Uri Geller
Uri Geller (20 december 1946, Tel Aviv, Israël) is een televisiepersoonlijkheid en zelfbenoemde 'paranormalist'. In de jaren 80 van de 20e eeuw verwierf hij wereldfaam met zijn optredens, waarin hij een aantal van zijn capaciteiten tentoonspreidde, waaronder:
- Via 'telepathie' kon hij tekeningen, die door een andere persoon waren gemaakt, 'lezen' en natekenen.
- Zonder fysieke kracht uit te oefenen kon Geller metalen voorwerpen (vaak lepels) buigen.
- Defecte horloges werden door hem weer op gang gebracht.
- Hij kon kompasnaalden beïnvloeden.
- Hij kon door mentale kracht elektronische media (tapes en disks) wissen.
- Hij kon in enkele seconden (meestal radijs)zaadjes laten uitgroeien tot plantjes van enkele centimeters.
[bewerk] Korte biografie
Geller is verre familie van Sigmund Freud. Al op 5-jarige leeftijd ervoer hij voor het eerst zijn 'gaven', toen een lepel spontaan omboog en afbrak, zonder dat hij er fysiek kracht op uitoefende. Hij oefende deze gave door het telkens aan schoolvriendjes voor te doen.
Hij woonde tijdens zijn tienerjaren in Cyprus, maar kwam terug in Israël toen hij zeventien jaar was. Hij diende als parachutist in het Israëlische leger, en vocht in de zesdaagse oorlog in 1967. Na zijn diensttijd was hij enkele jaren fotomodel.
Vanaf begin jaren 70 trad hij op, in eerste instantie voor klein publiek, maar allengs verkreeg hij bekendheid. Zijn carrière kreeg een impuls toen Golda Meïr, toenmalig premier van Israël naar hem verwees: op de vraag wat ze voorspelde voor de toekomst van Israël zei ze: "Vraag dat niet aan mij, vraag dat maar aan Uri Geller".
Vanaf 1972 kreeg Geller bekendheid in Europa. In Duitsland stopte hij, in aanwezigheid van journalisten, een kabelbaan, en deed hetzelfde met een lift.
Op uitnodiging van een aantal vooraanstaande Amerikaanse wetenschappers, waaronder Apollo-14 astronaut Edgar Mitchell ging Geller naar de Verenigde Staten. Hij werd in een laboratorium omgeving onderworpen aan een aantal tests, waarvan de resultaten werden gepubliceerd in het boek The Geller Papers in 1975.
Door aanhoudende berichten over fraude en goocheltrucs werd Geller steeds minder gevraagd om op te treden en in de jaren 90 was hij voor het grote publiek uit beeld verdwenen. In deze tijd hield hij zich voornamelijk bezig met workshops op paranormaal gebied, advies aan het bedrijfsleven en reclame activiteiten.
De laatste jaren is Geller ook actief als kunstenaar. In de jaren 70 was hij enige tijd leerling van Salvador Dalí, en daarnaast zegt hij geïnspireerd te worden door o.a. Peter Max, Andy Warhol en Pablo Picasso.
In het voorjaar van 2004 is Geller in Europa te zien in een televisiereclame voor Knorr.
[bewerk] Onderzoek naar Gellers gaven
In het begin van zijn loopbaan als "paranormalist" verklaarde Geller aanvankelijk zijn gaven afkomstig van buitenaardse wezens die hem vanaf zijn vroege jeugd bezochten. Geller vertelde ook dat hij vaak Ufo's waarneemt. Later verklaarde hij zijn gaven afkomstig van God.
Er is nooit een wetenschappelijke verklaring gekomen voor zijn gaven en ondanks het feit dat hij nooit is betrapt op trucs, is Geller altijd omstreden geweest. Hij wordt dan ook door sceptici eerder als een illusionist of zelfs een charlatan, dan als een paranormaal begaafd persoon betiteld. Veelzeggend is ook dat Geller op aanbieders van onafhankelijk en wetenschappelijk gecontroleerd onderzoek naar zijn "gaven" nooit onvoorwaardelijk is ingegaan. Volgens de meeste wetenschappers zijn er dan ook helemaal geen gaven die verklaring behoeven.
James Randi is de bekendste criticus van Geller. Randi heeft vele malen laten zien dat hij alles kan wat Geller kan, maar dan door middel van trucs. Randi heeft naar aanleiding van zijn onderzoek naar Geller's gaven een boek geschreven, "The Magic of Uri Geller", waarin hij uit de doeken doet hoe Geller het volgens hem deed. In een later boek van Randi, "Flim Flam", beschrijft Randi een interview met een voormalige medewerker van Geller, Sasha Katz, die hem vertelde hoe hij met Geller samenspande door via geheime codes (o.a. een soort gebarentaal) dingen door te geven die Geller dan beweerde op paranormale wijze te weten. Randi laat in zijn boeken ook weinig heel van de onderzoeken van de parapsychologen Russell Targ en Harold Puthoff, die Geller uitgebreid in hun laboratorium onderzocht hebben. Targ en Puthoff bleken tijdens het hele onderzoek te weinig maatregelen tegen fraude te hebben genomen, en bleken veel ongunstige data weg te hebben gelaten.
