Wybory prezydenckie w USA, 1972

Z Wikipedii

Amerykańskie wybory prezydenckie 1968 zostały rozstrzygnięte ogromną przewagą głosów, w przeciwieństwie do poprzedniej poprzedniej elekcji z 1968.

Spis treści 1 Nominacje 1.1 Partia Demokratyczna 1.1.1 Kandydaci 1.1.2 Walka o nominacje 1.1.3 Nominacja 1.1.4 Kłopoty z wiceprezydenturą 1.2 Partia Republikańska 1.3 Inne nominacje 2 Sytuacja przedwyborcza 3 Wynik 4 Zobacz też

[edytuj] Nominacje

[edytuj] Partia Demokratyczna

[edytuj] Kandydaci

Chęć stanięcia w wyborcze szranki zgłosiło wielu kandydatów. Ponieważ demokraci nie znajdowali się wówczas u władzy, a ich kandydat z poprzednich wyborów przegrał walkę o Biały Dom, w partii panowało bezkrólewie. Oto ci, którzy chcieli sięgnąć po porzucone berło:

• Shirley Chisholm, Kongresmenka z Nowego Jorku. Pierwsza Afro-Amerykanka wybrana do Kongresu i kandydująca na najwyższy urząd w państwie
• Fred Harris, senator z Oklahomy
• Hubert Humphrey, dwukrotny senator z Minnesoty (1949-1964 i ponownie od 1971), były wiceprezydent USA w gabinecie Lyndona B. Johnsona, z którym odniósł w roku 1964 najbardziej spektakularne zwycięstwo w dotychczasowej historii kraju i pokonany kandydat prezydencki w roku 1968
• Henry Jackson, senator z Waszyngtonu
• John Lindsay, burmistrz Nowego Jorku
• Eugene McCarthy, były senator z Minnesoty i kandydat do nominacji prezydenckiej w roku 1968
• George McGovern, senator z Dakoty Południowej (obecnie ambasador ONZ ds. światowego głodu)
• Wilbur Mills, kongresman z Arkansas
• Edmund Muskie, senator z Maine i kandydat wiceprezydencki w roku 1968. Późniejszy sekretarz stanu
• George Wallace, gubernator Alabamy i kandydat niezależny w 1968

[edytuj] Walka o nominacje

Początkowo za faworyta do zdobycia prezydenckiej kandydatury w tych wyborach uważano Edwarda Kennedy'ego z Massachusetts, zastępcę przywódcy większości w Senacie. Ale jego szanse pogrzebał spowodowany przezeń wypadek w roku 1970, w którym śmierć poniosła jego młoda sekretarka. Kennedy stracił stanowisko wicelidera frakcji i postanowił nie kandydować, ale zasiada w Senacie po dziś dzień.

Establishment wyraźnie faworyzował umiarkowanego polityka, jakim był Edmund Muskie. Lecz również i ten dokonał samoeliminacji. Stało się to, kiedy na jednym z wieców został wprost zapytany o zarzuty (nigdy zresztą nie potwierdzone), jakie republikanie stawiali jego żonie, Jane. Muskie tak się zdenerwował, że, broniąc małżonki, uronił łezkę, co zostało poczytane, jako brak odporności potrzebnej prezydentowi USA.

Sporym poparciem, zwłaszcza na południu kraju, cieszył się George Wallace. Przypomnijmy, że ten prawicowy polityk, przeciwnik swobód obywatelskich dla ludności czarnej, kandydował jako niezależny w poprzednik wyborach i zdobył kilka południowych stanów, co (w opinii wielu) poważnie przyczyniło się do pokonania Humphreya przez Nixona.

Tym razem Wallace starał się (jego hasło brzmiało mniej więcej: prawo i porządek!) o nominację całej partii. Prawybory na Florydzie przyniosły mu spory sukces (wygrał we wszystkich jej hrabstwach. Jednakże jego kampania utraciła impet, kiedy w maju został postrzelony przez niejakiego Arthura Bremera, co spowodowało jego kalectwo. Wygrał co prawda jeszcze kilka prawyborów, m.in. w Maryland (gdzie dokonano zamachu) i tradycyjnie liberalnym północnym stanie, jakim jest Michigan, ale faktycznie przygoda się skończyła.

Sam prezydent Nixon obawiał się kandydatury Wallace'a i popierał podczas wyborów gubernatorskich w roku 1970 jego przeciwnika i obecnego gubernatora Alberta Brewera, lecz bez skutku.

[edytuj] Nominacja

Ostatecznie nominację zdobył, co dla wielu było niemałym zaskoczeniem, senator George McGovern z Dakoty Południowej, który reprezentował najbardziej liberalne i antywojenne skrzydło swej partii. Sukces zawdzięczał tak właśnie nastawionym prawowiernym demokratom, którzy zwykle biorą udział w prawyborach.

Wyniki głosowania nad prezydencką kandydaturą:

• George McGovern - 1864.95
• Henry “Scoop” Jackson - 525
• George Wallace - 381.7
• Shirley Chisholm - 151.95
• Były gubernator Karoliny Północnej Terry Sanford - 77.5
• Hubert Humphrey - 66.7
• Wilbur Mills - 33.8
• Edmund Muskie - 24.3
• Edward Kennedy - 12.7
• Kongresman Wayne Hays z Ohio - 5
• Były senator Eugene McCarthy z Minnesoty - 2
• Senator i przyszły wiceprezydent Walter F. Mondale z Minnesoty - 2
• Były prokurator gwneralny Ramsey Clark z Teksasu - 1

[edytuj] Kłopoty z wiceprezydenturą

Początkowo jego wiceprezydenckim partnerem miał został senator Thomas Eagleton z Missouri, ale po ujawnieniu faktu, iż ten kilka lat temu odbył kurację psychiatryczną, którą zataił, McGovern (choć wcześniej mówił, iż Eagleton zostaje na "1000 procent") rozstał się z nim, decydując się ostatecznie na Sargenta Shrivera z Maryland. Zięcia zabitego prezydenta Johna F. Kennedy'ego, byłego ambasadora we Francji i szefa Korpusu Pokoju, który został mianowany podczas specjalnej sesji Krajowego Komitetu Partii. Innymi poważnymi kandydatami do nominacji byli gubernator Florydy Reubin Askew (McGovern osobiście mu to proponował, ale ten wolał nie przystępować do wyborów), czy senator Mike Gravel z Alaski.

Głosowanie nad kandydaturą na wiceprezydenta:

• Thomas F. Eagleton - 1741.81
• Sissy Farenthold - 404.04
• Mike Gravel - 225.38
• Były gubernator Massachusetts Endicott Peabody - 107.26
• Clay Smothers - 74
• Senator Birch Bayh z Indiany - 62
• Kongresman Peter Rodino z New Jersey - 56.5
• Gubernator i przyszły prezydent Jimmy Carter z Georgii - 30
• Shirley Chisholm - 20
• Burmistrz Nowego Orleanu Moon Landrieu - 18.5
• 69 pozostałych - 276.49

Jako ciekawostkę można przytoczyć fakt, iż niektórzy sfrustrowani wynikiem konwencji delegaci jako swoich "kandydatów" do wiceprezydentury wpisywali m.in. Mao Tse Tunga czy prezentera telewizyjnego Rogera Mudda.

[edytuj] Partia Republikańska

Urzędujący prezydent Richard Nixon zdobył nominację bez większego trudu, pokonując dwóch rywali w prawyborach: liberalnego kongresmana Pete'a McCloskeya z Kalifornii oraz konserwatywnego kongresmana Johna Ashbrooka z Ohio. Na konwencji nominacyjnej zdobył wszystkie głosy poza jednym, który przypadł McCloskeyowi

Kandydatem na wiceprezydenta został ponownie Spiro T. Agnew.

[edytuj] Inne nominacje

Sformowana na potrzeby poprzednich wyborów przez Wallace'a, który teraz ubiegał się o nominację demokratów, Amerykańska Partia Niezależnych desygnowała swoim kandydatem ultrakonserwatywnego republikańskiego kongresmana z Kalifornii Johna G. Schmitza, który wystartował w 32 stanach. Na liście partnerował mu Thomas J. Anderson.

Świeżo sformowana Partia Libertariańska, która zdołała zarejestrował się tylko w Kolorado, mianowała swoim kandydatem Johna Hospersa z Kalifornii, któremu partnerowała Theodora Nathan z Oregonu.

[edytuj] Sytuacja przedwyborcza

Nixon, przez wzgląd na swoją politykę wycofywania się z Wietnamu i polepszania stosunków z ZSRR oraz otwarciu na ChRL był dość popularny w społeczeństwie. Chwiejność poglądów nie pomagała bynajmniej jego głównemu rywalowi McGovernowi.

W czasie kampanii wykryto Aferę Watergate, ale administracji Nixona udało się w porę zlokalizować ją i nie uczyniono z niej, mimo starać demokratów, nośnego tematu wyborczego.

[edytuj] Wynik

McGovernowi udało się zwyciężyć tylko w stanie Massachusetts i Dystrykcie Columbia (w którym zawsze notabene wygrywała jego partia). Tak więc zwycięstwo Nixona było, jeżeli idzie o wynik w Kolegium Elektorów przygniatający. Niespodziewanie elektor republikański z Wirginii oddał głos na libertariana Hospersa.

Mimo to demokraci utrzymali przewagę w obu izbach Kongresu.

[edytuj] Zobacz też

• Wybory prezydenckie w USA (wyniki)