Tunezja

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Artykuł wymaga poszerzenia.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się czego brakuje i – jeśli jesteś w stanie – uzupełnij braki.

Tunezja (Tunis, Republika Tunezyjska - Al-Dżumhurija at-Tunisija) – państwo arabskie leżące w północnej Afryce nad Morzem Śródziemnym. Graniczy z Algierią i Libią. W latach 1881-1956 r. pod protektoratem Francji. Od 12 listopada 1956 roku w ONZ, a od 1 października 1958 r. członek Ligi Państw Arabskich. Stolicą kraju jest Tunis, a inne większe miasta to: Safakis (Sfax), Ariana, Bizerta (Banzart), Kabis (Gabés), Susa (Sousse).

الجمهرية التونسية


Flaga Tunezji	Godło Tunezji

Dewiza: نظام، حرية، عدالة
(Porządek, Wolność, Sprawiedliwość)

prezydent
Zin Al-Abidin Ben Ali

Szef rządu

premier
Mohamed Ghannouchi

Powierzchnia
• całkowita
• wody śródlądowe

89. na świecie
163 610 km²
5%

Liczba ludności
• całkowita (2005)
• gęstość zaludnienia

80. na świecie
10 074 951
61,35 osób/km²

Niepodległość

od Francji
20 marca 1956

Jednostka monetarna

dinar tunezyjski (TND)

Strefa czasowa

UTC +1 - zima
UTC+2 - lato

Hymn państwowy

Himat Al Hima (Obrońcy Ojczyzny)

+216

[edytuj] Ustrój polityczny

[edytuj] System polityczny

Republika Tunezji jest krajem o systemie prezydenckim i dominacji jednej partii politycznej - Zgromadzenie Demokratyczno-Konstytucyjne. Konstytucja republiki powstała w 1959 r., a modyfikowana była w1988 r. Głową państwa jest prezydent, wybierany w powszechnych wyborach na pięcioletnią kadencję. Parlament składa się z jednej izby - Zgromadzenia Narodowego, który liczy 163 deputowanych i jest wybierany na 5 lat. Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem na czele, który jest powoływany przez prezydenta Republiki.

[edytuj] Prezydentura

Tunezją od 7 listopada 1987 rządzi Zin Al-Abidin Ben Ali, który objął władzę po bezkrwawym zamachu stanu (zwołano konsylium lekarskie które orzekło że prezydent nie jest w stanie dłużej sprawować urzędu z powodu sędziwego wieku). Wówczas urzędujący dopiero od miesiąca Ben Ali - premier nowego rządu Bourgiby przejął władzę. Ze specyfiki arabskiej prezydent pełnił swoją funkcję dożywotnio. Po przejęciu władzy Ben Ali wprowadził zmiany w konstytucji min.: zniósł dożywotnie sprawowanie urzędu prezydenta (obecnie prezydent może być wybierany ponownie na stanowisko tylko 2 razy, po 3 kadencji nie może już kandydować). Prezydent Ben Ali obecnie urzęduje ostatnią kadencję, w wyborach dotychczas otrzymywał poparcie (oficjalnie) 99,6% (1999) i 94,48% (2004). Na początku swojej kadencji Ben Ali dążył do demokratyzacji kraju, zwolnił więźniów politycznych w tym i islamskich ekstremistów co zaowocowało utworzeniem islamskiej partii opozycyjnej, która zyskiwała coraz wieksze poparcie w kampusach uniweryteckich (na tle wydarzeń w Algierii). Wówczas Ben Ali zmienił swoją politykę, wprowadził Pacte Nationale - który zakazywał działania partiom politycznym opierającym się w swoich założeniach na religii. Zaostrzył również rządową kontrolę instytucji wyznaniowych. Od tego czasu powrócono do polityki względem opozycji jaka stosowana była za Bourgiby, a prasa wróciła do tradycyjnej roli bezkrytycznego poplecznika rządu. Aby wypełnić dawne obietnice dotyczące utworzenia systemu wielopartyjnego partie opozycyjne otrzymały przydział miejsc w parlamencie mimo iż w trakcie wyborów (2004) nie udało im się uzyskać choćby jednego mandatu.

[edytuj] Podział administracyjny

Tunezja jest podzielona na 24 gubernatorstwa zwane wilaiami.

Lista gubernatorstw:

Gubernatorstwa Tunezji

Ariana • Béja • Ben Arous • Bizerta • Gabès • Gafsa • Jendouba • Kairouan • Kasserin • Kebili • Kef • Mahdia • Manouba • Medenine • Monastir • Nabel • Sfax • Sidi Bou Said • Siliana • Sousse • Tataouine • Tozeur • Tunis • Zaghouan

[edytuj] Geografia

[edytuj] Położenie

Tunezja położona jest w Afryce Północnej i zajmuje powierzchnie, wielkości połowy Polski. Wybrzeże Tunezji na północy i wschodzie opływa Morze Śródziemne. Północ kraju jest górzysta i gęsto zalesiona. Im dalej na południe, ukształtowanie terenu zmienia się w coraz bardziej płaskie i suche aż do obszaru szotów (słone jeziora, zazwyczaj wyschnięte) wyznaczających początek strefy saharyjskiej.

[edytuj] Klimat

Na wybrzeżu klimat śródziemnomorski - w okolicy Bizerty bardziej morski, wilgotny, przypominający np. Palermo, na wschodnim wybrzeżu suchszy, z większymi amplitudami temperatur - dobowymi, rocznymi.

[edytuj] Historia

Tunis

W 814 p.n.e. Fenicjanie założyli Kartaginę (obecnie przedmieścia Tunisu), która po latach świetności i rywalizacji z Rzymem została kompletnie zniszczona w wyniku trzeciej wojny punickiej w 146 p.n.e. Prowincja rzymska "Africa" (ze stolicą w Kartaginie) stała się spichlerzem Rzymu i przeżywała kolejny okres rozkwitu aż do upadku Cesarstwa. Po okresie rządów Bizancjum , w efekcie prób opanowania Afryki przez Arabów, w 670 r. został założony Kairuan jako baza ekspansji islamu. Od 800 r. rządziło tu wiele dynastii, między innymi Hafsydzi , aż do 1574 r., kiedy kraj został włączony do Imperium Osmańskiego. W 1881 r. rozpoczął się okres prorektoratu francuskiego i trwał do 20 marca 1956 kiedy Tunezja odzyskała niepodległość. Rok później została proklamowana republika i na czele państwa stanął Habib Bourgiba. 7 listopada 1987 r. prezydentem został Zin Al-Abidin Ben Ali.

[edytuj] Gospodarka

[edytuj] Główne gałęzie gospodarki

Główne gałęzie gospodarki to: rolnictwo, przemysł wydobywczy, przemysł naftowy, turystyka, przemysł odzieżowy.

[edytuj] Program gospodarczy

Do lat 60. Tunezja była jednym z głównych eksporterów ropy naftowej i gazu ziemnego. W połowie lat 80. XX w. został zapoczątkowany program zmian strukturalnych w gospodarce kraju, który był wspierany przez Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Program realizował m.in. liberalizację cen i handlu zagranicznego, a także dalszą prywatyzację przedsiębiorstw należących do państwa.

[edytuj] Statystyki gospodarcze

Dochód narodowy na jednego mieszkańca - 6 600 USD
Inflacja - 2,7% (2001)
Zadłużenie - 11,5 mld USD
Obroty w handlu zagranicznym:
- eksport: 6,6 mld USD
- import: 8,9 mld USD
Główni partnerzy - Niemcy 24%, Włochy 17%, Francja 14%, inni 45%

[edytuj] Transport i łączność

Długość linii kolejowych: 2260 km
- połączenia krajowe oraz z Algierią i Marokiem
Długość dróg samochodowych: 29,2 tys. km
Porty morskie
- Tunis
- Radis
- Bizerta
- Susa
- Safakis
- Kabis
- Dżardżis
Linie lotnicze
Porty lotnicze
- Tunis
- Safakis
- Dżerba
- Monastir
- Tozer
- Tabarka

[edytuj] Ludność

Gęstość zaludnienia - 60,6 osób/km².
Przyrost naturalny - 1,12%.
Grupy etniczne - Arabowie 97%, Berberowie 1%, Europejczycy 1%, Żydzi i inni 1%.
Religia - islam (sunnici) 98%, chrześcijaństwo 1%, judaizm i inne 1%.
Analfabetyzm - 33%.
Obowiązujące języki - arabski - dialekt zachodni (urzędowy), francuski (handlowy).

[edytuj] Kultura i życie

[edytuj] Sztuka

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Nauka

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Oficjalnie podaje się, że 19% budżetu państwa przeznaczane jest na naukę i oświatę. Statystyki nie podają jednak ile jest wyższych uczelni w Tunezji. Uniwersytety znajdują się w miejscowościach przemysłowych i dobrze rozwiniętych, jak Sfax czy Tunis.

[edytuj] Obyczaje

Tunezja jest najbardziej liberalnym krajem arabskim, o czym świadczą m.in. rozbudowane prawa kobiet. Kobiety zawdzięczają to pierwszej żonie Habiba Burgiby, która była Francuzką. Niektórzy uważają że to ona przekonała mężą do kilku wielkich reform m.in. zniesienia wielożeństwa, zniesienia noszenia tradycyjnych chust przez kobiety (Burgiba nazwał te chusty wstrętnymi szmatami), kontrolowanie rozwodów przez sądy (w tym równe prawa do dzieci), dopuszczenie kobiet do szkół, parlamentu, władzy i innych form życia publicznego. Jednak należy zauważyć że we Francji aż do 1970 roku (do wejścia w życie ustawy z dnia 4 czerwca 1970) obowiązywało tzw. puissance paternelle, to znaczy tylko ojcu przysługiwała władza rodzicielska po rozwodzie.

W 1967 roku Bourgiba zalegalizował również aborcję, obecnie jest dostępna na życzenie kobiety i bezpłatna (istnieje również legalna prostytucja oraz domy publiczne).

Jeżeli kobieta jedzie samochodem i przekroczy prędkość, to wtedy policjant nie ma prawa jej zatrzymać, ani wystawić mandatu. Może jedynie się do niej uśmiechnąć i jej pomachać.

Tunezyjskie kobiety stanowią prawie 12% członków Tunezyjskiej Izby Deputowanych i ponad 20% członków w radach miejskich. Mają również znaczącą rolę w rządzie i dyplomacji (w tym min. na takich stanowiskach jak gubernatorzy prowincji, prezydenci miast, sekretarze stanu, ambasadorowie...). Młode kobiety stanowią 55% studentów na uniwersytetach.

Z drugiej jednak strony, nadal istnieją pewne konserwatywne miasta - na południu kraju, gdzie przestrzegane są stare obyczaje. Dziewczęta nie mają jednak zakazu aby chodzić same po ulicach. Ponadto w bardzo tradycyjnych rodzinach kobiety chodzą w ubraniach zakrywające nogi i ramiona, szczególnie kiedy wybierają sie do meczetu.

Jedyną pozostałością z prawa islamskiego w Tunezji jest prawo dziedziczenia, gdzie kobieta jeżeli nie zostawiono testamentu dziediczy połowę tego co jej męscy członkowie rodziny, bracia itd. Jednak spisanie testamentu przez rodziców całkowicie oddala opcję dzidziczenia tylko połowy majątku. Zeznania w sądzie kobiety i mężczyzny w Tunezji mają taką samą watrość prawną, kobieta posiada również takie samo prawo do otrzymania opieki nad dziećmi po rozwodzie.

[edytuj] Święta narodowe

20 marca - Dzień Niepodległości (1956) - rocznica odzyskania przez Tunezję niepodległości.
25 lipca - Święto Republiki (1957) - rocznica objęcia przez Habiba Burgibę urzędu prezydenta.
13 sierpnia - Tunezyjski Dzień Kobiet - wszystko jest wtedy pozamykane i kobiety są najważnejsze
7 listopada - Święto Nowej Ery (1987) - rocznica objęcia przez Zina Al-Abidina Ben Aliego urzędu prezydenta.

[edytuj] Miejsca wpisane do listy światowego dziedzictwa UNESCO

Pozostałości miasta punickiego i rzymskiego w Kartaginie - od 1979
Medyna w Tunisie ze starą zabudową mieszkalną, handlową oraz licznymi meczetami i pałacami.- od 1979
Medyna w Susie. Zespół zabytkowy (resztki budowli fenickich, rzymskich, bizantyjskich oraz budowle islamu) - od 1988
Medyna w Kairuanie, zabytki islamu - od 1988
amfiteatr w Al-Dżamm - od 1979
ruiny punickie i rzymskie w Kerkouane - od 1985
ruiny rzymskiego miasta Dougga - od 1997
Park Narodowy Ichkeul (Aszkal)- od 1980