Erwin Rommel
Z Wikipedii
 |
|
| Data urodzenia | 15 listopada 1891 |
| Miejsce urodzenia | Heidenheim, Niemcy |
| Data śmierci | 14 października 1944 |
| Miejsce śmierci | Herrlingen, Niemcy |
Erwin Johannes Eugen Rommel (ur. 15 listopada 1891 w Heidenheim, zm. 14 października 1944 w Herrlingen) – niemiecki feldmarszałek.
Erwin Rommel był najmłodszym niemieckim feldmarszałkiem (Generalfeldmarschall) podczas II wojny światowej. Dowodził Afrika Korps – niemieckim korpusem ekspedycyjnym do Afryki. Dzięki swoim znakomitym posunięciom i taktyce szybkiego przemieszczania wojsk stał się żywą legendą wśród żołnierzy niemieckich, ale przede wszystkim wśród Aliantów. Podkreślając jego zmysł przebiegłości, nazwano go Lisem Pustyni (Wüstenfuchs). Pod koniec wojny (1944) został skierowany do Francji jako dowódca Grupy Armii B z zadaniem poprawienia umocnień w Normandii w obliczu spodziewanej alianckiej inwazji.
Spis treści |
[edytuj] Dzieciństwo i kariera przedwojenna
Erwin Johannes Eugen Rommel urodził się 15 listopada 1891 w Heidenheim pod Ulm, małym miasteczku w Wirtembergii, jako trzecie z pięciorga dzieci. W dzieciństwie uczył się nie najlepiej. Wolny czas najczęściej spędzał na rowerze (latem) i na nartach (zimą). Jednak to zabawy w lasach i na polach wzbudziły w nim miłość do otwartych przestrzeni. Rommel był synem nauczyciela matematyki i dyrektora szkoły. Lubił zabawki mechaniczne, w wieku 17 lat wraz z przyjaciółmi zbudował model samolotu i szybowiec naturalnych rozmiarów. Wahał się czy zostać inżynierem, czy żołnierzem. W wieku 18 lat zdecydował i 19 lipca 1910 wstąpił do wojska jako oficer kandydat (Fahnenjunker) w 124. Wirtemberskim Pułku Piechoty w Weingarten w Górnej Szwabii.
Po trzech miesiącach od wstąpienia do akademii wojskowej Erwin Rommel awansował do stopnia kaprala, a po kolejnych dwóch na sierżanta. Zapamiętano go jako młodego mężczyznę, szybkiego w ocenie, komunikatywnego, ale nieuległego, który mówił powoli i dopiero po namyśle. Był opanowany, powściągliwy w spożyciu alkoholu, niepalący. W połowie 1916 r. poślubił córkę właściciela ziemskiego z Prus Zachodnich Lucie-Marii Mollin. Z tego związku w 1928 r. przyszedł na świat syn Manfred, który po II wojnie swiatowej został burmistrzem Stuttgartu.
[edytuj] I wojna światowa
Podczas I wojny światowej Erwin Rommel służył we Francji, Rumunii i Włoszech. Został trzykrotnie ranny, a za swoje zasługi otrzymał Krzyż Żelazny – I i II klasy. Podczas służby w batalionie górskim w randze porucznika w 1915 r. w Wogezach, Rumunii i Włoszech zwrócił na siebie uwagę dowództwa, jako oficer umiejętnie prowadzący swoje oddziały podczas licznych misji frontowych.
Mimo niskiej rangi został uhonorowany najwyższym odznaczeniem cesarskim – orderem Pour le Merite. Jego oddział wielkości batalionu w bitwie o Longarone zdobył górę Matajur, biorąc do niewoli ok. 150 oficerów armii włoskiej, 9000 żołnierzy szeregowych oraz 81 dział artyleryjskich. Od tego momentu Erwin Rommel nie cenił żołnierzy włoskich zbyt wysoko. Jego oddział odegrał też znaczącą rolę podczas bitwy o Caporetto. Krótko po trzecim zranieniu i rekonwalescencji został przeniesiony wbrew swoim protestom do pracy w sztabie.
[edytuj] Lata międzywojenne
Po wojnie Erwin Rommel założył Związek Starych Towarzyszy, składający się z ocalałych członków jego batalionu. Nawet podczas wyprawy do Afryki nie rezygnował z korespondencji z byłymi kolegami z pola walki.
W "stutysięcznej" armii, na którą pozwalał Niemcom traktat wersalski Erwin Rommel przeszedł przez rozmaite przydziały. Jako jeden z 4000 oficerów przewidzianych w armii dowodził kompanią karabinów maszynowych w Stuttgarcie, a po 1933 w Ministerstwie Wojny był oficerem łącznikowym z Hitlerjugend.
Szkolił żołnierzy, poczynając od piechoty w Dreźnie. W 1935 r. był podpułkownikiem i dowódcą batalionu, a następnie szefem kursów w akademii wojskowej w Poczdamie. W okresie poczdamskim znalazł czas na napisanie książki Infantrie greift an ("Piechota atakuje"), w której zawarł swoje doświadczenia z czasów I wojny światowej i starannie zilustrował własnoręcznie wykonanymi rysunkami i mapami. Książka ta zwróciła uwagę Adolfa Hitlera, który w czasie wojny był żołnierzem piechoty. W 1939 r., kilka dni przed inwazją na Polskę, Erwin Rommel awansował do stopnia generała majora i został mianowany dowódcą sztabu Führera.
[edytuj] II wojna światowa
[edytuj] Polski Wrzesień 1939
Jesienią 1938 Adolf Hitler wyznaczył go dowódcą swojej ochrony podczas wizyty w zajętej Czechosłowacji. Również po rozpoczęciu II wojny światowej podczas pobytu Adolfa Hitlera w Polsce, Erwin Rommel dowodził Fuhrer-Begleit-Bataillon (FBB) – batalionem eskorty wodza.
[edytuj] Francja 1940
W lutym 1940 roku Erwin Rommel już jako generał brygady, pomimo braku doświadczenia w kierowaniu oddziałami pancernymi, objął dowództwo 7 Dywizji Pancernej. Trzy miesiące później, podczas inwazji na Francję miał okazję sprawdzenia swoich teorii. W błyskawicznej kampanii jego żołnierze sforsowali Mozę i przedarli się przez francusko-belgijskie fortyfikacje, po czym jako pierwsza formacja dotarli do kanału La Manche. Kierując się następnie ku wybrzeżom Atlantyku, jego oddziały zniszczyły dwie francuskie dywizje. Akcje dywizji Erwina Rommla zdobyły podziw nawet u nieprzyjaciela. Błyskawicznie zdobył wiele alianckiego uzbrojenia, wziął do niewoli blisko 100 tysięcy jeńców. Jego nazwisko nie schodziło z nagłówków gazet, a Francuzi ze względu na siłę, szybkość i zaskoczenie nazwali jego dywizję la Division Fantome czyli Dywizją Duchów.
[edytuj] Afryka 1941-1943
Generał Erwin Rommel przybył do Trypolisu 12 lutego 1941 r. Jego przybycie do Afryki Północnej zbiegło się w czasie ze znacznymi niepowodzeniami wojsk włoskich. Feldmarszałek Walther von Brauchitsch powierzył mu dowództwo nad 5. Lekką Dywizję Piechoty i 15. Dywizją Pancerną, z zadaniem wsparcia włoskich wojsk zmotoryzowanych. Rommel miał podlegać włoskiemu marszałkowi Grazianiemu. 18 lutego, czyli 6 dni po przybyciu do Afryki, rozkazem Adolfa Hitlera powołano niezależny od dowództwa włoskiego korpus ekspedycyjny Afrika Korps. Dowodząc tymi oddziałami Rommel zdobył największą sławę wojenną. Jego taktyczna maestria i zmysł dowódczy pozwolił, mimo słabszego zaopatrzenia i mniejszej mobilności, odnieść wiele spektakularnych zwycięstw nad siłami Aliantów.
Jego początkowe sukcesy w Libii, gdzie miał odeprzeć aliantów w stronę granicy z Egiptem, a następnie w samym Egipcie przyniosły mu tytuł "Lisa Pustyni". 30 stycznia 1942 roku został awansowany do stopnia generała pułkownika. Jego nominacja zbiegła się w czasie ze zdymisjonowaniem dowódcy sił brytyjskich Wavella, którego zastąpił generał Claude Auchinleck. W tym okresie Afrika Korps, która od sierpnia 1941 roku była częścią Panzergruppe Afrika zmagała się nie tylko z wrogiem, ale także z ogromnymi problemami logistyczno-zaopatrzeniowymi, gdyż po agresji III Rzeszy na ZSRR, afrykański teatr działań został zepchnięty przez Hitlera na dalszy plan.
W listopadzie 1941 roku sprzymierzeni przeszli do kontrofensywy, zadając oddziałom Rommla znaczące straty, zmusili go do wycofania się na linię Benghazi. Kontratak niemiecki nastąpił po dostarczeniu zaopatrzenia, amunicji oraz nowych czołgów. Przy ich pomocy 21 czerwca 1942 oddziały niemieckie zdobyły Tobruk, a wraz z nim duże zapasy uzbrojenia, którego wycofujące się siły brytyjskie, nie zdążyły zniszczyć. Następnego dnia Rommel został awansowany do stopnia feldmarszałka Rzeszy.
Armia brytyjska wycofała się na umocnione pozycje pod El Alamein. Właśnie tam Auchinlecka zastąpił generał Bernard Law Montgomery. Celem nowego dowódcy było pokonanie sił Osi za wszelką cenę i wyparcie ich z Afryki. Alianci mieli znaczną przewagę logistyczną. Dysponowali dużym wsparciem sił lotniczych. W czasie nieobecności Rommla spowodowanej wyjazdem feldmarszałka do Europy na leczenie, Brytyjczycy przypuścili atak na pozycje niemieckie. Rommel wrócił do Afryki dwa dni po rozpoczęciu II bitwy pod El Alamein. Nie zdołał jednak powstrzymać wojsk brytyjskich. Montgomery został awansowany do rangi marszałka i wyniesiony do godności para, zaś prasa nadała mu tytuł "Lord Montgomery of Alamein". W wyniku podjętych przezeń działań Afrika Korps znalazł się w pełnym odwrocie. Ponad 30 tys. żołnierzy państw osi dostało się do niewoli. W krótkim czasie Afrika Korps został z Afryki wyparty.
Rommla został ewakuowany z Tunezji w marcu 1943 roku. Z rozkazu Hitlera objął dowództwo Grupy Armii B w północnych Włoszech. W kampanii tej Erwin Rommel jako pierwszy oficer wojsk lądowych został odznaczony Krzyżem Rycerskim z Liśćmi Dębowymi, Mieczami i Brylantami.
[edytuj] Francja 1943-1944
Po opuszczeniu żołnierzy w Afryce stosunki między Rommlem a Hitlerem uległy pogorszeniu. Rommel, który dotychczas był zauroczony posunięciami führera – zarówno wojennymi jak i ekonomicznymi - stracił wiarę w sprawność "umysłu" wodza. Nie odzyskał jej do końca życia. Kiedy 12 maja 1943 r. wojska Osi w Afryce kapitulowały, Rommla wezwano do Berlina. Rozgoryczony Hitler, blady i zmęczony przyznał, że powinien posłuchać wcześniejszych próśb feldmarszałka.
Rommel chcąc ponownie znaleźć się centrum działań wojennych, otrzymał rozkaz inspekcji nadbrzeżnych fortyfikacji rozciągających się, od Danii aż po Pireneje. Mimo zapewnień propagandy o solidnym przygotowaniu umocnień, zszokowany, zameldowanł Naczelnemu Dowództwu o ich miernym stanie gotowości i słabym przygotowaniu do odparcia przypuszczanej inwazji wojsk sprzymierzonych w rejonie Wału Atlantyckiego.
Po kontroli nadbrzeżnych umocnień w Danii, Lis Pustyni został oddelegowany do Francji. Niemieckie oddziały stacjonujące w tym kraju podlegały feldmarszałkowi Gerdowi von Rundstedtowi, jako naczelnemu dowódcy na froncie zachodnim. Hitler niezbyt jasno sprecyzował zadania Rommla. Szybko doszło do utarczek i sporów kompetencyjnych pomiędzy dowódcami. W trakcie gorącej dyskusji uzgodniono, że młodszemu Rommlowi przypadnie nadzór operacyjny nad odcinkiem przewidywanej inwazji pomiędzy ujściem Loary a granicą niemiecko-holenderską, a także, że 15 stycznia Rommel obejmie dowództwo wszystkich taktycznych oddziałów na wybrzeżach naprzeciw Anglii.
Rommel zdając sobie sprawę z tego, że nie osiągnie nigdy zwycięstwa, mierząc się z przeciwnikiem kontrolującym przestrzeń powietrzną, zaproponował, by jednostki pancerne zostały rozmieszczone w małych ugrupowaniach jak najbliżej linii frontu. Wiedział, że sukces zależeć będzie od wygranej na plażach, zanim wojska Aliantów zdołają utworzyć znaczniejszy przyczółek. Jego dowódca sądził jednak inaczej i za cel obrał sformowanie dużej grupy pancernej nieopodal Paryża. Erwina Rommla lądowanie 6 czerwca 1944 zaskoczyło w Herrlingen. Zatrzymał się tam w drodze na naradę z Hitlerem w Bertechsgaden, by uczestniczyć w przyjęciu urodzinowym żony.
[edytuj] Zamach na Hitlera a Rommel
17 lipca 1944 samochód Erwina Rommla został ostrzelany przez alianckie myśliwce. Feldmarszałek odniósł poważne rany. Doznał urazu lewej strony czaszki oraz kości policzkowej. Już nigdy nie miał zobaczyć pola bitwy. Jego kariera wojskowa dobiegła końca.
Pewne fakty dotyczące udziału Erwina Rommla w spisku z 20 lipca 1944 są wciąż niejasne. Spiskowcy widzieli w feldmarszałku osobę, która będzie w stanie zawrzeć pokój z Aliantami i uratować naród niemiecki. Był on dla nich osobą, w której widzieli wodza ponazistowskich Niemiec. Był znany w krajach alianckich – sprzymierzeni również znali jego wojskowe zasługi i wiedzieli, że nie był nazistą.
Po zamachu Heinrich Himmler, a także Martin Bormann poinformowali Hitlera, że feldmarszałek solidaryzował się z zamachowcami. Przedstawili mu raporty SD i informacje würzburskiego kreisleitera. Ponadto Erwin Rommel otwarcie apelował do Adolfa Hitlera aby zakończyć wojnę podpisaniem układu z aliantami. Sam zaś w najbliższych sobie kręgach jasno mówił, że wojna jest przegrana. Ze względu na jego popularność Adolf Hitler zdecydował o zgładzeniu Rommla po cichu i bez wcześniejszej rozprawy sądowej. Rozkaz wykonał generał Wilhelm Burgdorf. Zmusił Erwina Rommla w październiku 1944 do zażycia cyjanku potasu (lub, wg innej wersji, do samobójczego strzału z pistoletu). Niemiecką opinię publiczną poinformowano, że Erwin Rommel zmarł w wyniku ran odniesionych w wypadku. W celu zatuszowania morderstwa, wyprawiono mu pogrzeb państwowy ze wszystkimi honorami, na który jednak nie przybyli najwyżsi urzędnicy NSDAP.
[edytuj] Bitwy
- bitwa o Arras (1917)
- oblężenie Tobruku (1941)
- bitwa o Gazalę (1942)
- bitwa o Bir Hakeim (1942)
- I bitwa pod El Alamein (1942)
- bitwa o Alam Halfa (1942)
- II bitwa pod El Alamein (1942)
- bitwa o Pas Kasserine (1943)
- bitwa o Normandię (1944)
[edytuj] Przebieg służby Erwina Rommla
| od | do | jednostka, organizacja, posterunek |
|---|---|---|
| 19 lipca 1910 | 3 października 1915 | 124. Pułk Piechoty |
| 1 marca 1914 | 31 lipca 1914 | 19. Pułk Artylerii Polowej |
| 4 października 1915 | 10 stycznia 1918 | Wirtemberski Batalion Strzelców Górskich |
| 11 stycznia 1918 | 20 grudnia 1918 | praca w sztabie |
| 29 lipca 1918 | 19 sierpnia 1918 | 4. Kompania Zapasowa 6. Pułku Artylerii Polowej, Bawarska Dywizja Rezerwy |
| 20 sierpnia1918 | 8 września 1918 | 1. Batalion Zapasowy Artylerii Piechot, Rejon Dwudziestej Armii |
| 21 grudnia 1918 | 24 czerwca 1919 | 124. Pułk Piechoty |
| 25 czerwca 1919 | 31 grudnia 1920 | 25. Pułk Piechoty Reichswery |
| 1 stycznia 1921 | 30 września 1929 | 124. Pułk Piechoty |
| 1 października 1929 | 30 września 1933 | Dreźnieńska Szkoła Piechoty |
| 1 października 1933 | 14 stycznia 1935 | 3. Batalion 17. Pułku Piechoty |
| 15 stycznia 1935 | 24 stycznia 1935 | Ministerstwo Wojny |
| 25 stycznia 1935 | 14 października 1935 | 3. Batalion Strzelców Górskich Goslar |
| 15 października 1935 | 9 listopada 1938 | Poczdamska Akademia Wojskowa |
| 10 listopada 1938 | - | Akademia Wojskowa w Wiener Neustadt |
| 23 sierpnia 1939 | 14 lutego 1940 | Sztab Führera |
| 15 lutego 1940 | 14 lutego 1941 | Sztab 7. Dywizji Pancernej |
| 15 lutego 1941 | 14 sierpnia 1941 | dowódca wojsk niemieckich w Libii |
| 15 sierpnia 1941 | 21 stycznia 1942 | Dowódca Grupy Pancernej "Afryka" |
| 22 stycznia 1942 | 24 października 1942 | Naczelne Dowództwo Armii Pancernej "Afryka" |
| 25 października 1942 | 22 lutego 1943 | Naczelne Dowództwo Niemiecko-Włoskiej Armii Pancernej |
| 23 lutego 1943 | 13 maja 1943 | Naczelne Dowództwo Grupy Armii "Afryka" |
| 14 maja 1943 | 14 lipca 1943 | praca w sztabie |
| 15 lipca 1943 | 3 września 1944 | Naczelne Dowództwo Grupy Armii "B" |
[edytuj] Cytaty
- Mamy w Rommlu bardzo dzielnego, zdolnego przeciwnika i – mogę to powiedzieć na przekór spustoszeniom poczynionym przez wojnę – wielkiego generała. Winston Spencer Churchill, Izba Gmin, styczeń 1942.
- Rommel czuł pole bitwy jak nikt inny generał H. Norman Schwarzkopf
- Koniec jego dni, to, jak doszło do tych wydarzeń, zawsze pozostanie w cieniu tajemnicy marszałek polny Earl Archibald P. Wavell
- Rommel był wojskowym fenomenem; ludzie tak odważni i śmiali uchodzą z życiem jedynie w wyjątkowych wypadkach. Na polu walki był równie dzielny jak Ney, ale z większym namysłem, równie napastliwy jak Murat, ale z większą rozwagą, jako taktyk był równie opanowany i szybki jak Wellington. Każdy kto pozna tę historię. [...] uzna w nim wybitną postać i wielkiego żołnierza: Wśród niewielu wybrańców; Wśród niezwykle dzielnych, bardzo prawdziwego. marszałek polny Earl Archibald P. Wavell
- Hannibal, Napoleon i Lee ostatecznie przegrali, ale historia wzniosła ich ponad ich zwycięzców. To samo dotyczy Rommla. Wysokie wzorce zachowań uplasowały go ponad władzą, dla której walczył, i zapewniły mu poczesne miejsce wśród Wielkich Dowódców w historii wojskowości. Charles F. Marshall
- Ażeby wywołać złudzenie potęgi naszych sił, postanowiłem skonstruować w odległych o pięć kilometrów od Trypolisu warsztatach sporą ilość fałszywych czołgów. Zamontowane na podwoziach od Volkswagena do złudzenia przypominały prawdziwe kolumny wojsk pancernych. Erwin Rommel
- Ten patologiczny kłamca całkiem oszalał. Wyżywa się sadystycznie na konspiratorach, i to nie będzie koniec! Erwin Rommel do Hansa Speidla po wypadkach z 20 lipca 1944.
[edytuj] Ciekawostki
- Po sukcesach jego dywizji we Francji (Dywizja Duchów) niemiecka prasa zasypywała generała pochwałami. Tymczasem jak grzyby po deszczu zaczęły pojawiać się plotki o jego przeszłości, i to zarówno w Niemczech jak i poza granicami. Każdy dzień przynosił nowe: był murarzem i dawnym towarzyszem Adolfa Hitlera, jednym z jego pierwszych popleczników i bojówkarzem, dzielnym członkiem oddziału szturmowego, policjantem. I tak dalej, ad infinitum. Oczywiście taka propaganda jest skuteczna. Dziesięć lat po zakończeniu wojny amerykańskie encyklopedie pisały o "dowódcy oddziałów szturmowych" Charles. F. Marshall
- W czasie kampanii francuskiej zdarzył mu się nieprzyjemny przypadek, który opisał w swoim dzienniku. Rommel, który brał do niewoli setki oficerów, natrafił nagle na fanatycznego francuskiego pułkownika, który zignorował polecenie opuszczenia czołgu. Rommel trzykrotnie prosił oficera o wyjście z pojazdu. Ten jednak odmawiał. Generał nie miał wyjścia, więc wydał rozkaz zastrzelenia pułkownika.
- Służba wojskowa w czasie I wojny światowej nauczyła Erwina Rommla podstaw walki pododdziału piechoty i może tym właśnie latom zawdzięczał swoją znajomość taktyki. Każdą z planowanych bitew rozgrywał w myślach, nawet wielokrotnie. Kreślił szkice, czynił drobiazgowe notatki, analizował sukcesy i porażki. Dziesięć lat później był w stanie napisać szczegółową analizę każdej akcji, w której brał udział.
- Pierwsza misja młodego podporucznika Erwina Rommla podczas I wojny światowej polegała na rozpoznaniu na czele pięcioosobowego oddziału miasta odległego o 13 km. Wyruszył z linii frontu na wozie. Przejechali już kilka kilometrów, kiedy belgijski gniadosz zerwał się do ostrego galopu. Nie pomagało żadne szarpanie i wrzaski – napisał później – aż w końcu wylądowaliśmy bez zadraśnięcia w kupie gnoju Z tego śmiesznego incydentu miała wyrosnąć jedna z największych karier wojskowych w historii.
[edytuj] Bibliografia
- Życie i śmierć Lisa Pustyni: Jak zamordowano Erwina Rommla? Charles F. Marshall (1994), L&L, Gdańsk 2002, ISBN 83-88595-66-0.
- Materiały utajnione przez Stalina. Teczka Hitlera pod red. Henrika Eberlego i Mathiasa Uhla, Świat Książki, Warszawa 2005. ISBN 83-247-0047-1.
- Rommel o sobie John Pimlott, Zysk i S-ka. ISBN 83-71-50715-1
|
|
|
|---|---|
|
Werner von Blomberg | Hermann Göring | Walther von Brauchitsch | Albert Kesselring | Wilhelm Keitel | Günther von Kluge | Wilhelm Ritter von Leeb | Fedor von Bock | Wilhelm List | Erwin von Witzleben | Walther von Reichenau | Erhard Milch | Hugo Sperrle | Gerd von Rundstedt | Erwin Rommel | Georg von Küchler | Erich von Manstein | Friedrich Paulus | Ewald von Kleist | Maximilian von Weichs | Ernst Busch | Wolfram von Richthofen | Walther Model | Ferdinand Schörner | Robert Ritter von Greim |
|
|
Honorowo: Eduard von Böhm-Ermolli |
|
|
|
|
