Łéngua vèneta
Da Wikipedia, ła ençiclopedia libara.
 Sto articoło l'è sołamente 'no schizso (stub). Se ti pol dàne na man a finirlo indeso. Se ti pol da na man a mejorar secóndo łe convenzsion de Wikipedia.
Par l'ełenco conpleto dei schizsi, varda ła categoria dei stub. |
Ła łéngua vèneta ła xe na łéngua parlàda in Itałia ne ła region del Veneto, ne ła provincia de Trento e inte ła xona costiera del Friuli, in Croazsia łongo łe coste del'Istria e de ła Dalmazsia, intel Stato de Rio Grande do Sul (Braxil), e intel paéxe de Chipilo (Mèsico). Ła xe riconosùa anca dal UNESCO cofà łengoa minoritaria, e l'è stà mesa nel Libro róso de łe łengoe in pericoło [1].
Calche miłion de persóne łe parla vèneto.
Indice |
[modifica] Convenzsion de scritura
No ghe xe on soło modo de scrivar in łengua veneta: varda la voxe Convenzsion de Scritura.
[modifica] Storia de ła łengoa vèneta
(toco 'ncora da scrivar) Indovinelo Veronexe
(toco 'ncora da scrivar) De Babilonia Civitate - Giacomin da Verona 1200
[modifica] Varianti de ła łengoa veneta
Drento de ła łengoa vèneta se pol distinguar diverse varianti, seconda de ła xona. Vołendo far na clasificazsion, se pol catar łe seguenti varianti prinzsipałi:
- el veneto zsentral o meridional (padoan-vixentìn-połesan)
- el veneto łagunar (Laguna de Venezsia) - da ricordar in manièra particołare ła variante del ciosòto
- el veneto oriental e da mar, che ciapa drento el maranexe, el gradense, el triestin o Zulian, l'Istrian e el Fiumano
- el veneto ozsidental o veronexe, che ciapa drento el veronexe e el trentin
- el veneto zsentral-setentrional, che tira drento el trevisan (Marca Trevigiana) e el conełianexe
- el veneto setentrional, che comprende el bełunese o Belumat, i diałeti de val e pedemontani, come el feltrin.
[modifica] Parołe Itałiane che vien dal Vèneto
Le xe tantisime le parole italiane pì doparà che deriva dal Veneto o dal Venesian. Secondo calchedun pì del 30% de le parole taliane deriva dal Veneto, la coaxi totalità dei termini marinari i xe de orixine veneta. Se pol dire che el talian deriva dal Toscan e dal Veneto. Xe par coesto che tuti i italiani conprende uno che parla Veneto ma non senpre el contrario!
- Ciao (deriva dal saludo veneto s-ciavo vostro che col pasar dei secoli, prima xe deventà s-ciao e la fine ciao)
- Giocattolo (itałianixazsion de zugàtolo; ła vecia paroła itałiana l'era "balocco")
- Arsenale (itałianixazsion de arsenal = ła jera ła fabrica de łe nave gestia dal stato Veneto)
- Imbroglio (itałianixazsion de brojo deformasion de Broło cioè orto. De drio al Pałaso Ducale ghe jera on broło indove nava i senadori venesiani par metarse dacordo prima de łe votasion: lori i "(in)Brojava" = "i se meteva dacordo prima de votar")
