Platwormen
| Platwormen | |||
|---|---|---|---|
 Pseudobiceros bedfordi, een in zee levende platworm |
|||
| Taxonomische indeling | |||
|
|||
| Stam | |||
| Platyhelminthes |
|||
 Een platworm uit het geslacht Planaria |
Platwormen (Platyhelminthes) vormen een stam van dieren die gekenmerkt worden door een langwerpig en plat lichaam.
Inhoud |
[bewerk] Algemeen
Er zijn ongeveer 20.000 soorten die allemaal in zeer vochtige omstandigheden leven; de meeste soorten leven onder water. Veel soorten, zoals de lintwormen parasiteren maar er zijn ook soorten die vrijlevend zijn. Vrijlevende soorten die in zoet of zout water leven zijn vaak afvaleters maar ook jagende platwormen komen voor. Het voedsel wordt eerst voorzien van verterende sappen, waarna het halfverteerde papje naar binnen wordt gezogen met de monddelen.
[bewerk] Kenmerken
Platwormen zijn vaak slechts enkele millimeters tot soms 20 meter lang, hebben een zeer slap en plat lichaam en twee of meer ogen aan de voorzijde bij de kop. De kop is meestal van de achterzijde te onderscheiden door een iets andere vorm of een insnoering en de lichtere of juist donkere oogvlekken. Deze 'ogen' kunnen slechts grote veranderingen in de lichtval waarnemen en niet echt zien zoals veel zoogdieren kunnen. Ook heeft een platworm geen bloed; de huid is zo dun dat zuurstof er doorheen dringt en de organen en spieren bereikt. De voortbeweging geschiedt met behulp van trilharen en spieren.
[bewerk] Voortplanting en levenscyclus
De platwormen zijn net zoals veel andere wormachtige dieren tweeslachtig en kunnen zowel mannelijke als vrouwlijke geslachtscellen produceren. Ook kan een aantal platwormen zich letterlijk in tweeën delen waarna beide delen uitgroeien tot twee aparte exemplaren. Het vervelende van veel parasitaire platwormen is dat de verschillende stadia, soms wel vijf, door faecalieën verspreid worden en zo overal terecht komen, zoals straatvuil en drinkwater. Sommige soorten, zoals de beruchte vossenlintworm (Echinococcus multilocularis) kan na besmetting levensgevaarlijk zijn voor mensen. Niet alleen vossen maar ook honden, katten en knaagdieren kunnen drager zijn van deze worm.
[bewerk] Indeling
Er zijn vier groepen platwormen die allemaal een eigen klasse vormen, de indeling is echter aan verandering onderhevig;
- Trematoda; parasitaire platwormen, onder andere soorten die in de lever van zoogdieren zoals de mens kunnen leven (leverbot);
- Cestoda; lintwormen;
- Monogenea; parasitaire platwormen, vooral op soorten vissen;
- Turbellaria; meest vrijlevende soorten zoals de Planaria-soorten.
[bewerk] Planaria
In West-Europa, zoals Nederland en België zijn de bekendste vrijlevende platwormen enkele soorten uit het geslacht Planaria, die in zoet water leven. Deze platwormen zijn bruin tot grijs, erg plat en breed en langwerpig van vorm. De maximale lengte is ongeveer 2 centimeter en deze platwormen komen algemeen voor op de bodem van sloten en poelen, waar ze leven van rottende bladeren en dode dieren.
