Prieelvogels

Prieelvogels
Nest Satijnblauwe prieelvogel (Ptilonorhynchus violaceus)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Aves (Vogels) Orde: Passeriformes (Zangvogels)
Familie
Ptilonorhynchidae Gray, 1841

De prieelvogels (Ptilonorhynchidae) zijn een familie van 18 soorten meestal felgekleurde kraaiachtige zangvogels, verwant aan de paradijsvogels (Paradisaeidae). De familie is uitsluitend bekend uit Australië, Nieuw-Guinea en enkele kleinere eilanden.

De mannetjes maken uitgebreide, zorgvuldig ingerichte baltsplaatsen, waarop met takjes kleine priëlen worden gebouwd. Ze proberen door het aanleggen van kleurige verzamelingen van bessen, bloemetjes e.d. en baltsgedrag wijfjes te lokken om er mee te paren. Een prieel wordt in het Engels bower genoemd, en de vogelfamilie bowerbirds. De omvang van het prieel is gerelateerd aan de kleuren van het verenpak van het mannetje. Vooral fel gekleurde mannetjes trekken wijfjes aan door de veerkleuren, en maken een weinig ingewikkeld prieel. Mannetjes van soorten met weinig opvallende kleuren in het verenpak proberen het gebrek aan kleur te compenseren met de bouw van zeer ingewikkelde priëlen. Vaak vandaliseren de mannetjes elkaars prieel. Er bestaan twee typen priëlen. De eenvoudige typen bestaan uit van takjes gemaakte halfopen tunneltjes, waar door baltsgedrag een vrouwtje doorheen gelokt wordt. Het wijfje geeft daarmee aan paringsbereid te zijn. Ingewikkelde priëlen lijken op stevig van takken gebouwde halfopen huisjes, waarin verzamelingen van kleurige objecten liggen, die een wijfje moeten lokken. Soms worden de steentjes zelfs geverfd met het sap van bessen. Het grootste en meest extreme prieel wordt gebouwd door de bruine tuiniervogel of vogelkop-prieelvogel (Amblyornis inornatus) uit noordwestelijk Nieuw-Guinea. Deze soort stoffeert het prieel met mossen en legt daarop uitgebreide verzamelingen aan van bessen, kleurige bloemen, keverschilden en indien aanwezig kleurige producten van menselijk afval. De wijfjes trekken na de paring weg van het prieel en bouwen ergens zelf een nest. De mannetjes hebben geen broedzorg en laten de zorg voor de jongen aan de wijfjes over. Wijfjes zijn bruin en weinig opvallend.

[bewerk] Soorten

• Familie: Ptilonorhynchidae
  • Geslacht: Ailuroedes
    • Witoorkatvogel (Ailuroedes buccoides) (Nieuw Guinea en eilanden)
    • Grijskopkatvogel (Ailuroedes melanotis) (Nieuw Guinea en Noord-Australië)
    • Groene katvogel (Ailuroedes crassirostris) (Zuidoost Australië)
  • Geslacht: Scenopoeetes
    • Archbolds prieelvogel (Archboldia papuensis) (Nieuw Guinea, bergen)
  • Geslacht: Amblyornis
    • Bruine tuiniervogel (Amblyornis inornatus) (Noordwest Nieuw Guinea)
    • Goudkuiftuiniervogel (Amblyornis macgregoriae) (Nieuw Guinea bergen)
    • Oranjekuiftuiniervogel (Ambyornis subalaris) (Zuidoost Nieuw Guinea)
    • Geelkuiftuiniervogel (Amblyornis flavifrons) (Noordwest Nieuw Guinea)
  • Geslacht: Prionodura
    • Meiboombouwer (Prionodura newtoniana) (Cairns, Australië)
  • Geslacht: Sericulus
    • Oranje prieelvogel (Sericulus aureus) (West en Zuid Nieuw Guinea)
  • Adelberts prieelvogel (Sericulus bakeri) (Adelbert bergen, Nieuw Guinea)
  • Geelnekprieelvogel (Sericulus chrysocephalus) (Oost Australië)
  • Geslacht: Ptilonorhynchus
    • Satijnblauwe prieelvogel (Ptilonorhynchus violaceus) (Oost-Australië)
  • Geslacht: Chlamydera
    • Grijsnekprieelvogel (Chlamydera maculata) (Australië, binnenland)
    • Grijze prieelvogel (Chlamydera nuchalis) (Noord Australië en Melville eiland)
    • Lauterbachs prieelvogel (Chlamydera lauterbachi) (Nieuw Guinea)
    • Okerbuikprieelvogel (Chlamydera cerviniventris) (Nieuw Guinea en Cape York).

Families van de zangvogels

Afrikaanse suikervogels – Amerikaanse zangers – Asities – Australische kruipers – Australische schijnpaapjes – Australische zangers – Bastaardhoningvogels – Bladvogels – Boomklevers – Borstelkop – Breedbekken en hapvogels – Brilvogels – Buidelmezen – Buulbuuls – Cotinga's – Diamantvogels – Dikkoppen en fluiters – Diksnavelmezen – Doornkruipers – Drongo's – Echte boomkruipers – Echte mezen – Elfjes – Filipijnse kruipers – Gorzen, tangaren en verwanten – Heggenmussen – Helmklauwieren – Honingeters – Honingzuigers – Iora's – Klauwieren – Kraaiachtigen – Kwikstaarten en piepers – Leeuweriken – Liervogels – Lijsters – Manakins – Miervogels – Moddervogels – Monarchen en waaierstaartvliegenvangers – Muisspechten – Mussen en sneeuwvinken – Nieuw-Zeelandse lelvogels – Orgelvogels – Ovenvogels – Palmtapuit – Paradijsvogels – Pestvogels – Pitta's – Prachtvinken – Prieelvogels – Rotswinterkoningen – Rupsvogels – Scherpsnavel – Slijknestkraaien – Spitsvogels – Spotlijsters – Spreeuwachtigen – Staartmezen – Tapaculo's – Timalia's – Tirannen – Troepialen – Vanga's – Vinkachtigen – Vireo's – Vliegenvangers – Waterspreeuwen – Wevers en verwanten – Wielewalen en vijgvogels – Winterkoningen – Zaagvinken – Zangers van de Oude Wereld – Zwaluwen