Quintus Fabius Maximus Cunctator
Quintus Fabius Maximus Verrucosus (Verrucosus: "vol wratten" omwille van een wrat op zijn bovenlip (Plut., Fab. 1, Varr., R. R. II 1.; Ovicula: "het lammetje" omwille van zijn zachtaardig karakter), beter gekend is zijn agnomen Cunctator, de Twijfelaar, (* ca. 275 v. Chr.; † 203 v. Chr.), was een generaal in de Romeinse Republiek, vijf maal consul (233 v. Chr., 228 v. Chr., 215 v. Chr., 214 v. Chr. en 209 v. Chr.), censor in 230 v. Chr. en tweemaal dictator. Zijn agnomen Cunctator ("Twijfelaar") verwijst naar zijn tactiek van de ingehouden tegenstand, die de Romeinsen troepen in de Tweede Punische Oorlog (218 v. Chr. - 201 v. Chr.) inzetten. Hij was in 233 v. Chr. als proconsul van de provincia Liguria aangesteld, wat hem toeliet een triomftocht te houden en een tempel voor Eer te bouwen (Cic., de Nat. Deor. II 32.).
Fabius, die uit één van de oudste Romeinse patricische gentes stamde, moet zeer waarschijnlijk aan de Eerste Punische Oorlog hebben deelgenomen, waarover we echter geen gegevens hebben. Pas na het eind van deze oorlog maakt Quintus met rasse schreden politieke carrière.
Na de verloren slag bij het Trasimeense meer in 217 v. Chr. wordt hij na het uitroepen van een uitzonderingssituatie door het volk tot dictator verkozen (tot dan toe waren dictators altijd door de senaat aangewezen). In deze functie blijft hij met zijn soldaten in de buurt van Hannibals stoottroepen en vermijdt tegelijkertijd een veldslag tegen de in open veld superieure Carthagers. Het was door zijn ingehouden weerstand dat Hannibal Rome ongemoeid liet en doortrok naar Apulië in Zuid-Italië om er te overwinteren. Intussen brachten de Romeinen een leger van wel 80.000 man op de been.
De Romeinen waren het met deze defensieve krijgsvoering niet eens en gaven Fabius zijn agnomen als spotnaam, maar na de catastrofe in de slag bij Cannae (augustus 216 v. Chr.; slechts 15.000 Romeinen en bondgenoten kunnen vluchten.) wordt zijn strategie eindelijk gewaardeerd en Cunctator een eretitel. Fabius' tactiek wordt daarop dominant in de Romeinse krijgsvoering in Italië. Men mobiliseert slaven en plebejers voor hun troepen en begint een guerrillaoorlog tegen Hanibal. Quintus' eigen militaire resulataten zijn gering (met uitzondering van de herovering van Tarente in 209 v. Chr.), maar door zijn persoonlijke invloed wijst Rome elk compromis- of vredesvoorstel van de intussen met Macedonië geallieerde Cartahagers af. In de latere, legendarische overlevering wordt Quintus Fabius als toonbeeld van Romeinse bedachtzaamheid gestileerd (Ennius: unus homo nobis cunctando restituit rem – "een mann heeft ons door zijn twijfelen de staat hersteld")
Zijn voorzichtigheid is ook de oorsprong van het begrip Fabianisme (zie ook Fabian Society) in de politiek van Groot-Brittannië aan het eind van de 19e eeuw.
[bewerk] Externe links
[bewerk] Referenties
- H. Beck, Quintus Fabius Maximus – Musterkarriere ohne Zögern, in K-J. Hölkeskamp - E. Stein-Hölkeskamp (edd.), Von Romulus zu Augustus. Große Gestalten der römischen Republik, München, 2000, pp. 79–91. ISBN 3406466974
- A. Lippold, Consules. Untersuchungen zur Geschichte des römischen Konsulates von 264-201 v. Chr., Bonn, 1963.
- L. Mooren, Geschiedenis van Rome, Leuven, 2002 (=2004). (studentencursus). KBR
- W. Smith, art. Maximus, Fabius (4), W. Smith (ed.), Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, II, Boston, 1867, pp. 993-994.
