Web - Amazon

We provide Linux to the World


We support WINRAR [What is this] - [Download .exe file(s) for Windows]

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
SITEMAP
Audiobooks by Valerio Di Stefano: Single Download - Complete Download [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Alphabetical Download  [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Download Instructions

Make a donation: IBAN: IT36M0708677020000000008016 - BIC/SWIFT:  ICRAITRRU60 - VALERIO DI STEFANO or
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Sicilia - Wikipedia

Sicilia

From Wikipedia


[cancia] Sicilia

Stemma
(Stemma dâ Sicilia)
Bannera
(Bannera siciliana)
Nomu ufficiali : Regione Siciliana
Innu sicilianu Sicilia, Patŗia mia (nun ufficiali)
Lingua ufficiali: Italianu.
Autŗi lingui : sicilianu, arbëreshë, dialetti lumbardi e pruvinzali or lingui siculu-gàllichi.
Capitali: Palermu
Tipu di Cuvernu: Rigiunali
Prisidenti: Salvatore Cuffaro
Pruvinci : Agrigento, Caltanissetta, Catania, Enna, Messina, Palermu, Ragusa, Siracusa, Trapani
Superfici: 25,708 km²
Abbitanti: 5.098.034 (1998)
Dinsità: 198 /km²
Festi cchiù mpurtanti : 2 di giugnu 1946 (dâ Repubblica Italiana)
25 di aprili 1945 (libbirazziuni d'Italia)
Valuta Euro (€)
Cuntinenti : Europa e Africa
Fusu orariu CET (UTC +1)
CEST (UTC +2)
Sigla automobilistica :   I (Italia)
Prifissu telefonicu : +39 (Italia)
Membru di : ONU, OSCE, UE, NATO, UEO. (Italia)
Localization
Cullàbbura a Wikiquote
«Visitari l'Italia senza aviri vistu la Sicilia voli diri nun aviri vistu nenti di nenti. Ccà nnâ Sicilia cc'è la chiavi di tuttu.»
Cullàbbura a Wikiquote
«Sicilia è na terra bedda e disgrazziata.»
Cullàbbura a Wikiquote
«La Sicilia ntera è na diminsioni fantàstica. Comu si fa a vìviricci senza Mmagginazzioni?»


La Sicilia è n'ìsula taliana ntô Mari Miditirràniu. Si stenni pi 25,708 km² di supirfici e havi 5.098.034 abbitanti (1998). È la cchiù granni riggiuni d'Italia e rapprisenta un dudicèsimu di lu tirritoriu talianu.
Cci nni càmpanu circa 5,1 milioni di persuni. Lu nùmmuru d'abbitanti è lu terzu cchiù àutu di tutti li riggiuna di l'Italia. Havi na dinzitati di pupulazzioni di 198 abbitanti p'ogni km².
Palermu è la capitali cu na pupulazzioni di quasi 700.000 abbitanti. La Sicilia si cumponi di 9 pruvincî e havi un tutali di 390 cumuna di li quali 199, lu 51%, hannu menu di 5.000 abbitanti. La pupulazzioni risidenti nta sti cumuna cu menu di 5.000 abbitanti rapprisenta lu 10% di tutta la pupulazzioni dâ riggiuni.

È una dî centri turìstichi cchiù mpurtanti d'Italia e ntô sèculu XVIII era l'ùrtima tappa dû viaggiu chi li picciotti aristucràtici ngrisi facèvanu 'n Europa pi struìrisi.


Ìndici


[cancia] Giografìa

La Sicilia è l'ìsula principali d'Italia e di tuttu lu Mari Miditirràniu. Nclusi ntrâ riggiuni dâ Sicilia sunnu sti diversi ìsuli minuri: lu gruppu di l'Ìsuli Eolî (Lipari), Ìsuli Egadi, Ìsuli Pilaggî, e l'ìsuli di Pantiddarìa, Lampidusa e di Ùstica. L'ìsula è muntagnusa assai e menu dû 14% dû sò tirritoriu è cumpostu di chianuri. Lu Salsu è lu ciumi cchiù longu: 144 km.

L'ìsula veni siparata dû cuntinenti pi menzu dû Strittu di Missina (circa 3km). La Sicilia havi lu cchiù granni vurcanu d'Europa, l'Etna (vurcanu), chi è ancura attivìssimu. Tutta la riggiuni veni assuggittata a n'attivitati giològgica, e dui ìsuli vennu chiamati doppu àutri vurcani attivi, zoè Stròmbuli e Vurcanu.

La Sicilia nta na mmàggini dâ NASA.
Enlarge
La Sicilia nta na mmàggini dâ NASA.

L'ìsula di Sicilia pigghiau lu nomu di li Sìculi, un pòpulu c'accumenza la sò storia nta tèmpura luntani. Pi la sô furma trianculari, la Sicilia, prima d'èssiri chiamata accussì, fu chiamata di li Greci "Trinacria", chi veni a diri Terra a tri Punti, pirchì la Sicilia effittivamenti è la terra di li tri prumuntorî: Capu Faru, o Piloru, a Est, pressu Missina; Capu Boeo, o Lilibbeu, a Ovest, pressu Marsala; e Capu di l'Ìsula di li Currenti, a Sud, pressu Capu Passaru.

La Sicilia è vagnata di l'acqui tèbbiti di tri mari: Mari Tirrenu, a Nord, Mari Miditirràniu, a Sud, e Mari Joniu, a Est. Tutti e tri sti mari, nni la giografìa munniali, hannu un nomu sulu: Mari Miditirràniu, chi signìfica « mari 'n menzu li terri ». La Sicilia havi, nta lu Miditirràniu, na bunìssima pusizzioni stratèggica, cu lu Strittu di Gibbilterra a Ovest, lu canali di Suez a Sud-Est e lu Strittu di Missina a Nord-Est. Lu puntu cchiù vicinu a l'Italia, nni lu strittu di Missina, è di tri chilòmitri e menzu. Lu puntu cchiù vicinu â Tunisia, ntô Canali di Sicilia, è di centucinquanta chilòmitri. È nta la Sicilia chi avemu l'Etna, lu vurcanu cchiù granni d'Europa, cu n'autizza di 3.263 metri, o quasi dùdici mila pedi. La basi di lu vurcanu è di 200 chilòmitri. A stu vurcanu, duranti la duminazzioni àrabba, ci fu datu, di l'Àrabbi, lu nomu di Gebel Utlamat chi voli diri muntagna di focu.

Giofisicamenti l'arcipèlacu maltisi, e la pinìsula rausana (Sarausa, Rausa) sunnu ntâ chiattafurma cuntinintali africana: n'àutri paroli sti dui riggiuni, nzèmmula a l'ìsuli Pilaggî, sunnu parti dû cuntinenti africanu.

Malta fici puliticamenti parti dâ Sicilia nzinu a lu 1798.


[cancia] Storia

Vidi puru: Storia dâ Sicilia.
Lu Trisceli, sìmmulu dâ Sicilia, cumpari puru ntâ bannera siciliana.
Enlarge
Lu Trisceli, sìmmulu dâ Sicilia, cumpari puru ntâ bannera siciliana.

Câ sò pusizzioni giogràfica, la timpiratura piacenti, la campagna abbunata e lu tirrenu vurcànicu abbicinu a Etna assai riccu e pruduttivu, la sò propia storia è una dî guerri e dî rivurturi.

Abbitata dî Sìculi, dî Sicani e di l'Elimi, già dû terzu millenniu a.C., ntô VIII sèculu a.C. foru li finici chi si nstallaru ntâ parti uccidintali. Ntô sèttimu sèculu li greci funnaru diversi culònî nta parti a urienti, 'n particulari Naxos, Camarina, Missina. Sarausa funnata ntô 734 a.C. fu la citati cchiù mpurtanti. Ntô 212 a.C., 'n siquiutu â scunfitta di parti dî rumani, la Sicilia addiventa na pruvincia, sfruttata dî rumani pû frummentu, lu vinu e li tassi chi li cuvirnatura di l'èbbica mpunìanu â pupulazzioni. Cèlibbri fu a stu prupòsitu lu malu cuvernu di Verri. Ntô 464, la Sicilia è mmasa dî Vànnali a cui ntô 491 si sustitueru l'Ostrogoti di Tiuduricu chi ci dèttiru nu certu sviluppu ecunòmicu e suciali. Ntô 535 lu ginirali bizzantinu Bilisariu lìbbira la Sicilia dî bàrbari. La Sicilia fa parti dû mpiru bizzantinu. Dû 663 ô 668, lu mpiraturi Custanti II eliggi comu capitali Sarausa, pi megghiu addifènniri la Sicilia dî bàrbari e dî primi ncursioni musurmani. Ntâ secùnna mitati du IX sèculu, l'àrabbi sbàrcanu a Mazzara, cunquìstanu Palermu c'addiventa la nova capitali, e quarchi annu doppu, cu la cunquista di Sarausa ntô 878, la Sicilia è ntiramenti ntâ manu di l'àrabbi. Addiventa allura n'emiratu fatimita, pròspiru e tulliranti.


Tra lu 1060 e lu 1091 la Sicilia è arricunquistata dî nurmanni, e nnô cursu dû sèculu XII addiventa nu regnu putenti c'agghica a l'àpici sutta lu putiri di Fidiricu II di Hohenstaufen chi mori ntô 1250. Ntô 1266 la Sicilia passa ntê manu francisi, ma li vespru sicilianu1282 marca la fini dû putiri di l'Angiò. La Sicilia passa pirciò sutta lu putiri araunisi e ma pi cchiù d'un sèculu cuntinuava na guerra cu Nàpuli addimentri ca la Sicilia arristava nnipinnenti cû nomu: Regnu di Trinacria. A partiri dû sèculu XV, li cruni d'Arauna e Spagna si junceru e di ddu mumentu nzinu ê Burbuna, la Sicilia veni cuvirnata dâ Spagna.

Ntô 1713 passa ê Savoia 'n scanciu dâ Sardigna. Ntô 1734 lu regnu dî dui Sicilî è arricustituiutu sutta Carlu di Burbuni. Tra 1812 e 1848 cc'èranu armenu quattru rivuluzzioni ntrâ Sicilia contra li Burbuna. Chidda ùrtima, la rivuluzzioni nnipinnintista siciliana dû 1848, avìa lu risurtatu di nu cuvernu nnipinnenti dî Burbuna, cu la sò custituzzioni assai avanzata, chi durau pi 16 misi.

Li cammisi russi di Garibbardi sbarcaru a Marsala ntô 1860 e cu nu plibbiscitu quarchi misi doppu la Sicilia vinni unificata cu lu regnu d'Italia. Doppu la secunna guerra munniali, e la riprissioni di nu muvumentu nnipinnintista, la Sicilia uttinni na certa autunumìa amministrativa, cu parramentu e liggi propî.

[cancia] Amministrazzioni/Pulìtica

1946 la Sicilia godi di na certa autunumìa amministrativa. L'Assemblea Siciliana è lu parlamentu sicilianu chi havi la sedi a Palazzu dî Nurmanni, a Palermu. Lu parlamentu sicilianu è unu di li cchiù antichi dû munnu. Novi pruvinci fannu parti dâ Sicilia: Palermu, Catania, Missina, Sarausa, Rausa, Girgenti, Trapani, Caltanissetta e Enna.

[cancia] Li cumuna:

[cancia] Cultura

[cancia] Scrittura siciliani

[cancia] Cucina e Gastronomìa

Viditi puru Cucina siciliana.

  • Alici crudi a lumìa
  • Nvultini di pisci spata
  • Capunata
  • Parmiggiana Siciliana
  • Pasta chî sardi
  • Maccu di favi
  • Macchiruna â Siciliana
  • Paneddi di cìciri
  • Purpetti di nannatu
  • Salmurigghiu
  • Arancini
  • Piscistoccu â Missinisi
  • Pizza fritta â Siciliana
  • Mustazzuli Siciliani
  • Cannoli
  • Pasta riali
  • Zèppuli di risu
  • Granita
  • Cassata
  • Frutta Marturana
  • Sfinciuna di risu
  • Torta di mènnuli
  • Torta di pistacchiu
  • Pignuccata

[cancia] Viditi puru:

Nta Commons s'attròvanu àutri mmàggini rilativi a Sicilia.

[cancia] Liami esterni

Bandiera della Regione Sicilia Pruvincî dâ Sicilia Bandiera della Regione Sicilia
Caltanissetta | Catania | Enna | Girgenti | Missina | Palermu | Rausa | Sarausa | Tràpani
Riggiuni d'Italia
Abbruzzu | Basilicata | Calabbria | Campania | Emilia Rumagna | Friuli Venezzia Giulia | Lazziu | Liguria | Lummardìa | Marchi | Mulisi | Piemunti | Pugghia | Sardigna | Sicilia | Tuscana | Trentinu-Àutu Àdici/Sutta Tirolu | Umbria | Vaddi d'Aosta | Vènitu
Our "Network":

Project Gutenberg
https://gutenberg.classicistranieri.com

Encyclopaedia Britannica 1911
https://encyclopaediabritannica.classicistranieri.com

Librivox Audiobooks
https://librivox.classicistranieri.com

Linux Distributions
https://old.classicistranieri.com

Magnatune (MP3 Music)
https://magnatune.classicistranieri.com

Static Wikipedia (June 2008)
https://wikipedia.classicistranieri.com

Static Wikipedia (March 2008)
https://wikipedia2007.classicistranieri.com/mar2008/

Static Wikipedia (2007)
https://wikipedia2007.classicistranieri.com

Static Wikipedia (2006)
https://wikipedia2006.classicistranieri.com

Liber Liber
https://liberliber.classicistranieri.com

ZIM Files for Kiwix
https://zim.classicistranieri.com


Other Websites:

Bach - Goldberg Variations
https://www.goldbergvariations.org

Lazarillo de Tormes
https://www.lazarillodetormes.org

Madame Bovary
https://www.madamebovary.org

Il Fu Mattia Pascal
https://www.mattiapascal.it

The Voice in the Desert
https://www.thevoiceinthedesert.org

Confessione d'un amore fascista
https://www.amorefascista.it

Malinverno
https://www.malinverno.org

Debito formativo
https://www.debitoformativo.it

Adina Spire
https://www.adinaspire.com