Hoegaarden (gemeente)

Gemeente Hoegaarden
ligging binnen het arr. Leuven in de provincie Vlaams-Brabant
Wapen	Vlag

Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Vlaams-Brabant
Arrondissement	Leuven
Geografische ligging	50°46′NB 4°53′OL
Oppervlakte	33,93 km²
Bevolking (Bron: NIS)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid	6.225 (01/01/2006) 49,03% 50,97% 183 inw./km²
Leeftijdsopbouw 0–19 jaar 20–64 jaar 65 jaar en ouder	(01/01/2006) 23,34% 58,35% 18,31%
Buitenlanders	1,62% (01/07/2005)
Economie
Werkloosheidsgraad	5,43% (01/01/2006)
Gemiddeld inkomen	15.052 euro/inw. (2003)
Politiek
Burgemeester	Frans Huon (CD&V)
Bestuur	CD&V
Zetels CD&V VLD sp.a	17 9 6 2
Deelgemeenten met postcode
Postcode	Deelgemeente
3320 3320 3321	Hoegaarden Meldert Outgaarden
Overige info
Zonenummer	016
NIS-code	24041
Politiezone	Tienen - Hoegaarden
Webadres	www.hoegaarden.be

Hoegaarden is een plaats en gemeente in de provincie Vlaams-Brabant in België. De gemeente telt ruim 6000 inwoners. Inwoners worden Hoegaardiers genoemd. Een groot deel van de oppervlakte van de gemeente is nog landbouwgebied.

Dorpskom van Hoegaarden - Die Cuype - met Sint-Gorgoniuskerk

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Etymologie
3 Economie
- 3.1 Landbouw
- 3.2 Industrie
4 Tradities en monumenten
5 Overige kernen
6 Zie ook
7 Externe links

[bewerk] Geschiedenis

Het dorp is gelegen in Haspengouw op de samenvloeiing van de Grote Gete en de Schoorbroekbeek en ligt op een Romeinse heerbaan van Tienen naar Bavay in Noord-Frankrijk. Overblijfselen van deze periode werden aangetroffen in een aantal Romeinse villa's die in de jaren 1980 werden opgegraven. Het huidige dorp werd in 981 gesticht door de laatste heerseres van het graafschap Bruningerode (in het Frans Brunengeruz), waarvan Hoegaarden het centrum zou geweest zijn. Bruningerode betekent: gerooid bos van de lieden van Bruno. Gravin Alpaïdis (Alpeide) schonk haar graafschap en burcht (die stond op de plaats van de huidige Sint-Gorgoniuskerk) aan de prins-bisschop van Luik. Tot aan de Franse Revolutie bleef het dorp een Luikse enclave in het Hertogdom Brabant.

[bewerk] Etymologie

De datief meervoud op um kan men verbinden met een tweestammige Germaanse naam, namelijk hugu + ward. De afleiding op um betekent zoveel als "bij de mensen van", gevolgd door de stamvader. In de antroponymie zijn beide elementen zeer bekend. Hugu betekent "verstand, denkende geest".

Het tweede lid ward is een stam die beschermen betekent.

Zo kunnen we de naam Hoegaarden reconstrueren als Hugwardum, met klankwettige evolutie tot Hoegaarden. Hoegaarden betekent dus oorspronkelijk "bij de mensen van Hugu-ward".

Literatuur: Dr. fil. P. Kempeneers. Hoegaardse Plaatsnamen.

[bewerk] Economie

[bewerk] Landbouw

De akkerbouw is de belangrijkste landbouwtak in Hoegaarden. De teelten zijn hoofdzakelijk tarwe, maïs en suikerbieten, hoewel de laatste jaren ook alternatieve gewassen ingang vinden.

[bewerk] Industrie

[bewerk] Suikernijverheid

De streek rond Tienen staat bekend om zijn suikerproductie. Ook in Hoegaarden waren tot voor kort diverse suikerraffinaderijen te vinden. De bekendste was ongetwijfeld de 'Grand Pont' die in de jaren 1950 sloot. De laatste raffinaderij in het dorp sloot eind jaren 1980 haar deuren. Van deze fabriekslocatie blijft niets over, brouwerij De Kluis bouwde er een bottelarij en een waterzuiveringsinstallatie.

[bewerk] Brouwerijen

Hoegaarden staat bekend als een echte haspengouwse biergemeente. Ooit waren er tientallen brouwerijtjes, sinds 1966 is er nog maar één, te weten Brouwerij De Kluis, gesticht door Pierre Celis. De brouwerij maakte onder meer Hoegaards witbier, De Verboden Vrucht, Hoegaarden Grand Cru, Julius en Das. De brouwerij werd in de jaren 80 overgenomen door Interbrew (later InBev). Op 30 november 2005 maakte InBev bekend dat alle brouwactiviteiten van Hoegaarden verplaatst zouden worden naar Jupille. Niet alleen zou dit tot ontslagen leiden, maar ook tot het verdwijnen van de laatste Hoegaardse brouwerij.

[bewerk] Andere nijverheid

Er is een kleine ambachtelijke zone met bedrijven uit diverse sectoren.

[bewerk] Tradities en monumenten

Hoegaarden is niet alleen bekend van haar brouwerij maar ook van de monumentale hoeves en kerk in witte Gobertange zandsteen. De meeste van deze gebouwen dateren uit de helft van de achttiende eeuw, de gouden eeuw van het dorp. Omstreeks 1750 werd de vervallen romaanse kerk vervangen door een nieuwbouw in een ingehouden rococostijl. Deze kerk is een van de weinige religieuze gebouwen in deze stijl in de Lage Landen. Bij deze kerk hoorde vroeger ook een kapittel van kanunniken. Deze huisden in een patriciërswoning in een park, vlakbij de Sint-Gorgoniuskerk, waar nu de Vlaamse toontuinen gevestigd zijn

Bij de aanleg van de autosnelweg Brussel-Luik midden jaren '70 werden de versteende resten van een prehistorisch bos blootgelegd. Dit gebeurde opnieuw bij de aanleg van de HST Brussel-Keulen eind jaren '90. In tegenstelling tot de eerste keer werd nu beslist om een deel van de site te bewaren en open te stellen voor bezoek.

Naast dit materiële erfgoed staat Hoegaarden ook nog bekend om zijn Palmzondagtraditie. Er bestaat nog steeds een Genootschap der Twaalf Apostelen, met statuten die dateren uit 1631, dat jaarlijks een beeld van Christus, gezeten op een ezel, in processie rond het dorp draagt. Kinderen verkopen palmtakjes aan de gelovigen. Deze traditie was sterk verspreid in Europa tot aan de Franse Revolutie. Op dit ogenblik is de Hoegaardse traditie bijna de laatste overblijvende in West-Europa. In het naburige Tienen werd immers in 1997 met een nieuwe ezel de traditie voortgezet.