Typefout
Een typefout, vaak afgekort als typo naar het Engelse typographical error, is een vergissing die wordt gemaakt tijdens het typen. Het zijn geen fouten die gemaakt worden door onwetendheid of te geringe kennis van de taal of spelling, maar fouten die worden gemaakt doordat een vinger verkeerd neerkomt op een toets van het toetsenbord of, in het verleden, van de schrijfmachine. Typefouten worden vooral zichtbaar als er letters ontbreken of te veel zijn, of als een letter vervangen is door een (op het toetsenbord ernaast gelegen) leesteken. Als het aantal letters klopt, wordt over veel typefouten heengelezen, vooral als slechts een paar letters van plaats verwisseld zijn (dit kan gebeuren bij snelle typers die met meerdere vingers typen, door de toetsen net in de verkeerde volgorde aan te slaan). Typo's komen dus niet voor in geschreven handschrift.
Inhoud |
[bewerk] Correctie van typefouten
Voordat de digitale tekstverwerking zijn intrede deed, werd er direct op papier getypt. De typistes (over het algemeen waren dit vrouwen) deden dan ook hun uiterste best om zo min mogelijk typefouten te maken. Als er toch een fout gemaakt was, bestonden er allerhande middelen om deze te corrigeren, in eerste instantie door gebruik van gum, later door een vloeistof waarmee een letter wit kon worden gelakt, Tipp-Ex. Ook werd soms een folie gebruikt dat een witte afdruk achterliet: dezelfde letter moest dan weer op dezelfde plaats getypt worden zodat de foute letter werd afgedekt en de juiste letter er overheen kon worden getypt. Later kwamen er zelfs gekleurde lakken voor gebruik op gekleurd papier. De modernste typemachines hadden een ingebouwd correctielint. De toets om het lint te gebruiken was een voorloper van de 'backspace'-toets die op toetsenborden aanwezig is.
[bewerk] Typefouten en spelfouten
Meestal worden typefouten gemaakt terwijl de schrijver wel de juiste spelling kent, maar soms worden er andere fouten gemaakt, spelfouten genoemd. Een spelfout, zoals bijvoorbeeld spelvaut, wordt niet veroorzaakt door een verkeerd gebruik van het toetsenbord, maar doordat de schrijver de juiste spelling niet kent (of in dit geval opzettelijk een verkeerde spelling gebruikt). Een echte spelfout die vaak gemaakt wordt, is typfout. Volgens het Groene Boekje moet dit typefout zijn, net als typemachine — terwijl het wel ik typ en jij typt is.
[bewerk] Typefouten op het internet
Bij de opkomst van Usenet en het World Wide Web als populaire vorm van massacommunicatie gingen veel mensen het toetsenbord gebruiken die daar niet ervaren mee waren of er niet voor waren opgeleid. Er ontstond een cultuur waarbij typefouten in deze informele communicatie door de vingers werden gezien. Zo zullen de meeste mensen niet vallen over een typefout in een e-mail.
[bewerk] Spellingcontrole
Met de invoering van de spellingcontrole in tekstverwerkers is het mogelijk om sommige typefouten automatisch te laten corrigeren. Zo kunnen de meeste tekstverwerkers de veel gemaakte omwisseling eht direct verbeteren naar het. De programma's zijn echter verre van perfect. Ze kijken momenteel (2006) meestal alleen naar individuele woorden, niet naar het zinsverband. Bovendien zal een spellingcontrole waarschijnlijk nooit een typefout in bijvoorbeeld een jaartal kunnen ontdekken, noch typefouten die binnen een bepaalde woordsoort weer een geldig woord opleveren (bijvoorbeeld leken in plaats van keken).
Zelfs waar de spellingcontrole wel met de zinsbouw probeert rekening te houden, is het resultaat vaak teleurstellend. Dat komt met name doordat een programma voor spellingcontrole nog onvoldoende in staat is de gehele syntaxis van een zin te onderkennen. Vaak verdisconteert het alleen woordvolgorde of woordnabijheid. In een taal als het Nederlands kan dat bijvoorbeeld grote problemen opleveren bij de combinatie van onderwerp en gezegde, die, afhankelijk van de zinssoort, in sterk uiteenlopende volgorden optreden.
