Scutigera coleoptrata

De kop zit aan de bovenzijde.

Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Arthropoda (Geleedpotigen)
Onderstam:	Myriapoda (Duizendpotigen)
Klasse:	Chilopoda (Duizendpoten)
Orde:	Scutigeromorpha
Familie:	Scutigeridae
Geslacht:	Scutigera

Soort

Scutigera coleoptrata
Linnaeus, 1758

Scutigera coleoptrata is een lid van de duizendpotigen (Myriapoda). Ze hebben een opvallende verschijning, zoals vijftien paar poten, en komen oorspronkelijk voor rond de Middellandse Zee. Het zijn kleine roofdiertjes die vaak te vinden zijn in slaapkamers en badkamers waar ze zich erg snel uit de voeten kunnen maken.

Het dier wordt net als andere soorten ook wel spinduizendpoot genoemd, vanwege het duizendpoot-achtige lichaam en de spin-achtige lange poten. Het verschil met spinnen en duizendpoten is aan het langwerpige lichaam met tot 15 paar zeer lange poten goed te zien. De potenparen aan de achterzijde zijn langer dan die aan de voorzijde. Het voorste potenpaar is zeer kort, het achterste paar is juist zeer lang en dun, deze twee poten dienen als tastorgaan. Ook de antennes zijn zeer lang en dun, waardoor de voor- en achterzijde wat op elkaar lijken. De ogen van het dier zijn echter goed te zien, soorten uit de orde Scutigeromorpha hebben als enige van alle duizendpotigen samengestelde ogen, die beter zijn ontwikkeld. De kleur is lichtbruin tot bruingrijs, op de bovenzijde zijn drie donkere lengtestrepen zichtbaar. De lengte is ongeveer 2,5 tot bijna 4 centimeter.

[bewerk] Verspreiding

Ook al komt Scutigera coleoptrata oorspronkelijk uit de gebieden rond de Middellandse Zee heeft het verspreidingsgebied zich de afgelopen 150 jaar flink uitgebreid. Verder noordelijk in Europa komt de soort ook al voor. Ook wordt het beestje sinds de 19e eeuw gevonden in Midden- en Noord-Amerika. De diertjes geven de voorkeur aan donkere ruimten, vandaar dat men ze vaak vindt in badkamers en slaapkamers. Als ze buiten leven is het vaak in een vochtige omgeving, zoals bladafval of tussen stapels brandhout.

[bewerk] Voortplanting

Scutigera coleoptrata plant zich voornamelijk in het voorjaar voort. Het vrouwtje legt tussen de 60 en 150 eieren. De larven die uit de eieren komen hebben nog maar vier paar poten. Na meerdere vervellingen komen de larven uiteindelijk uit op een volwassen dier met vijftien paar poten. Zo af en toe komt er ook een exemplaar voor die een poot mist; net als andere geleedpotigen laten de poten los als ze worden vastgepakt, dit wordt autotomie genoemd. De levensverwachting is enkele jaren.

[bewerk] Voeding

De dieren worden niet zelden aangetroffen in huizen, wat doet vermoeden dat ze op voedsel afkomen. Scutigera coleoptrata is echter een roofdier, zoals alle duizendpoten jaagt hij op kleine andere ongewervelden. Exemplaren die in huis leven jagen op veel als onhygiënisch of schadelijk beschouwde dieren als termieten, kakkerlakken, zilvervisjes en bedwantsen. De Scutigera bijt de diertjes dood door ze in te spuiten met gif. Over het algemeen is de Scutigera ongevaarlijk voor mensen, en bovendien nachtactief waardoor confrontaties zeldzaam zijn. Ze kunnen echter wel bijten bij aanraking, het effect is vergelijkbaar met de steek van een bij.