Open Universiteit

In september 1984 werd in Nederland de Open Universiteit opgericht. Er waren in de jaren zeventig op het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap verschillende rapporten en adviezen over universitair onderwijs aan volwassenen verschenen.
De beleidsnota Open Universiteit in Nederland van Van Kemenade uit 1977 leidde uiteindelijk tot de Wet op de Open Universiteit die op 1 januari 1985 in werking trad. Het hoofdkwartier van de Open Universiteit werd gevestigd in Heerlen. De studenten maken echter voornamelijk gebruik van de studiecentra die verspreid over Nederland en Vlaanderen zijn opgericht.

Het doel van de Open Universiteit was en is nog steeds het bieden van wetenschappelijk onderwijs aan iedereen die daarvoor de vereiste interesse en capaciteit heeft. Een belangrijke taak van deze universiteit is het aanbieden van tweede kans onderwijs aan volwassenen die daar eerder niet aan zijn toegekomen. Doordat de Open Universiteit geen formele toelatingseisen hanteert (behalve leeftijd) en een grote mate van vrijheid biedt wat betreft plaats, tijd en tempo van de studie (de universiteit maakt gebruik van begeleide zelfstudie) is het onderwijs toegankelijk voor een grote groep studenten.

Het tweede kans onderwijs bleef in de loop der jaren een belangrijke doelstelling. Daarnaast trekt de Open Universiteit ook studenten aan die al hoog opgeleid zijn en die hun kennis willen actualiseren of verbreden. De markt van om-, her- en bijscholing wordt steeds belangrijker.
In 2005 biedt Open Universiteit Nederland bachelor en masteropleidingen in de vakgebieden algemene cultuurwetenschappen, milieu- en natuurwetenschappen, Nederlands recht, psychologie, technische informatica en management, organisatie en bestuur.
De Open Universiteit Vlaanderen sluit daarbij aan en geeft toegang tot dezelfde opleidingsmodules, aangevuld met milieuwetenschappen. Dat men in Vlaanderen dezelfde principes huldigt van "tweede kans" moge blijken uit het feit dat de Open Universiteit Vlaanderen erkend is in het systeem van opleidingscheques van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding.
Tot 2007 zullen er ook nog studenten in de oude, ongedeelde onderwijsstructuur (doctorandus, licentiaat,...) afstuderen in de vakgebieden algemene cultuurwetenschappen, bedrijfswetenschappen, bestuurskunde, economie, milieu- natuurwetenschappen, Nederlands recht en psychologie.