Orangisme (na 1830)
Orangisme is een term die slaat op de wil om het huis van Oranje-Nassau terug te installeren op de troon in België. Deze beweging ontstond in 1830 na de splitsing van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Ruimer gezien is het de wens om Vlaanderen of België en/of Luxemburg terug te herenigen met Nederland, maar dan expliciet onder het Nederlandse koningshuis.
In vroeger jaren (kort na 1830) bestonden de aanhangers van het orangisme uit 3 groepen:
- de taalminnaren: dezen stelden het Nederlands als cultuurtaal centraal, en betreurden de afscheiding van hun Noordelijke broeders, zeker omdat deze gepaard ging met een ernstige sociale achterstelling. Voorbeelden: Prudens Van Duyse, Jan F. Willems, ...
- zij die er economisch voordeel bij hadden: onder het bewind van Willem I kende het Zuiden een ongekende bloei, door een sterk uitgebreid onderwijs, introductie van nieuwe industrieën en het aanleggen van nieuwe wegen. In de haven van Antwerpen kwamen goederen van de Nederlandse koloniën binnen, en in Gent bloeide de textielproductie. Na 1830 ging het land economisch sterk achteruit, en kende het vele orangisten uit deze categorie. Bijzonder is dat hier veel Franstalige fabrikanten bij waren.
- zij die meenden dat de Nederlanden een legitiem land waren, geruggesteund door het Congres van Wenen in 1815: België kon slechts gelegitimeerd worden door een langdurig, stabiel bestuur.
De laatste groep verdween op enkele uitzonderingen na, de eerste twee, vooral de taalminnaren, groeiden uit tot de Vlaamse Beweging.
Tegenwoordig stelt het orangisme een veel breder publiek voor en heeft het zijn bijbetekenis van Oranje-royalistisch verloren. Orangisme staat in Vlaanderen voor het streven naar een betere manier van besturen zoals men die in Nederland denkt te vinden; vandaar ook het streven naar samengaan.
Vertegenwoordigers in het heden vindt men in alle Vlaamsgezinde partijen, in het ANV, de Orde van den Prince, de Marnixring. Siegfried Bracke, Wetstraatjournalist bij de VRT, is een uitgesproken orangist. In Nederland vindt men hen vooral in christelijke en andere conservatieve kringen.
Het Orangisme kreeg in het najaar van 2003 een vlucht toen de geboorten van Prinses Catharina-Amalia van Oranje-Nassau en Prins Gabriël van België een toekomstig huwelijk tussen het Belgisch en het Nederlands koningshuis mogelijk maakten. In België werd een wet uit 1831 geschrapt die zo'n huwelijk met iemand uit het Huis Oranje-Nassau verbood.
Men verwart republikeinse Groot- of Heel-Nederlanders vaak met orangisten.
