Europääsche Union

From Wikipedia

---Sidenote START---

**Europääsche Union**
Europaflagg
Koort vun de Rebeden vun de EU
Snack: in Ünnerscheedlichkeit eenig
Amtsspraken	Dänsch, Estnisch, Finnsch, Franzöösch, Greeksch, Hoochdüütsch, Ingelsch, Italiensch, Lettsch, Litausch, Maltessch, Nederlannsch, Poolsch, Portugeesch, Slowaksch, Slowensch, Spansch, Swedsch, Tschechsch, Ungarsch
Europääsch Parlament	Straßburg (Plenarmöten) Brüssel (Utwahlen) Luxemburg (Generalsekretariat)
Rebeet	3,235,000 km²
Antall Lü	453 Millionen
Lü per km&sup2	117 Ew. per km²
Grünnen	1. November 1993 (Europääsch Verfaat i.V.)
Couranten	Euro; Sweedsche un Däänsche Kroon, Britisch Pund, Estnische, Tschechsche un Slowaaksche Kroon, Lettsch Lat, Litausch Litas, Zloty, Forint, Sloweensch Tolar, Maltessche Lira, Zypriotsch Pund
Tietrebeet	UTC -1 bit +2
Hymne	Freid, du schönen Götterfunken (ahn Sang)
Internet-TLD	.EU , .EU.INT

De Europääsche Union (Afkörten: EU) is en supernatschonale Organisatschoon, de dör Tosamenslut vun europääsche Staten in Gang kamen is. De EU hett dree Piler:

de gemene Buten- un Sekerheitspolitik vun de EU (GBSP),
de Tosomenarbeit bi Justiz un Binnenpolitik,
un de Europääsch Gemeenschoppen (EG för de Weertschop und EAG för de Atomenergie).

Besünners wichtig un utpräägt is de EG. All de Richtlienen un Verornen warrt op de Basis vun den EG-Verdrag (aktuell is de Version vun Nizza) maakt. De EU-Verdrag hett sünnerlich de Tosamenarbeit op de Rebeden vun Justiz, Binnenpolitik, Butenpolitik un Sekerheitspolitik to de Saak. De EU is dat gröttste Weertschopsrebeet vun de Welt, afmeten an dat Bruttobinnenlandsprodukt.

Inholtsverteken

1 Historie vun de EU
2 Grünners un Vergrötterung
3 Europääsch Union
4 Organen
5 De Euro
6 De Verfaten
- 6.1 Liddmaaten vun de EU (2002)
7 Weertschop
8 Spraken
9 Weblenken

[Ännern] Historie vun de EU

[Ännern] Europääsch Gemeenschop för Kohle un Stahl (EGKS), Montanunion

An'n 18. April 1951 worr in Paris de Europääsche Gemeenschop för Kohle un Stahl (EGKS) grünnt. Dormit harrn sik de Staten na den tweeden Weltkrieg vörnahmen, beter tosamen to arbeiden.

[Ännern] Europääsch Verdeffenderengemeenschop (EVG)

An'n 27. Mai 1952 worr in Paris de Verdrag över de Europääsch Verteidigungsgemeenschop (EVG) ünnertekent. Aver dorbi bleev dat, vun wegen dat de franzöösche Natschonalversammeln dat nich wull.

[Ännern] Europääsch Weertschopsgemeenschop (EWG) un Europääsch Atomgemeenschap (EGA)

An'n 25. März 1957 worrn denn de Römschen Kontrakten afsluten för de Grünnen vun de (EWG) un EGA, wat ok Euratom heet.

[Ännern] Grünners un Vergrötterung

Grünnerleden vun de dree europääschen Gemeenschoppen weren Belgien, de Bundsrepubliek Düütschland, Frankriek, Italien, Luxemburg un de Nedderlannen. Dat weern söss, un vun de Tiet ward ok as dat Europa vun de Söss snackt. Denn sünd jümmer mehr Staten bipetten, kiek dorto bi Upnohm vun niege EU-Länner.

[Ännern] Europääsch Union

An'n 1. November 1993 keem de Verdrag över de Europääsch Union to Gülligkeet. In dissen Verdrag vun Maastricht sünd dree Piler vun de EU fastleggt:

EG un Euratom sünd een Piler vun de EU,
de tweete Piler is de gemenen Buten- un Sekerheitspolitik,
de drütte Piler is de Tosamenarbeit bi de Udls un vun de Justiz.

Bi EG un Euratom is de EU en övernatschonal Organisatschoon, bi den tweeten un drütten Piler is dat blots en Tosamenarbeit twüschen de Regeren vun de Leedstaaten. As övernatschonal Organisation is de EU en egen Saak. Se is noch keen Staat, aver mehr as blots en internatschonal Organisatschoon as de UNO. En vullstännigen Staat is se nich, vun wegen dat se nich vun sik ut Kompetenzen an sik trecken kann, wat se dat will. To't Bispeel kann se nich Gesetten för de Polizei maken, vun wegen dat dat nich in ehr Tostännigkeit fallt. Se is aver binah en Staat, to't Bispeel bi de Weertschop un de Umwelt, vun wegen dat se en egen Parlament hett un dat ok wat vörschrieven kann. De Verornen vun de EU mööt aver denn in dat natschonale Recht övergahn, dat dat sien Ornen hett. Aver wenn en Staat dat nich henkriggt, denn ward de EU-Verornen vun sülvst güllig.

[Ännern] Organen

[Ännern] De Europääsch Raat

De Europääsch Raat is tosamensett ut de Basen vun de Regeren vun de Leden un de Butenministers. Düsse Raat maakt Leitlienen.

[Ännern] De Ministerraat

De besteiht ut de Fackministers vun dat Rebeet. Dat heet, för den ECOFIN-Raat sitt de Ministers för Weertschop un Finanzkraam tosamen. Düsse Raat maakt de Richtlienen un Verornen. Dor mutt sik an hollen warrn.

[Ännern] Dat Europääsch Parlament

Dat Parlament snackt över den Huusholt vun de EU un hett bi de Richtlienen un Verornen mit to snacken.

[Ännern] De Europääsch Gerichtshoff

De EuGH is dat böverste Gericht för de EU in EU-Saken. Dor kann sik ok jedeen Börger an wennen, wenn he de natschonalen Gerichten utnütt hett.

[Ännern] De Europääsch Rechnungshoff

De kontrolleert de Finanzen.

[Ännern] De Euro

An'n 1. Januar 1999 is dat Courant för de EU, de Euro as Bookgeld inföhrt worrn.

An'n 1. Januar 2002 geev dat denn Euro as Müntgeld. Dat ole Geld worr umtuuscht. Vun de twölf Staten harrn sik Sweden, Grootbritannien un Däänmark utsloten.

[Ännern] De Verfaten

De Europääsch Konvent hett en Europääsch Verfaten utarbeidt, de kümmt aver eerst denn in Gülligkeit, wenn de Staten jo seggt hebbt.

[Ännern] Liddmaaten vun de EU (2002)

Leden un Kandidatens vun de EU

In 2004 harr de EU disse Leden:

Över de wiederen Leden kiek na bi Upnohm vun niege EU-Länner.

[Ännern] Weertschop

In de Weertschopspolitik gifft de EU sünnerlich veel Geld ut för de Bueree un de in de Weertschopskraft swacken Rebeden. 42,5 % vun dat EU-Geld geiht in de Subventschonen för de Bueree, 36 % kriegt de swacken Rebeden (Strukturfördern) (Stann: 2003, Born: [1]). De Strukturfördern hett wat henkregen, to'n Bispeel in Portugal, Spanien un Irland. De Buereepolitik warrt faken kritiseert, vun wegen dat se düür is un ok de Ökologie nich good op de Reken hett. Versöken, dat to ännern, hett dat faken geven. Aver besünners de franzööschen Buern hebbt dat bit nu verhinnert.

[Ännern] Spraken

Dat gifft offizielle Spraken in de EU, dor schall all'ns in översett warrn. Un denn de Regionaal- un Minnerheitenspraken, de in de Charta nedderleggt sünd. Regionaalspraken sünd to'n Bispeel Plattdüütsch, Freesch, Sorbsch un Katalaansch.

För dat Översetten vun de EU-Begreep gifft dat Eurodicautom.