Paweł Jasienica
Z Wikipedii
Leon Lech Beynar, ps. Paweł Jasienica (ur. 10 listopada 1909 w Symbirsku, zm. 19 sierpnia 1970 w Warszawie) - polski pisarz historyczny, eseista i publicysta Tygodnika Powszechnego.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
[edytuj] Lata młodości i II wojny światowej
Absolwent historii Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Pracował jako nauczyciel i spiker radiowy.
W czasie II wojny światowej oficer Armii Krajowej, od jesieni 1944 po dezercji z LWP w 5 Wileńskiej Brygady AK, gdzie był przez pewien czas adiutantem Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki" - dowódcy tej brygady. Ranny w lipcu 1945, opuścił brygadę i uniknął losu większości jej oficerów skazanych na karę śmierci.
[edytuj] Lata powojenne
[edytuj] Działalność powojenna
W lipcu 1948 roku został aresztowany przez komunistyczny Urząd Bezpieczeństwa. Został wypuszczony na wolność dzięki interwencji Bolesława Piaseckiego. Wstąpił do Stowarzyszenia "Pax", z ramienia którego w 1950 roku zarządzał stowarzyszeniem Caritas. Od grudnia 1959 jeden z wiceprezesów Związku Literatów Polskich.
Po wojnie był również współredaktorem Tygodnika Powszechnego oraz działaczem i ostatnim prezesem Klubu Krzywego Koła (1962).
[edytuj] Prześladowania i cenzura
W 1964 był jednym z 34 polskich intelektualistów, którzy podpisali protest w związku z zaostrzeniem cenzury prasowej. Prześladowany za sprzeciwianie się cenzurze i aktywną działalność w opozycji demokratycznej. Od 1966 był wiceprzewodniczącym polskiego PEN Clubu. Brał udział w protestach przeciw zdjęciu z afisza Dziadów. Poparł otwarcie protest młodzieży akademickiej w 1968 roku, co doprowadziło do zakazu publikacji jego prac i usunięcia go ze Związku Literatów Polskich.
[edytuj] Związek z Zofią O'Bretenny
Owdowiał w latach sześćdziesiątych; wkrótce potem tajnej współpracowniczce Służby Bezpieczeństwa Zofii O'Bretenny (Nena Darowska-Beynar) ps. "Ewa" udało się zaskarbić jego zaufanie do tego stopnia, że po pewnym czasie wyszła za niego za mąż, nie przestając donosić; po ślubie zmieniła swój pseudonim w SB na "Max". Osiem miesięcy później Paweł Jasienica zmarł, zaś agentka zmarła w 1997 roku, pozostawiając syna z wcześniejszego małżeństwa.
Ostatnie wydania dzieł Jasienicy ukazały się w 1999 roku. Po ujawnieniu w 2002 roku w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej faktu współpracy jedyna córka pisarza, Ewa Beynar-Czeczott, odmówiła zgody na kolejne wznowienia i złożyła do sądu wniosek o odebranie praw spadkowych (w tym autorskich praw majątkowych) synowi agentki, jako powód podając, że była ona niegodna dziedziczenia, gdyż działa na szkodę męża. Do czasu zakończenia sporu dzieła Jasienicy nie będą wydawane.
[edytuj] Bibliografia
- Biały front (ok. 1953)
- Opowieści o żywej materii (wydanie pierwsze PIW 1954)
- Dwie drogi (wyd. pierwsze PIW 1960, wyd. ostatnie Czytelnik 1992, ISBN 8307022991)
- Myśli o dawnej Polsce (wyd. pierwsze Czytelnik 1960, wyd. ostatnie Czytelnik 1990 ISBN 8307019575)
- Tylko o historii (wyd. pierwsze Iskry 1962, wyd. ostatnie Czytelnik 1992, ISBN 8307022088)
- Trzej kronikarze (wyd. pierwsze PIW 1964, wyd. ostatnie Czytelnik 1993, ISBN 8307022118)
- Ostatnia z rodu (wyd. pierwsze 1965, wyd. ostatnie Czytelnik 1988, ISBN 8307019567)
- Polska Piastów (wyd. pierwsze PIW 1967, wyd. ostatnie Czytelnik 1996, ISBN 8307024153)
- Polska Jagiellonów (wyd. ostatnie ISBN 8307024390, Czytelnik 1996)
- Cykl Rzeczpospolita Obojga Narodów (wyd. ostatnie (całość) Czytelnik 1999, ISBN 830702708X)
- Rzeczpospolita Obojga Narodów: Srebrny wiek t. 1 (wyd. pierwsze PIW 1967)
- Rzeczpospolita Obojga Narodów: Calamitatis Regnum t.2 (wyd. pierwsze PIW 1967)
- Rzeczpospolita Obojga Narodów: Dzieje agonii t. 3 (wyd. pierwsze PIW 1972)
- Słowiański rodowód (wyd. pierwsze PIW 1978)
- Rozważania o wojnie domowej (wyd. pierwsze w drugim obiegu ok. 1980, wyd. ostatnie wyd. Czytelnik 1993, ISBN 8307023149)
- Pamiętnik (wyd. pierwsze w drugim obiegu ok. 1985, wyd. ostatnie Czytelnik 1993, ISBN 830702336X)
- Polska anarchia (wyd. pierwsze Wydawnictwo Literackie 1988, wyd. ostatnie Czytelnik 1993, ISBN 8307023564)
