Proton (deeltje)
Een proton is een subatomair deeltje met een positieve elektrische lading. Ernest Rutherford ontdekte het in 1919. De atoomkern (of nucleus) van het meest voorkomende type (zie ook isotoop) waterstofatoom, H, is één enkel proton. De nuclei van andere atomen bevatten zowel neutronen als protonen. Het aantal protonen van de kern bepaalt de chemische eigenschappen van dat atoom en welk chemisch element het is.
Bij afspraak noemt men de lading van één proton de eenheid van lading. De lading van een elektron is exact gelijk aan die van het proton, maar tegengesteld. In een neutraal atoom is het aantal protonen in de kern gelijk aan het aantal elektronen in de 'schil(len)' eromheen. In deze situatie heffen de positieve ladingen van de protonen en de negatieve ladingen van de elektronen elkaar naar buiten op. Het atoom is dan van buiten af gezien elektrisch neutraal.
Een proton heeft een rustmassa van 1,6726231x10-27 kg, hetgeen ongeveer gelijk is aan de massa van een neutron. Daarmee is het ongeveer 1800 keer zo zwaar als een elektron. De lading van een proton is ongeveer gelijk aan 1,6x10-19 C
Protonen worden geclassificeerd als baryonen en bestaan op hun beurt weer uit quarks, namelijk valentiequarks en zeequarks. De valentiequarks zijn twee 'up' quarks en een 'down' quark. De zeequarks zijn 'up', 'down' en 'strange' quark-antiquark paren. Deze quarks worden bij elkaar gehouden door gluonen, de dragers van de sterke kernkracht.
Ook protonen en neutronen worden binnen een atoomkern bij elkaar gehouden door de sterke kernkracht, een kracht die alleen een merkbare rol speelt op subatomaire schaal (dus binnen de kern), maar die dan zo sterk is dat deze de onderlinge elektrische afstoting tussen de protonen overwint.
Aangezien de elektromagnetische kracht vele malen sterker is dan de zwaartekracht, moet met concluderen dat het aantal protonen in het universum gelijk is aan het aantal elektronen. Was dat niet het geval, dan zou de nettoafstoting door het overschot aan positieve of negatieve lading (afhankelijk of protonen of elektronen zouden domineren) een merkbaar effect hebben op de expansie van het universum en op alle materie onder de invloed van zwaartekracht (planeten, sterren, en dergelijke).
[bewerk] Zie ook
|
|
 |
|
|---|---|---|
| Subatomair deeltje - Nucleon - Atoomkern - Atoom - Ion - Molecuul | ||
| Bosonen: | Foton - Gluon - W-boson - Z-boson - Higgs-boson - Graviton - Pion - Meson | |
| Fermionen: | Quark - Lepton - Neutrino - Elektron - Positron - Muon - Tauon - Proton - Neutron - Baryon | |
