Wolność

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Wolność oznacza brak przymusu, sytuację, w której możemy dokonywać wyborów spośród wszystkich opcji.

Wolność może oznaczać brak osobistego zniewolenia (więzienie, niewolnictwo, praca przymusowa, porwanie), może oznaczać brak ograniczeń ze strony władz (wolność słowa, wolność prasy, wolność zgromadzeń) i innych jednostek (szef, bank, szkoła, rodzina), a także zwyczajów społecznych i warunków naturalnych.

Politycznie pojmowaną wolność dzieli się często na wolność od i wolność do. Wolność od (wolność negatywna) oznacza brak przymusu (wolność od prześladowań, wolność od strachu, wolność od głodu), wolność do (czy też prawo do; wolność pozytywna) natomiast rzeczywistą możliwość podejmowania wyborów.

Do tradycyjnych wolności politycznych należą:

wolność zgromadzeń
wolność prasy
wolność słowa
wolność religijna
wolność gospodarcza

Wolność jest ważnym problemem filozoficznym. Mówienie o wolności zakłada istnienie czegoś (duszy, umysłu), co potrafi podejmować decyzję. Stanowisko deterministyczne, w którym wszystkie wydarzenia są nieuniknionymi konsekwencjami przeszłych przyczyn jest trudne do pogodzenia z wolną wolą. Trudności sprawia też przyjęcie istnienia wszechmocnego Boga – jeśli Bóg jest wszechmocny, to może podjąć wszystkie decyzje za ludzi, zatem ludzie nie są wolni. Jak zwykle jednak w filozofii, wymyślono wiele metod pogodzenia pojęcia wolności z determinizmem bądź wszechmocnym Bogiem.

Skinner, twórca behawioryzmu wolność zdefiniował jako możliwość osiągania pozytywnych bodźców przez dany organizm.

Lewicowa krytyka społeczna wskazuje, że warunkiem korzystania z wielu wolności jest zabezpieczenie praw społecznych obywateli - takich jak prawo do pracy, dachu nad głową, bezpłatnej opieki zdrowotnej, edukacji. Według niej bez nich znaczna część społeczeństwa nie będzie w stanie korzystać z teoretycznie przysługujących im wolności osobistych i politycznych.

Z drugiej strony, według libertarian do zapewnienia tych praw społecznych konieczne jest złamanie wolności i praw innych ludzi - na przykład prawa do własności (poprzez pobieranie podatków).

W wyniku przemian technologicznych w coraz większym stopniu oprogramowanie i informacja wpływają na naszą wolność. Z tego powodu powstały pojęcia wolnego oprogramowania (free software) oraz wolnej dokumentacji (free documentation).