde daarna terug naar Groot-Brittannië, waar hij werkte als recensent voor de 'Pall Mall Gazette' in de jaren 1887 tot 1889. Wilde schreef ook een aantal langere stukken en publiceerde die samen met kunstkritieken in een boek getiteld Intentions 1891.

Hierna werd hij redacteur van Woman’s World. In dezelfde tijd bracht hij zijn belangrijkste sprookje uit in The Happy Prince and Other Tales 1888. Drie jaar later werd zijn enige roman uitgebracht, The Picture of Dorian Gray. Critici hebben altijd beweerd dat er parallellen waren tussen de hoofdpersoon van het boek en zijn schrijver. Het is een beklemmend boek, waarin de hoofdpersoon ondanks zijn verdorvenheid en slechte levensstijl jong, mooi, en gezond blijft, terwijl het in de kast bewaarde geschilderde portret van hem steeds verder verloedert en veroudert.

Hij trouwde met Constance Lloyd in 1884 en kreeg twee zoons, Cyril (1885) en Vyvyan (1886).

Hij had in 1881 al een selectie van zijn gedichten uitgebracht, die maar in een kleine kring bewondering opriepen. Na zijn sprookjes uit 1888 bracht hij nog een collectie uit, The House of Pomegranates (1892), die door de schrijver naar eigen zeggen niet bedoeld was "voor het Britse kind noch voor het Britse publiek" ("intended neither for the British child nor the British public.")

Het graf van Oscar Wilde op Père Lachaise, door Jacob Epstein

In 1891 ontmoette Wilde Lord Alfred Douglas, de zoon van de Markies van Queensbury. De beide mannen werden dol op elkaar, ondanks het feit dat Wilde getrouwd was. De vader van Douglas wilde deze relatie beëindigen. Hij beschuldigde Wilde van "sodomie" (homoseksualiteit), waarop Wilde in verweer ging en een proces wegens smaad aanging tegen de markies. De rechtbank stelde de markies echter in het gelijk. Hoewel Wilde de kans had om naar Frankrijk te vluchten koos hij ervoor om dat niet te doen. Oscar Wilde werd gearresteerd en voor twee jaar gevangen gezet. Zijn vrouw scheidde van hem en nam met haar twee zoons de naam "Holland" aan. Gedurende zijn gevangenschap schreef Wilde een lange brief aan Douglas, die pas na zijn dood gepubliceerd werd onder de titel De Profundis.

Na zijn gevangenschap was zijn gezondheid achteruitgegaan en Wilde bracht de laatste jaren van leven in armoede door in Frankrijk waar hij op 46-jarige leeftijd aan meningitis bezweek. Oscar Wilde ligt begraven op het kerkhof Père-Lachaise in Parijs. Het grafmonument is van de hand van Jacob Epstein.

[bewerk] Werk

In veel van zijn werk, en in zijn algemene houding, ontwaarden sommige mensen uit zijn tijd een nare, suggestieve ondertoon, hetgeen tot een negatieve opinie over hem leidde. Zijn boek The Picture of Dorian Gray werd meer bekend door de suggestiviteit van zijn schrijven dan door de literaire verdienste ervan.

Wilde is echter het bekendst geworden en gebleven door zijn toneelstukken. Vanaf 1892 werd er vrijwel jaarlijks een nieuw toneelstuk van hem uitgebracht. Lady Windermere's Fan (1892) werd gevolgd door A Woman of No Importance (1893), An Ideal Husband (1895) en The Importance of Being Earnest (1895), zijn meesterwerk, waarin hij de aristocratie op de hak neemt.

De toneeldialogen zijn doorspekt met citeerbare oneliners die in het Engels ook tegenwoordig nog vaak worden aangehaald (bijvoorbeeld "There is only one thing in the world worse than being talked about, and that is not being talked about" en "I'm glad to hear you smoke. A man should always have an occupation of some kind"). Overigens bedacht Wilde deze aforismen ook juist om er de aandacht mee te trekken; soms zond hij ze als telegram naar de Times.

Een aantal van zijn toneelstukken wordt nog steeds gespeeld, met name The Importance of Being Earnest en An Ideal Husband. Hij was tien jaar lang een uiterst populair toneelschrijver die op ieder moment een of meer toneelstukken in productie had, waarbij hij in populariteit slechts werd overtroffen door George Bernard Shaw.

[bewerk] Films

Zijn leven is verschillende keren verfilmd: The Trials of Oscar Wilde (1960) starring Peter Finch en Wilde (1997) met in de hoofdrol Stephen Fry. Ook de acteur Michael Gambon heeft hem in een televisieserie uitgebeeld.

[bewerk] Bibliografie

Beeld van Oscar Wilde
tegenover zijn ouderlijk huis
in Merrion Square, Dublin

Vele bekende werken, waaronder:

[bewerk] Verhalenbundels

The Happy Prince and Other Stories (1888)
A House of Pomegranates

[bewerk] Roman/novelle

The Canterville Ghost (1887)
The Picture of Dorian Gray (1891)

[bewerk] Toneel

Vera
The Duchess of Padua
Lady Windermere's Fan (1892)
A Woman of No Importance (1893)
The Importance of Being Earnest, verfilmd in 2002 door regisseur Oliver Parker. Met o.a. Cate Blanchett, Minnie Driver, Rupert Everett en Julianne Moore in de hoofdrollen.
An Ideal Husband (1894), verfilmd in 1999 door Oliver Parker. Met o.a. Rupert Everett, Colin Firth en Reese Witherspoon in de hoofdrollen.
Salomé
La Sainte Courtisane
A Florentine Tragedy