Wybory prezydenckie w USA, 1968

Z Wikipedii

Amerykańskie wybory prezydenckie w roku 1968 odbywały się w szczególnej sytuacji politycznej.

Spis treści 1 Sytuacja 2 Nominacje 2.1 Partia Demokratyczna 2.1.1 Niezależna Partia Amerykańska 2.2 Partia Republikańska 3 Kampania 4 Rezultat 5 Notka

[edytuj] Sytuacja

Cztery lata temu (1964) demokrata Lyndon B. Johnson, który przejął prezydenture po zamordowaniu 22 listopada 1963 Johna F. Kennedy'ego wygrał wybory przytłaczającą przewagą głosów. Ściślej rzecz ujmując zdobył wtedy największy odsetek głosów (61%) jaki kiedykolwiek zdobył zwycięski kandydat prezydencki w USA.

Jednakże po czterech latach Johnson, na skutek prowadzonej wyczerupującej wojny w Wietnamie, stracił początkową wysoką popularność. Był atakowany z dwóch skrajnych stron: zwolenników bezwzględnego prowadzenia wojny (m.in. kongresman i lider mniejszości republikańskiej w Izbie Reprezentantów Gerald Ford czy generał Curtis LeMay, którzy oskarżali go o nieskuteczność, oraz przeciwników wojny.

W tej sytuacji Johnson, co było nie lada zaskoczeniem, zrezygnował z ubiegania się o drugą kadencję. Otworzyło to pole do popisu innym kandydatom.

[edytuj] Nominacje

[edytuj] Partia Demokratyczna

Johnson poparł kandydaturę swego wiceprezydenta Huberta Humphreya. Początkowo silnym kandydatem był antywojenny senator ze stanu Minnesota, czyli ziomek wiceprezydenta, Eugene McCarthy, który wygrał pierwsze prawybory w New Hampshire. Potem na czoło wybił się senator nowojorski, brat zabitego prezydenta i krytyk Johnsona Robert Kennedy. Jednakże zginął on w zamachu z trakcie kampanii w Kalifornii 5 czerwca. Nominację zdobył tedy, niejako w zastępstwie Humphrey. Kandydatem na wiceprezydenta został senator Polskiego pochodzenia z Maine Edmund Muskie. Wśród kandydatów do nominacji prezydenckiej był też George McGovern, którego popierał m.in. Abraham Ribicoff.

[edytuj] Niezależna Partia Amerykańska

Były Gubernator Alabamy George Wallace, który wsławił się zdecydowanym zwalczaniem ruchu praw obywatelskich, był nominalnie członkiem Partii Demokratycznej, ale nie zgadzał się z polityką jej kierownictwa.

Wallace postanowił tedy kandydować z ramienia tzw. Niezależnej Partii Amerykańskiej, która faktycznie składała się z jego komitetów wyborczych. W wyrównanym pojedynku między demokratami i republikanami chciał stać się przysłowiowym języczkiem u wagi, co przed głosowaniem elektorów pozwoliłoby mu wejść w układy. Swoim partnerem na liście mianował generała Curtisa LeMaya.

[edytuj] Partia Republikańska

O nominację ubiegało się kilku kandydatów:

• Richard Nixon (były wiceprezydent i kandydat w 1960)
• [[Nelson Rockefeller (gubernator Nowego Jorku)
• Ronald Reagan (gubernator Kalifornii)
• George Romney (gubernator Michigan)
• James Rhodes (gubernator Ohio
• Harold Stassen (były gubernator Minnesoty)
• John Volpe (gubernator Massachusetts)

Rommney wycofał się najprędzej, bo już po przegarnych prawyborach w New Hampshire. Reagan nie zaangażował się na dobre w walkę o nominację, tylko dokonywał swego rodzaju testu popularności. Nixon, mimo przyklejonej etykietki przegranego, zdołał pokonać Rockefellera i zdobyć nominację. Kandydatem na wiceprezydenta został gubernator Marylandu Spiro T. Agnew.

Poza Agnew kandydatami, którzy nie uzyskali nominacji na wiceprezydenta, lub byli bardzo poważnie brani pod uwagę, byli:

• Robert Finch (wicegubernator Kalifornii oraz bliski współpracownik i przyjaciel Nixona, który ponoć był jego pierwszym wyborem, ale odmówił)
• Rockefeller
• Romney
• Reagan
• Rogers Morton (kongresman z Marylandu)
• John Lindsay (burmistrz Nowego Jorku)
• Charles Percy (senator z Illinois)
• Mark Hatfield (senator z Oregonu)
• John Tower (senator z Teksasu)
• George H. W. Bush (kongresman z Teksasu, późniejszy wiceprezydent i prezydent)
• Volpe
• John Arthur Love (gubernator Kolorado)
• Daniel Evans (gubernator Waszyngtonu)

[edytuj] Kampania

Kampania była wyjątkowo brutalna. O czym świadczy m.in. to, że w czasie konwencji Partii Demokratycznej w Chicago policja miejska rozpędzała antywojennych demonstrantów.

Nixon obiecywał, że przywróci ład i porządek, Humphrey posługiwał się hasłami populistycznymi, zaś Wallace rasistowskimi.

[edytuj] Rezultat

Wybory, jeżeli idzie o głosy powszechne, zostały rozstrzygnięte niewielką przewagą. Niewątpliwie rokosz Wallace'a mocno zaszkodził aspiracjom Humphreya.

[edytuj] Notka

Wallace zdobył pięć stanów południowych (Alabama, Arkansas, Georgia, Misissipi i Luizjana).

Nixon został zaprzysiężony na prezydenta dnia 20 stycznia 1969]

Demokraci utrzymali kontrolę nad oboma izbami Kongresu