Bourgondische hertogen
De Bourgondische hertogen waren hertog van het hertogdom Bourgondië en tegelijk de heersers van een groeiend Bourgondisch rijk tussen 1384 en 1506.
Zie ook Lijst van heersers van Bourgondië.
Inhoud |
[bewerk] Filips de Stoute
Hertog van Bourgondië van 1384 tot 1404.
Door zijn huwelijk met Margareta van Male kreeg het Franse Vlaanderen een Bourgondische vorst en werden nog andere Nederlandse vorstendommen verenigd in een personele unie. Filips de Stoute regeerde over een uitgestrekt gebied, dat twee afzonderlijke blokken vormde:
- de landen van Derwaarts: de Bourgondische bezittingen: Bourgondië, Franche-Comté en de Charolais
- de landen van Herwaarts: de lage landen bij de zee: Vlaanderen, Artesië, Antwerpen en Mechelen
Filips de Stoute was een echte Franse prins, die veel meer belang hechtte aan de Franse binnenlandse aangelegenheden dan aan de Nederlandse.
[bewerk] Jan zonder Vrees
Hertog van Bourgondië van 1404 tot 1419.
Filip's zoon, Jan zonder Vrees mengde zich ongebreideld in de strijd tussen de Armagnacs en de Bourguignons, welke hem noodlottig werd. Op 10 september 1419 werd hij door troepen van de dauphin Karel VII gedood te Montereau.
[bewerk] Filips de Goede
Hertog van Bourgondië van 1419 tot 1467.
Door de gewelddadige dood van zijn vader, Jan zonder Vrees, voerde Filips de Goede voortaan een meer Nederlandse politiek, wat een volledige koerswijziging van de Bourgondische politiek betekende. Filips de Goede verenigde nog meer Nederlandse vorstendommen onder zijn gezag. Hij kocht Namen, kreeg tegen lijfrente Luxemburg, kreeg van Karel VII van Valois Picardië en Kamerijk, omdat hij zich terugtrok uit de Honderdjarige Oorlog. Verder erfde hij Brabant en Limburg en veroverde Henegouwen, Holland, Zeeland en Friesland. De prinsbisdommen Utrecht en Luik kwamen onrechtstreeks onder zijn gezag, aangezien hij familieleden als prinsbisschop liet verkiezen.
[bewerk] Karel de Stoute
Hertog van Bourgondië van 1467 tot 1477.
Karel de Stoute droomde van een bufferstaat tussen Frankrijk en Duitsland door de landen van Herwaarts met de landen van Derwaarts met elkaar te verenigen. Hij streefde er tevens naar de koningstitel te bekomen van de Duitse keizer. Hij kocht de Elzas en veroverde Lotharingen, maar werd door de Zwitsers verslagen bij de Nancy toen hij Zwitserland poogde in te palmen.
[bewerk] Maria van Bourgondië
Hertogin van Bourgondië van 1477 tot 1482.
Na de dood van Karel de Stoute sloeg Lodewijk XI van Frankrijk bliksemsnel toe. De Fransen bezetten het kernland van Bourgondië, Franche-Comté en de Charolais, en rukten op in Picardië en Artesië. De koning probeerde tevens zijn zoon en dauphin Charles te laten huwen met Maria van Bourgondië, de dochter van Karel de Stoute. Deze 20-jarige was niet in staat het leger van de Franse koning het hoofd te bieden, aangezien het leger van haar vader vernietigd was, en er in de steden in de Nederlanden opstanden heersten. De redding kwam van keizer Frederik III. Diens zoon, Maximiliaan van Habsburg, huwde met Maria en de keizer zond een leger om Lodewijk XI te verdrijven. Ook de steden werden zich op dat moment bewust van het Franse gevaar en steunden de hertogin in haar strijd tegen Frankrijk. De Franse veroveringen bleven hierdoor beperkt tot Bourgondië en Picardië. Maria stierf plotseling in 1482 door een jachtongeval en liet twee kinderen achter, Filips de Schone en Margaretha van Oostenrijk.
[bewerk] Maximiliaan van Oostenrijk
Hertog van Bourgondië van 1482 tot 1493.
Na de dood van Maria van Bourgondië trad Maximiliaan van Oostenrijk op als regent. Als toekomstig keizer van het Heilige Roomse Rijk werd hij echter als een vreemde beschouwd, en zijn macht als regent was beperkt. Toch onderwierp hij Gent en sloot hij vrede met Frankrijk. Door een huwelijkspolitiek kon hij de invloedssfeer van de Habsburgers aanzienlijk uitbreiden. Hij erfde van zijn vader Oostenrijk, Stiermarken, Kraïn, Tirol, Karinthië en Trente.
Door zijn huwelijk met Maria van Bourgondië verwierf hij de Nederlanden, Franche-Comté en de Charolais. Door zijn tweede huwelijk, met Blanca Sforza kreeg hij nog het hertogdom Milaan.
[bewerk] Filips de Schone
Hertog van Bourgondië van 1493 tot 1506.
Filips de Schone was aanvankelijk een zuiver Bourgondisch vorst, los van de belangenpolitiek van de Habsburgers. Hij handhaafde de vrede met Frankrijk, waarin hij verschilde met de politiek van zijn vader, Maximiliaan van Oostenrijk, en sloot een handelsverdrag met Engeland dat de Nederlandse kooplieden gunstig was. In 1496 huwde hij met Johanna van Castilië, dochter van de koning van Spanje en in 1500 kreeg hij, door het overlijden van al de andere erfgenamen, uitzicht op de Spaanse troon en de pas ontdekte Nieuwe Wereld. Voortaan offerde hij de belangen van de Nederlanden aan die van zijn eigen dynastie. Hij ging hand in hand met zijn vader Maximiliaan en voerde een internationaal beleid. Zijn zoon Karel V zou koning en keizer worden van het Habsburgse wereldrijk.
