Pierwiosnek lekarski
Z Wikipedii
| Pierwiosnek lekarski | |
 |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Podklasa | ukęślowe |
| Rząd | pierwiosnkowce |
| Rodzina | pierwiosnkowate |
| Rodzaj | pierwiosnek |
| Gatunek | pierwiosnek lekarski |
| Nazwa systematyczna | |
| Primula veris | |
Pierwiosnek lekarski (Primula veris L., Primula officinalis) - gatunek byliny należący do rodziny pierwiosnkowatych. Występuje w całej Eurazji z wyjątkiem dalekiej północy. W Polsce częsty na niżu i w niższych położeniach górskich.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Liście
- Pomarszczone, podługowatojajowate, ściągnięte w ogonek, spodem omszone.
- Kwiaty
- Głąbik kwiatowy wysokości do 40 cm z wielokwiatowym baldaszkiem na szczycie. Kwiat o kielichu żółtym.
- Owoce
- Torebka krótsza od kielicha.
[edytuj] Ochrona
Roślina objęta ochroną gatunkową.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina ozdobna: często uprawiana w ogródkach.
- Roślina lecznicza:
- Surowiec zielarski: cała roślina.
- Zbiór i suszenie: zbiera się w kwietniu i maju, suszy w temperaturze do 35 stopni.
- Działanie: ze względu na dużą ilość saponin napary i odwary z pierwiosnka pomagają przy leczeniu przeziębień, zapalenia gardła i krtani, grypy, zapalenia oskrzeli. Pomaga w leczeniu gruźlicy i pylicy płuc jako doskonały środek wykrztuśny. Kurację pierwiosnkiem zaleca się palaczom i osobom cierpiącym na reumatyzm. Okłady z odwaru zmniejszają obrzęki i bóle, przyśpieszają gojenie ran pooperacyjnych.<
- Medycyna ludowa od wieków leczy odwarem z pierwiosnka migreny, bezsenność, napięcia nerwowe, dolegliwości miesiączkowe i okresu przekwitania. Wino z tego ziela zaleca się jako środek regulujący krążenie krwi.
- Pierwiosnek ma właściwości moczopędne, toteż jest stosowany do kuracji oczyszczających i odtruwających organizm.
- Napar z kwiatów dla dzieci: łyżkę suszu zalać szklanką wrzątku, przykryć, po kwadransie przecedzić i podzielić na trzy porcje. Podawać w ciągu dnia, po jedzeniu, jako środek wykrztuśny, lekko uspokajający, łagodnie nasenny lub na wzmocnienie.
- Odwar z korzeni i łodyg dla dorosłych: pół łyżki zmielonego suszu zalać szklanką wody, gotować przez 5 minut. Po przecedzeniu popijać po łyżce co 2-3 godziny we wszystkich opisanych wyżej przypadkach.
- Przeciwskazania: skłonność do alergii i choroby przewodu pokarmowego jak choroba wrzodowa czy ostry nieżyt żołądka.
- Sztuka kulinarna: młode liście, bogate w witaminę C dodaje się do sałatek lub doprawia się nimi zupy. Młode kwiaty i pędy prymulki, surowe bądź gotowane, wymieszane z zieloną sałatą i cykorią są jedną z ulubionych potraw w Rosji i Wielkiej Brytanii.
[edytuj] Odmiany
Tworzy mieszańce z innymi gatunkami.
[edytuj] Ciekawostki
Wierzono, że wpleciony we włosy lub przypięty do sukni działa magicznie na mężczyzn – otwierają zatwardziałe serca, budzą ciepłe uczucia dla osoby, która go nosi. Stąd zapewne wzięła się ich ludowa nazwa – kluczyki.
W parapsychologii wierzy się, że kto regularnie jada prymulki, temu wyczula się „szósty zmysł”.
Roślina bardzo zmienna, o wielu formach różniących się siedliskowo i geograficznie.
