Oliwka europejska
Z Wikipedii
Oliwka europejska | |
Systematyka | |
Domena | jądrowce |
Królestwo | rośliny |
Podkrólestwo | naczyniowe |
Nadgromada | nasienne |
Gromada | okrytonasienne |
Podgromada | Magnoliophytina |
Klasa | Rosopsida |
Podklasa | jasnotowe |
Nadrząd | Oleanae |
Rząd | oliwkowce |
Rodzina | oliwkowate |
Rodzaj | oliwka |
Gatunek | oliwka europejska |
Nazwa systematyczna | |
Olea europaea L. |
Oliwka europejska (drzewo oliwne, oliwnik europejski) (Olea europea L. Sp.Pl. 1753) - gatunek drzewa należący do rodziny oliwkowatych. Gatunek nieznany ze stanu naturalnego.
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- wiecznie zielone, niezbyt wysokie drzewo lub duży krzew osiągające od 4 do 12 m wysokości. Zarówno drzewo jak i krzew wytwarza liczne odrosty korzeniowe. Młode gałązki pokryte są łuskowatymi włoskami.
- Pień
- Zazwyczaj krzywy i sękowaty, szczególnie u starszych egzemplarzy, obfitujący w liczne narośla.
- Drewno: Trwałe, używane w stolarstwie i snycerstwie.
- Liście
- Małe, całobrzegie, naprzeciwległe, szerokolancetowate do podłużnie owalnych. Z wierzchu ciemnozielone, spodem srebrzystopopielate, pokryte podobnie jak gałązki włoskami. Na roślinie utrzymują się od 2 do 3 lat.
- Kwiaty
- Zebrane w 10 do 40 kwiatowe wiechy. Kwiaty pachnące, małe, o czteroząbkowym kielichu, korona krótkorurkowa, biaława o czterech łatkach. Słupek jeden, pręciki dwa.
- Owoce
- Przed dojrzeniem ma barwę szarozieloną, po dojrzeniu – zielonkawy, fioletowoczarny do czarnego. Zarówno mezokarp jak i pestka zawiera od 25 do 60% tłuszczu.
- Biotop
- Roślina niewymagająca, uprawiana na glebach wapiennych, kamienistych, o małym nawilgoceniu, ale wymaga stanowisk dobrze nasłonecznionych.
[edytuj] Systematyka
Wyróżnia się następujące podgatunki:
- Olea europaea subsp. europaea - Europa
- Olea europaea subsp. cuspidata - od Iranu do Chin
- Olea europaea subsp. guanchica - Kanary
- Olea europaea subsp. maroccana - Maroko
- Olea europaea subsp. laperrinei - Algieria, Sudan, Nigeria
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina uprawna:
- Sposób uprawy:
- Historia uprawy: Roślina uprawiana co najmniej od 5500 lat w Egipcie, rozpowszechniona w basenie Morza Śródziemnego przez Fenicjan.
- Roślina lecznicza:
- Surowiec zielarski: Liść oliwki – Oleae folium
- Sztuka kulinarna: Świeże owoce spożywa się na surowo, są one jednak nietrwałe, dlatego konserwuje się je solą, solanką albo marynuje w occie lub kwasie mlekowym. Przed konserwacją często są drylowane, a w miejsce pestki nadziewane kaparami, papryką lub anchois. Najważniejszym zastosowaniem oliwek jest otrzymywanie oleju zwanego oliwą. Uzyskuje się go z całkowicie dojrzałych owoców przez tzw. "tłoczenie na zimno" (w temp. pokojowej i umiarkowanym ciśnienieniu). W wyniku takiego procesu otrzymuje się najlepszą oliwę, tzw. dziewiczą (łac. Oleum virgineum, wł. „Olio extra vergine di oliva”). Poprzez wirowanie uwalnia się ją z zanieczyszczeń i rafinuje. Jest ona całkowicie czysta i prawie bezbarwna. Przez dalsze tłoczenie (przy zwiększonym ciśnieniu) otrzymuje się jasnożółtą oliwę prowalsanską (Oleum optimum), również odznaczającą się wysoką jakością. Wreszcie, stosując podwyższoną temp. i wysokie ciśnienie otrzymuje się żółtą, opalizującą oliwę techniczną (Oleum commune).