Pyrenese steenbok
| Pyrenese steenbok IUCN-status: Uitgestorven (2000) |
||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taxonomische indeling | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
| Ondersoort | ||||||||||||||
| Capra pyrenaica pyrenaica ((Schinz, 1844)) |
De Pyrenese of Pyreneeënsteenbok (Capra pyrenaica pyrenaica) is één van de vier ondersoorten van de Iberische of Spaanse steenbok. Twee van deze vier ondersoorten zijn nu uitgestorven. De Portugese steenbok stierf in 1892 uit en de Pyrenese steenbok pas in het jaar 2000. Het was de eerste grote gefaalde beschermingspoging van het nieuwe millennium.
Inhoud |
[bewerk] Beschrijving
De Pyrenese steenbok was één van Europa's meest opvallende wilde dieren. Het had een dikke vacht tegen het koude berg weer en met name de vrouwtjes hadden een bredere hoornbasis dan andere ondersoorten.
[bewerk] Leefgebied
De populatie was ooit verspreid van de Sierra de los Nieves (Spanje) tot noordelijk de Franse Pyreneeën in (Frankrijk). Meer recent kwam er alleen nog maar een populatie voor in het Ordessa Nationaal Park in het district Aragón in de Spaanse Pyreneeën. De Pyrenese steenbok had een voorkeur voor rotsachtige berggebied.
[bewerk] Voedsel
Het voedsel van de Pyrenese steenbok bestond vooral uit gras, kruiden en korstmossen.
[bewerk] Verdwijning
Een paar honderd jaar was de Pyrenese steenbok nog erg gewoon in Spanje, maar tegen het einde van de 19e eeuw was het aantal dieren verminderd tot minder dan honderd door overbejaging, ze werden toen al met uitsterven bedreigd. De populatie kwam nooit boven de 40 sinds het begin van de 20e eeuw. Park directeur Luis Marquina zei dat de Pyrenese steenbok in de vorige eeuw gestadig achteruit ging door stroperij, verkleining van hun leefgebied en door milieufactoren, zoals in sommige gevallen door natuurrampen als aardverschuivingen.
De soort werd pas in 1973 beschermd verklaard en de populatie bestond in 1981 nog maar uit 30 dieren, maar het duurde nog tot 1993 voordat er een managementplan in gang gezet werd om deze steenbok te beschermen. Er waren toen er nog maar ongeveer 10 exemplaren over.
Het ergste vrezend, vingen Spaanse biologen, Albert Fernandez en José Folch inbegrepen, die voor de regionale regering van Aragón, de laatste Pyrenese steenbok in de lente van 1999. Ze namen een weefselmonster uit haar oor om de cellijn van de Pyrenese steenbok te bewaren voor als het nodig zou zijn om haar te klonen. Daarna bevestigden ze een radiozender om haar nek en lieten haar weer vrij.
De allerlaatste levende Pyrenese steenbok werd dood gevonden op 6 januari 2000 onder een gevallen boom in Ordesa Nationaal Park in Spanje. Parkopzichters in het noordoosten van het land vlak bij de Franse grens vonden het 13 jaar oude vrouwtje met een gebroken schedel. Het grijsachtige vrouwtje met licht gebogen hoorns heette "Celia". Het vrouwtje Celia werd de laatste van haar ondersoort toen haar metgezel in 1999 overleed door ouderdom.
De redenen van het uitsterven van de Pyrenese steenbok zijn voor het grootste gedeelte onbekend, alhoewel er wel verschillende hypotheses zijn gesuggereerd, zoals dat ze niet goed de competitie om voedsel met andere dieren aankonden, infecties en ziekten gekregen van gedomesticeerd vee, stroperij, onvruchtbaarheid, inteelt en klimatologische condities.
[bewerk] Kloonproject
Advanced Cell Technology kondigde op 8 oktober 2000 aan dat de Spaanse regering akkoord was gegaan met Advanced Cell Technology (ATC)'s voorstel om intersoortelijke celkern transfer kloontechnologie te gebruiken in samenwerking met andere wetenschappelijke partners om de uitgestorven Pyrenese steenbok te klonen. Ze zullen dat doen met weefsel dat ze uit het oor van het laatste vrouwtje in 1999 hadden genomen. Onderzoekers zullen volwassen lichaamscellen uit het weefsel halen en deze fuseren met eicellen van geiten waar de celkern uit verwijderd is. De embryo's die daaruit ontstaan zullen dan ingebracht worden in gedomesticeerde geiten (Capra hircus), die als surrogaatmoeder zullen dienen voor het eerste gekloonde uitgestorven dier. Het wordt verwacht dat het gemakkelijker zal zijn dan het klonen van de bedreigde gaur Bos gaurus (is al gekloond door dit bedrijf), doordat men meer weet van de voortplanting van geiten en dat ze maar een draagtijd van 5 maanden hebben. ATC is akkoord gegaan met de regionale regering van Aragón, dat de toekomstige gekloonde Pyreneeënsteenbokken zullen worden uitgezet in hun originele leefgebied. Details over de voortgang van het kloonproject zijn tot op heden nog niet gegeven door het bedrijf.
Hoewel dit kloonproject duidelijk een publiciteitsstunt van het bedrijf is om als eerste een uitgestorven dier te klonen, kan het project waardevol zijn voor soortbescherming als alleen meerdere geiten kunnen worden gekloond die een genetisch levensvatbare populatie vormen. Als dit zo is dan zal het klonen van een geit nog niet de ondersoort 'redden'.
Celia heeft voor perfecte weefselmonsters voor klonen gezorgd. Maar het klonen van Celia heeft wel een groot probleem boven gebracht: zelfs als men het lukt om nog een andere gezonde Pyreneeën steenbok te klonen dan zal deze nooit een mannetje zijn die nodig is om ermee te fokken. Een oplossing zou kunnen zijn om de klonen van Celia te kruisen met mannetjes van een andere ondersoort, maar dan zullen de nakomelingen wel minder "Pyrenese steenbok" zijn dan Celia. Een meer ambitieus plan is het verwijderen van een X-chromosoom en er een Y-chromosoom van een andere nog bestaande ondersoort toe te voegen om zo een mannelijke Pyrenese steenbok te creëren.
[bewerk] Eerste poging mislukt
In 2003 lieten wetenschappers weten dat de eerste poging om de Pyreneeën steenbok te klonen mislukt was. Drie teams van wetenschappers, twee Spaanse en één Franse, zijn betrokken bij het kloonproject. Het project wordt gecoördineerd door de Service voor Voedsel en Agrarisch Onderzoek (Servicio de Investigación Agroalimentaria SIA) van de regering van Aragón en door het Nationaal Instituut voor Onderzoek, Agrarische technologie en Voedsel (Instituto Nacional de Investigación y Tecnología Agraria y Alimentaria INIA). Ook doet het Nationaal Instituut van Agrarisch Onderzoek van Frankrijk mee aan het project.
In totaal werden er 285 embryo's ontwikkeld, waarvan er 54 geplaatst bij in totaal twaalf steenbokken en kruisingen tussen steenbokken en gedomesticeerde geiten. Maar twee hiervan hielden een dracht vol van ongeveer twee maanden.
Wetenschapper José Folch, directeur van het project en leider van de Afdeling van Technologie en Dierproductie (Unidad de Tecnología en Producción Animal) van de Service voor Voedsel en Agrarisch Onderzoek (Servicio de Investigación Agroalimentaria SIA), is nu overtuigd dat het genetische materiaal bruikbaar is en dat het uiteindelijk mogelijk is om deze uitgestorven ondersoort te klonen.
[bewerk] Bronnen
- Caprinae Specialist Group 2000. Capra pyrenaica ssp. pyrenaica. In: IUCN 2004. 2004 IUCN Red List of Threatened Species. <www.redlist.org>. Gedownloaded op 26 oktober 2005.
- Day, D., 1981, The Doomsday Book of Animals, Ebury Press, London.
- Maas, P. 2005. Pyreneeën Steenbok - Capra pyrenaica pyrenaica. The Extinction Website. Gedownloaded op 26 oktober 2005.
- Perez, J.M., Granados, J.E., Soriguer, R.C., Fandos, P., Marquez, F.J., and Crampe, J.P. 2002. Distribution, status and conservation problems of the Spanish ibex, Capra pyrenaica (Mammalia: Artiodactyla). Mammal Rev. 32(1):26-39.
[bewerk] Externe links
- The Extinction Website (Engels & Nederlands)
- The Extinction Website: Pyreneeën steenbok (Nederlands)
- IUCN Red List of Threatened Species: Pyrenean ibex (Engels)
- Origins of Domestic Goats (Engels)
