Thietmar

Z Wikipedii

Thietmar z Merseburga (imię to odpowiada współczesnemu Ditmar; ur. 25 lipca 975 r. prawdopodobnie w Walbeck - zm. 1 grudnia 1018 r. w Merseburgu). Biskup merseburski, kronikarz.

Trzeci z kolei syn grafa Zygfyda von Walbeck i jego żony, Kunegundy. Elementarne wykształcenie odebrał u Emnildy, ciotki swego ojca, w Kwedlinburgu. W roku 987 oddany do klasztoru św. Jana na Górze w Magdeburgu, gdzie przez trzy lata pobierał dalsze nauki pod okiem opata Rykdaga. Decydującym, jeśli chodzi o umysłowość Thietmara, był jednak kolejny etap jego edukacji, kiedy to przyszły kronikarz i biskup uczył się w magdeburskiej szkole katedralnej. Kierowali nią kolejno: mistrz Ekkehard zwany Czerwonym, a po nim mistrz Geddo. Pobyt w Magdeburgu wywarł również wpływ na jego światopogląd - odtąd stał się gorącym orędownikiem akcji misyjnych wśród Słowian, prowadzonych w ramach zależności od Kościoła i państwa niemieckiego. Nigdy nie znalazła u niego poparcia uniwersalistyczna idea odnowienia Cesarstwa Rzymskiego lansowana przez cesarza Ottona III. Wspierał za to aktywnie jego następcę, Henryka II, który skupiał się głównie na konsolidacji i wzmacnianiu roli Niemiec w Europie, a zwłaszcza w Italii. W 1009 roku Thietmar został biskupem merseburskim i pozostał na tym stanowisku aż do śmierci.

Swoje dzieło pisał od 1012 roku aż do śmierci - kronikę. Zachowało się ono w rękopisie (tzw. Drezdeńskim), na którym Thietmar osobiście naniósł poprawki. Podczas bombardowania Drezna w 1945 roku uległ on bardzo poważnemu zniszczeniu. Do odczytania możliwe są jedynie pojedyncze karty, nadal przechowywane w Dreźnie. Jednak dzięki opublikowaniu rękopisu w 1905 roku w postaci faksymile przetrwał do naszych czasów cały tekst. Niemal kompletny tekst "Kroniki" zachował się w dwunastowieczny rękopisie pochodzącym z klasztoru w Nowej Korbei w Niemczech. Ponieważ tekst "kroniki: w wielu szczegółach różni się od wersji drezdeńskiej oraz ewidentnie do tekstu Thietmara dodano uzupełnienia z dziejów klasztoru, utarło się całość nazywać "przeróbką korwejską". W świetle najnowszych ustaleń, owe drobne zmiany zostały wprowadzone przez samego Thietmara tuż przed śmiercią.

Kronika w części obejmującej schyłek IX wieku i znaczną część wieku X opiera się na znanych Thietmarowi dziełach historiograficznych i hagiograficznych. Jej wartość jednak wzrasta w tych partiach, w których Thietmar korzysta z tradycji ustnej oraz z własnego doświadczenia jako świadka wydarzeń. Poza dziejami Merseburga i państwa niemieckiego, Thietmar zawarł w niej również wiele informacji dotyczących historii Europy, także ziem polskich. Zrelacjonował m.in. zjazd gnieźnieński i wojny cesarza Henryka II z księciem Bolesławem I Chrobrym.

Polskie wydania kroniki

• Kronika Thietmara (wersje łac. i pl.), tłum. i red. M. Z. Jedlicki, Poznań 1953.
• Kronika Thietmara (wersja pl.), tłum. M. Z. Jedlicki, Kraków 2005.

Edycje tekstu łacińskiego Die Chronik des Bischofs Thietmar von Merseburg und ihre korveier Überarbeitung, ed. R. Holtzmann, Monumenta Germ,aniae Historica scriptores rerum germanicarum, nova series, t. IX], Berlin 1935. Wydanie to oddaje tekst dwóch rękopisów dzieła Thietmara, przy czym tekst podstawowy przedrukowany jest w polskim wydaniu M. Z. Jedlickiego, ale bez aparatu krytycznego. Edycja dostępna na http://www.mgh-bibliothek.de/digilib/thietmar.html wraz z reprodukcją rękopisów.