Ziemia kłodzka

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ziemia kłodzka (czes. Kladsko, niem. Glatzer Ländchen) – teren dawnego hrabstwa kłodzkiego, kraina historyczna leżąca na południe od Dolnego Śląska obejmująca Kotlinę Kłodzką i otaczające ją tereny górskie (Góry Stołowe, Góry Sowie, Góry Złote, Góry Bardzkie, Masyw Śnieżnika, Krowiarki, Góry Bialskie, Góry Bystrzyckie, Góry Orlickie).

Położenie ziemi kłodzkiej (żółte koło)

[edytuj] Geografia

Ziemia kłodzka to region geograficzny leżący na styku Sudetów Środkowych i Wschodnich. Jej centrum stanowi Kotlina Kłodzka otoczona przez pasma górskie: Góry Sowie, Góry Bardzkie, Góry Złote, Góry Bialskie, Góry Bystrzyckie, Góry Orlickie, Góry Stołowe, Krowiarki oraz Masyw Śnieżnika. W dzisiejszym kształcie góry te powstały w czasie orogenezy alpejskiej. Natomiast budujące je skały są różnego wieku, niektóre bardzo stare.

Ziemia kłodzka należy do zlewisk trzech mórz – Bałtyckiego, Północnego i Czarnego. Granice wododziałowe zbiegają się na Trójmorskim Wierchu (1145 m n.p.m.) w Masywie Śnieżnika.

[edytuj] Budowa geologiczna

Pod względem geologicznym obejmuje następujące jednostki lub ich części: blok sowiogórski, strukturę bardzką, metamorfik kłodzki, masyw kłodzko-złotostocki, nieckę śródsudecką, rów Górnej Nysy, metamorfik Lądka i Śnieżnika, metamorfik bystrzycko-orlicki.

Budowa geologiczna jest skomplikowana - obejmuje (skały metamorficzne, magmowe i osadowe) i sprzyja występowaniu złóż wielu minerałów oraz kamieni półszlachetnych (m.in. ametysty i agaty).

Region jest bogaty w źródła wód mineralnych, są to głównie nasycone dwutlenkiem węgla, szczawy oraz wysoko zmineralizowane wody, a także wody radonowe.

[edytuj] Historia

W czasach antycznych przez te tereny przebiegała najprawdopodobniej jedna z nitek szlaku bursztynowego. Przez te tereny wielokrotnie przemaszerowywali w latach 930-933 idący na Turyngię i Saksonię Madziarzy.

W X wieku prawdopodobnie stanowiła domenę wymordowanego rodu Sławnikowiców (jednym z ostatnich jego przedstawicieli był święty Wojciech). Od 990 do 1137 r. była wraz ze Śląskiem przedmiotem sporów i wojen polsko-czeskich. Pokój kłodzki zawarty między Bolesławem Krzywoustym a Sobiesławem I zakończył polsko-czeską wojnę o Śląsk i utrwalił na dłuższy czas nastepujący podział: Śląsk przy Polsce, ziemia kłodzka i opawska przy Czechach.

W 1278 książę wrocławski Henryk IV Probus otrzymał ją w dożywocie od cesarza Rudolfa I Habsburga za złożenie hołdu lennego; po jego śmierci wróciła pod władzę królów czeskich. Podobnie w latach 1327-1335 w zamian za złożenie hołdu lennego dostała się w dożywocie dla Henryka VI, księcia wrocławskiego. Potem od 1336 r. jej włodarzem był także Bolko II Ziębicki.

W czasie wojen husyckich często pustoszona przez najazdy (głównie w latach 1425-1434), które rozpoczął w 1428 atak Prokopa Wielkiego. Wielokrotnie nawiedzana przez epidemie i lokalne wybuchy zarazy. Pamiątką jednego z takich wydarzeń jest kaplica w Czermnej, w której zgromadzono tysiące czasek z tamtego okresu.

Kolejne dziesięciolecia to czasy tzw. raubrittern, rycerzy-rabusiów. Głównym ich przedstawicielem na tych ziemiach był od połowy lat trzydziestych XV wieku Jan Kolde, osiadły w Náchodzie i na zamku Homole. Dopiero w 1444 został pobity przez wojska miasta Wrocławia.

Od 1458 r. teren ten posiadał status osobnego hrabstwa w ramach Królestwa Czech (zachował go oficjalnie do 1945 r.). W 1491 r. ostatecznie odłączono od niej tereny tzw. Broumowszczyzny sprzedanej przez Henryka Starszego, syna króla czeskiego Jerzego z Podiebradów klasztorowi benedyktynów z Broumova (w roku 1260 została ona wydzielona dla zakonników przez Przemysła Ottokara II).

W wyniku 3 wojen śląskich, wraz z większością Śląska, w 1742 r. przeszła z rąk Habsburgów pod panowanie Prus Hohenzollernów. Potem została spustoszona w czasie tzw. wojny kartoflanej, czyli wojny o sukcesję bawarską w latach 1778-1779.

W państwie pruskim zerwanie tradycyjnych więzi i szlaków handlowych wywołane represyjną polityką celną Berlina oraz przesunięcie na peryferia spowodowało załamanie się dotychczasowych źródeł dochodu ludności, co pogrążyło region w stagnacji. W XIX wieku wraz z rozwojem turystyki nastąpiło gospodarcze ożywienie tych terenów.

Po II wojnie światowej mimo pretensji czeskich (do Międzylesia wysłany został z Náchodu czeski pociąg pancerny) w wyniku decyzji wielkich mocarstw wraz ze Śląskiem znalazła się w granicach Polski.

Specyficzny charakter tych ziem i osiedlenie na nich przez władze komunistyczne ludności pochodzącej głównie z nizin szybko spowodowało masową migrację do miast i na Śląsk. Rolnictwo w tym łagodnym, choć górskim klimacie wymagało całkiem innych niż nizinne metod uprawy. Dopiero z końcem XX wieku wraz ze zmianą systemu nastąpiło pewne ożywienie turystyki, jednocześnie jednak doszło do kryzysu w przemyśle (zamykanie kopalń węgla).

Wbrew powszechnemu mniemaniu ziemia kłodzka nie jest historyczną częścią Śląska, podczas gdy są nią leżące na wschód od niej – położone za Masywem Śnieżnika – Jesioniki (w Jaworniku znajduje się dawna letnia rezydencja biskupów wrocławskich (księstwo nyskie) oraz Śląsk Opawski.

[edytuj] Turystyka

Region bogaty w atrakcje turystyczne, pokryty gęstą siecią drogową jak i pieszych szlaków turystycznych. W zimie sa ty doskonałe warunki do uprawiania narciarstwa. Są tu tereny narciarskie tak biegowe, jak i zjazdowe. Pondto liczne uzdrowiska o wieloletniej tradycji powstałe wokół źródeł wód mineralnych – głównie szczawy – (m.in. Kudowa-Zdrój, Polanica-Zdrój, Duszniki-Zdrój, Długopole-Zdrój, Lądek-Zdrój).

Największe atrakcje turystyczne to:

przełom Nysy Kłodzkiej w Bardzie,
pruska twierdza kłodzka,
twierdza w Srebrnej Górze,
XVII wieczna Kaplica Czaszek w Czermnej,
barokowa Kalwaria Wambierzycka,
Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju,
Jaskinia Niedźwiedzia i pozostałości kopalni uranu w Kletnie,
Park Narodowy Gór Stołowych.

Od 1995 r. ziemia kłodzka jest częścią Euroregionu Glacensis. Ze strony polskiej należy do niego 17 gmin i miasta: Kłodzko, Nowa Ruda, Bystrzyca Kłodzka i Polanica-Zdrój. Od strony czeskiej akces zgłosiły gminy z 7 powiatów, przygotowują się do przystąpienia także powiaty Pardubice i Jičin.