Risaeðla
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
|
Risaeðlur |
||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Eftirlíking af Tyrannosaurus rex Senckenberg safninu í Frankfurt.
|
||||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||
|
Risaðeðlur (e. dinosaur) voru hryggdýr sem drottnuðu yfir landrænu vistkerfi Jarðar í meira en 160 milljónir ára. Þær komu fyrst fram á sjónarsviðið fyrir um 230 milljónum ára. Í lok Krítartímabilsins fyrir 65 milljónum ára varð hamfaraatburður sem að olli útdauða þeirra og þar með endalokum yfirráða þeirra á landi. Fuglar nútímans eru taldi vera beinir afkomendur risaeðlanna.
Síðan leifar fyrstu risaeðlunnar fundust á 19. öld hafa steingerðar beinagrindur þeirra dregið að sér mikla athygli á söfnum um víða veröld. Risaeðlur eru orðnar nokkurskonar hluti af heimsmenningunni og ekkert lát virðist vera á vinsældum þeirra, þá sér í lagi á meðal barna. Fjallað hefur verið um þær í metsölubókum og kvikmyndum á borð við Jurassic Park, og eru nýjustu uppgötvanir varðandi risaeðlur reglulega birtar í fjölmiðlum.
Orðið dinosaur er einnig notað óformlega til að lýsa hverskyns forsögulegum skriðdýrum eins og pelycosaur Dimetrodon, hinum vængjaða pterosaur, og vatnaskriðdýrunum ichthyosaur, plesiosaur og mosasaur, þrátt fyrir að engin þeirra séu í raun risaeðlur.
