Robert E. Lee
Z Wikipedii
Robert Edward Lee (ur. 19 stycznia 1807 w Stratford, w stanie Wirginia, zm. 12 października 1870 w Lexington, w stanie Wirginia) – amerykański generał, dowódca wojsk Konfederacji w czasie wojny secesyjnej 1861-1865.
Był synem Harry'ego Lee. Naukę pobierał w akademii wojskowej. Ukończył ją z drugim najlepszym wynikiem na roku. Następnie otrzymał stopień młodszego porucznika w wojskach inżynieryjnych. Pełny stopień porucznika otrzymał w 1836. Na kapitana awansował w 1838. Odznaczył się w wojnie amerykańsko-meksykańskiej. Został ranny przy szturmie twierdzy w Chapultepec w 1847. Za swoją służbę otrzymał kolejny awans na superintendenta akademii wojskowej a następnie na pułkownika kawalerii. Zarządzał wydziałem ds. Teksasu w 1860. Na początku kolejnego roku został wezwany do Waszyngtonu w obliczu zbliżającej się wojny.
Prezydent Abraham Lincoln zaproponował mu dowództwo sił Unii, ale Lee odmówił. 20 kwietnia, a więc 3 dni po wystąpieniu jego rodzinnego stanu (Wirginii) z Unii, wystąpił z armii Stanów Zjednoczonych (Unii). 23 kwietnia został głównodowodzącym armii i floty Wirginii i objął pod swą komendę Armię Północnej Wirginii. Przez rok był doradcą wojskowym Jeffersona Davisa. W lutym 1865 został wodzem naczelnym wszystkich sił wojskowych Konfederacji. Dwa miesiące później był zmuszony poddać się gen. Ulyssesowi S. Grantowi w miejscowości Appomattox Court House, co stanowiło zakończenie długotrwałych zmagań północy i południa. Najważniejsze bitwy, w których dowodził to "7 dniowa bitwa", Antietam, druga bitwa pod Manassas, Fredericksburg, Chancellorsville, Gettysburg,Wilderness, Spotsylvania, Cold Harbour i Petersburg (oblężenie). Pod koniec wojny z powodzeniem (podobnie jak gen. J.E.Johnston) wprowadził taktykę umocnień polowych i walki w okopach dzięki czemu przez wiele miesięcy blokował armię Granta oblegającą Petersburg. Będąc jednym z najwyższych dowódców Konfederacji, nie odsuwał od walki swych synów: W.H.F. Lee, Robina.R. Lee - zazwyczaj dowódców kawalerii.
Geniusz wojskowy Lee uległ jedynie przewadze zasobów ludzkich i przemysłowych, które posiadała Unia. Prowadzone przez niego kampanie są przedmiotem badań we wszystkich akademiach wojskowych jako modelowa strategia i taktyka. Miał zdolność przewidywania ruchów swoich przeciwników i wykorzystywania ich słabości. Wykorzystywał umiejętnie linie zaopatrzeniowe wewnątrz własnego terytorium, jednocześnie osłaniając je frontem zwróconym na wrogie stanowiska. Dzięki temu jego posiłki, transport mogły docierać do punktu przeznaczenia najkrótszymi drogami. Mistrzowsko posługiwał się umocnieniami polowymi, ale też i prowadził działania manewrowe. Jego taktyka polegała na związaniu sił przeciwnika małymi oddziałami ukrytymi za umocnieniami, gdy główne siły próbowały oskrzydlić przeciwnika albo atakować jego mniejsze oddziały. Tym sposobem walki wyprzedzał swoje czasy o wiele lat. A strategia ta została dopiero w pełni zastosowana w XX w. Wiele zawdzięczał także swym utalentowanym podkomendnym: Thomasowi. J. Jacksonowi, Jamesowi L. Longstreet czy A.P. Hillowi.
Lee ubiegał się o objęcie go powojenną amnestią jednak był zbyt prominentną osobą we władzach Konfederacji by tak się stało. Zaakceptował posadę rektora collegu w Waszyngtonie ("Washington and Lee University) w 1865. W ciągu kilku lat ośrodek ten stał się wspaniale funkcjonująca instytucją. Zmarł 12 października 1870. Lee był wzorem dla wielu południowców, ale także bohaterem dla wszystkich Amerykanów. Jego zwłoki spoczywają na cmentarzu Arlington w Waszyngtonie. W 1975 pośmiertnie Kongres przywrócił mu obywatelstwo.
