Żary

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne miejscowości noszącą tą nazwę.

Żary


Herb Żar	Flaga Żar

Gmina
- rodzaj

Żary
miejska

Założono

1030

Prawa miejskie

1260

Burmistrz

Roman Pogorzelec

Powierzchnia

33,24 km²

Położenie

51° 38' N
15° 08' E

Wysokość

160 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

39 029
1174,2 os./km²

Kod pocztowy

68-200 do 68-205

Tablice rejestracyjne

FZA

TERC10
(TERYT)

4081111021

Miasta partnerskie

Weisswasser

Niemcy
Longuon

Francja

Urząd miejski³

ul. Rynek 1
68-200 Żary
tel. 363-43-18; faks 374-38-83
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Żary (łac. Sara, Sarove, niem. Soraw - od XVIII w. Sorau, dolnołużycki Żarow, krótko po 1945 r. - Żóraw) to miasto i gmina w zachodniej Polsce, w województwie lubuskim, w powiecie żarskim.

Według danych z 30 czerwca 2004², miasto miało 39 029 mieszkańców.

Położone na terenie Wzniesień Żarskich, na pograniczu Niziny Śląskiej i Niziny Wielkopolskiej. Żary są czwartym co do wielkości miastem w województwie oraz znaczącym ośrodkiem gospodarczym i kulturowym, w którym mieszka ok. 40 tys. osób. Są także największym miastem w polskiej części Łużyc.

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Żary mają obszar 33,24 km², w tym:

użytki rolne: 39%
użytki leśne: 20%

Miasto stanowi 2,39% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	39 029	100	20 571	52,7	18 458	47,3
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1174,2		618,9		555,3

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1258,39 zł.

[edytuj] Historia miasta

Nazwa Zara pojawia się pierwszy raz w 1007 w kronice Thietmara. Około roku 1030 osada zastaje przyłączona przez Mieszka II do Polski. Przez terytorium plemienne Żarowian przebiegała droga handlowa zwana Traktem Niskim bądź Traktem Solnym. Miał istotne znaczenie dla rozwoju Żar i regionu w średniowieczu i nowszych dziejach.

Prawa miejskie oparte na tzw. prawie magdeburskim Żary uzyskały w 1260. Burzliwa historia sprawiła, że miasto często zmieniało przynależność państwową. Do 1364 obejmowali nad miastem zwierzchnictwo Piastowie śląscy, do 1635 królowie czescy, a do 1815 elektorowie sascy. Na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego Żary wraz z całymi Dolnymi Łużycami stały się częścią Prus i później Niemiec aż do 1945.

Właścicielami Żar byli: Dewinowie, Packowie, Bibersteinowie oraz Promnitzowie, których okazałe rezydencje do dziś stoją na wzgórzu zamkowym. Przez setki lat miasto bylo ośrodkiem Wolnego Państwa Stanowego Żary-Trzebiel. W XIV wieku zaczynały powstawać cechy sukienników, płócienników, piwowarów, szewców i farbiarzy. W XIX w. miasto stało się prężnym ośrodkiem przemysłowym, w którym głównie dominowały zakłady włókiennicze, zatrudniające 50% wszystkich pracujących w przemyśle.

Podczas II wojny światowej, od 1942 w Żarach znajdował się oddział zakładów lotniczych Focke-Wulf przeniesiony tutaj z Bremy. Po nalocie alianckim 11 kwietnia 1944 ok. 12:10 spłonęła bądź legła w gruzach duża część zabudowy starego miasta. 13 lutego 1945 ok. 14:00 do Żar wkroczyły wojska 10. Korpusu Pancernego Armii Czerwonej; miasto zostało całkowicie zdobyte dopiero 16 lutego 1945. Na mocy postanowień konferencji poczdamskiej miasto przyłączone zostało do Polski.

[edytuj] Gospodarka i przemysł

Żary są znaczącym ośrodkiem przemysłowym. Położenie w pasie przygranicznym ma duży wpływ na rozwój gospodarczy miasta. Bogate tradycje przemysłowe wraz z korzystnymi warunkami rozwoju, stworzonymi przez władze Żar, sprawiły, że żarskie firmy szybko dostosowały się do nowych warunków ekonomicznych. Coraz większą rolę odgrywa w Żarach przemysł drzewny, elektryczny, metalowy oraz materiałów budowlanych. W wiele żarskich firm zainwestowali obcokrajowcy, korzystając z wykwalifikowanej kadry pracowniczej. Zainwestowany kapitał zagraniczny to do tej pory około 350 mln dolarów. Żary zajmują 26. miejsce wśród najbardziej atrakcyjnych dla inwestorów miast powiatowych w rankingu sporządzonym przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową. W 2006r. zajęły 2 miejsce w rankingu gmin miejskich i miejsko - wiejskich ogłoszonym przez gazetę "Rzeczpospolita".

Najwięksi inwestorzy zagraniczni w Żarach:

KRONOPOL Sp. z o.o. - płyty wiórowe OSB, panele, balaty itp. - kapitał szwajcarski
SEKURIT SAINT-GOBAIN HanGlas Sp. z o.o.- producent szyb samochodowych - kapitał francuski
POL-ORSA i APO - Tessile Sp. z o.o. - materiały motoryzacyjne - kapitał włoski
PROBET-DASAG Sp. z o.o. - wyroby terazzo i z kamienia naturalnego - kapitał niemiecki
MK Systemy Kominowe Sp. z o.o. - kominy z blachy kwasoodpornej - kapitał niemiecki
SPOMASZ S.A. - konstrukcje stalowe - maszyny rolnicze - kapitał holenderski
MAGNAPLAST Sp. z o.o. - rury plastikowe - kapitał niemiecki

Mozaikę firm zagranicznych uzupełniaja polskie firmy, takie jak: RELPOL S.A. - producent przekaźników - notowany na warszawskiej giełdzie, HART SM - producent szkła hartowanego dla AGD, kabin prysznicowych, firma odzieżowa LUSATIA NOBLE MODE, DEKORA - producent tkanin obiciowych, mebli, okien plastikowych, Poli-Eco - producent listew plastikowych, stolarki plastikowej, aluminiowej i drewnianej, MAGOtrans - producent wyrobów ze stali kwasoodpornej i aluminium, oraz wiele innych.

W ostatnich latach w Żarach uległa zmianom organizacja handlu. Poza istniejącymi do tej pory placówkami (często były to małe sklepy), pojawiły się duże markety, prowadzone przez międzynarodowe koncerny. Małe i średnie firmy (często rodzinne), których liczba sięga 4000, odgrywają bardzo dużą rolę w mieście. Większość z tych firm nastawiona jest na działalność usługową i handlową. W ostatnich latach w Żarach znacząco wzrosła liczba restauracji oraz miejsc hotelowych, co umożliwia rozwój ruchu turystycznego, przede wszystkim tzw. turystyki przejazdowej.

DEKORGRAF Widokówki Żar

[edytuj] Komunikacja

Miasto leży ok. 10 km od DK18 (E36), na przecięciu się dróg krajowych nr 12 i 27. Otoczone jest obwodnicą oddaną do użytku 12 grudnia 2005.

Do Berlina jest ok. 180 km, do Wrocławia 150 km. W pobliżu, ok. 25-40 km, znajdują się cztery przejścia graniczne do Niemiec: Zasieki, Olszyna, Łęknica, Przewóz. Przez miasto biegnie szlak kolejowy z Wrocławia - Legnica - Żagań - Żary - Forst - Chociebuż - Berlin.

W okresie przed druga wojną miasto posiadało interesującą sieć podmiejskiej kolei elektrycznej, powiązanej z tutejszym zagłębiem wydobywczym węgla brunatnego. Jako, że na zelektryfikowanych liniach wąskotorowych prowadzono przewozy pasażerskie, można mówić o istnieniu tramwajów podmiejskich w przedwojennych Żarach. Mapa sieci

Komunikację autobusową zapewnia przedsiębiorstwo PKS Żary. Ważniejsze linie obsługiwane przez tą firmę to Żary - Poznań, Żary - Wrocław, Żary - Gorzów Wielkopolski, Żary - Zakopane. Żary - Żagań, Żary - Gubin, Żary - Łęknica i Żary - Zielona Góra.

[edytuj] Sport i rekreacja

Pływalnia Wodnik

W mieście znajdują się: kompleks krytych basenów Wodnik, kręgielnia, kompleksy boisk, dwie nowoczesne pełnowymiarowe hale sportowe, basen otwarty, siłownie, kryte i otwarte korty tenisowe oraz skatepark.

Kluby: zapaśniczy I liga, piłkarski IV liga, piłki ręcznej, unihokeja, brydżowy, szachowy.

[edytuj] Imprezy i wydarzenia

styczeń - koncerty firmy Kronopol
kwiecień - maj - festiwal Eurosilesia
ostatnia sobota kwietnia - Otwarte Zawody w Skateboardingu
1-3 maja - imprezy majówkowe
pierwszy weekend czerwca - Dni Żar
połowa sierpnia - Międzynarodowe Spotkania ze Sztuką (festiwale uliczne, plenery malarskie i rzeźbiarskie)
druga połowa sierpnia - Power Streetball
wrzesień - Kronopol Festival
październik - Festiwal Muzyki Wiedeńskiej
grudzień - Festiwal Telemannowski
każda pierwsza sobota miesiąca - targi staroci (deptak)

Niegdyś:

Przystanek Woodstock

[edytuj] Miejsca warte zwiedzenia

Zamek i pałac

Fara żarska

Ratusz nocą

Pomimo poważnych zniszczeń wojennych, w Żarach zachowało się wiele ciekawych zabytków architektury i pozostał stary średniowieczny układ urbanistyczny.

Do najważniejszych należą:

Zamek Dewinów–Bibersteinów - potężna budowla z XIII w., przebudowana później w stylu renesansowym.
Sąsiadujący z zamkiem barokowy pałac Promnitzów, zaprojektowany przez włoskiego architekta Giovanniego Simonetti. Zamek Bibersteinów i Pałac Promnitzów w Żarach
Park geometryczny z pałacem ogrodowym i Błękitną Bramą z 1708.
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, który góruje nad starym miastem. Jest to gotycka świątynia, której zasadniczy kształt nadano w XV w., zaś północne fragmenty murów kościoła pochodzą z XII w. W latach 1670 - 1672 przy wschodniej ścianie dobudowano barokową kaplicę Promnitzów.
Nieopodal kościoła odnajdziemy gotycką plebanię i gotycko-renesansowy budynek nadintendentury. Dzisiaj mieści się tutaj archiwum miejskie.
Ratusz z przełomu XIV i XV w., z renesansowym portalem.
Warte uwagi są kamieniczki otaczające rynek oraz stojące przy ulicy Bolesława Chrobrego - głównej arterii handlowej miasta. Najstarsze pochodzą z XVII stulecia.
Pozostałości średniowiecznych obwarowań miejskich, częściowo odrestaurowane, fragmenty murów, dwie wieże oraz kamienna dzwonnica z przełomu XIV i XV w.
Zielony Las, ulubione miejsce weekendowych spacerów mieszkańców, przylega do południowych granic miasta. Sporą atrakcją lasu są trzy wieże, m.in. przeciwpożarowa oraz murowana, zbudowana przed wojną na najwyższym wzgórzu Wzniesień Żarskich (227 m n.p.m.). W pogodne dni można podziwiać z nich panoramę miasta oraz Karkonoszy.
Galeria zdjęć miasta Żary

[edytuj] Edukacja

Gimnazjum nr 1 ul. Staszica 16
Gimnazjum nr 2 ul. Broni Pancernej 8
Gimnazjum nr 3 ul. Okrzei 19 [1]
Gimnazjum nr 4 ul. Pułaskiego 4
Społeczne Gimnazjum ul. 11 Listopada 33 [2]
Gimnazjum Specjalne ul. Spokojna 2
Gimnazjum Specjalne - Zespół Szkół Specjalnych pl. Inwalidów 12
Katolickie Gimnazjum im. Jana Pawła II ul. o. R. Kalinowskiego 15
I LO im. B. Prusa - ZSO ul. Podwale 16 [3]
LO - Zespół Szkół ul 9 Maja 5/11
LO - Zespół Szkół ul. Górnośląska 2/3
LO o profilu sportowym w Zespole Szkół Ogólnokształcących i Technicznych ul. Zielonogórska 23
LO o profilu wojskowym w Zespole Szkół Zawodowych ul Zielonogórska 23
Społeczne LO ul. 11 Listopada 33 [4]
Zespół Szkół Ekonomicznych ul. Długosza 23 [5]
Zespół Szkół Samochodowych ul. 9 Maja 9 [6]
Zespół Szkół Rolniczych ul. Górnośląska 26[7]
Zespół Szkół Budowlanych ul. Górnośląska 2[8]
Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych ul. Zielonogórska 23[9]
Łużycka Wyższa Szkoła Humanistyczna [10]