Werkverschaffing
Werkverschaffing is het in georganiseerd verband organiseren van projecten om werklozen een nuttige tijdsbesteding te geven. Hoewel het begrip werkverschaffing reeds in de negentiende eeuw voorkomt, is het vooral bekend uit de crisisjaren, de jaren 1930 - 1940. Wereldwijd was er in die periode een zeer grote werkloosheid. In Sydney, Australië werd bijvoorbeeld de Sydney Harbour Bridge gebouwd als werkverschaffingsproject.
[bewerk] Werkverschaffing in Nederland
In Nederland werd in de crisistijd een groot aantal werkverschaffingsprojecten opgezet. In de werkverschaffing kregen de werklozen geen echte baan aangeboden, maar werden ze door de overheid verplicht om in grote werkploegen ongeschoold werk uit te voeren, bijvoorbeeld het ontginnen van een hoogveengebied of het graven van kanalen.
De werkverschaffing was niet onomstreden. Met name in socialistische kringen werd de werkverschaffing als een vorm van uitbuiting beschouwd. Het werk was zwaar, de omstandigheden erbarmelijk, en het loon was maar net genoeg om met een gezin rond te komen. In 1939 verdiende iemand in de werkverschaffing tussen de € 6,50 en € 8,00 per week. Opzettelijk stuurde de regering de werklozen naar grote projecten ver weg, zodat de meesten daar wel moesten overnachten. Alleen zaterdagavond en zondag konden zij thuis zijn.
In 1936 stelde minister Marcus Slingenberg een rouleringssysteem in, waarbij werklozen afwisselend steun kregen en in de werkverschaffing konden werken.
Veel van de projecten werden uitgevoerd onder leiding van de Nederlandse Heidemaatschappij (de Heidemij).
[bewerk] Voorbeelden van werkverschaffingsprojecten
- Het Boschplan (Amsterdamse Bos)
- Kamp Westerbork (1939)
- Het openluchttheater in Ede
- Recreatieplas de Zanding in Otterlo
- Burgemeester Coenenpark en de Parklaan in Roosendaal (1934)
- Wantijbad, Dordrecht (1936)
- Park met siervijvers in recreatiegebied Anna's Hoeve te Hilversum (1933)
- Stadspark Sittard (1920-1927)
- Onginning in Jipsinghuizen bij Vlagtwedde
- Het Goffertpark in Nijmegen, met het oude Goffertstadion (zie NEC). (1935-1939)
- Vergroten van de Nieuwe Haven in Nijmegen (1934)
- Kanalisatie van de Maas
- Julianasluis te Gouda
- Kanaal in waterwingebied Oranjezon, Middelburg
- Twentekanaal
- Kanaal Buinen-Schoonoord
- Landgoed Junne in de gemeente Ommen
- Valleikanaal (1935 - 1939)
- Verbeteren van de verkeersweg Nijmegen - 's-Hertogenbosch
- Zandafgraverij in Giekerk
- Inpoldering van de Zwarte Broek onder Molenend (Tietjerksteradeel)
- Dempen van de grachten rondom de voormalige havezathe Leyerweerd en verbreden van de Entergraven te Enter
- Polder de Biesbosch (1926-1927)
- Kralingse Bos, Rotterdam
