Norilsk Nikkel

Norilsk Nikkel
Beurs	NASDAQ: NILSY
Beurs	RTS Index: GMKN
Oprichting	Norilsk, Rusland op 23 januari 1935/ Moskou, Rusland op 30 juni 1993
Sleutelfiguren	Andrej Klisjas, voorzitter RvB Michail Prokorov, algemeen directeur Vladimir Potanin, grootaandeelhouder Igor Komarov, onderdirecteur
Producten	nikkel palladium koper platinum goud kobalt selenium tellurium rhodium zilver iridium ruthenium steenkool
Omzet	$ 7,2 miljard (2005)^[1]
Winst	$ 2,35 miljard (2005)^[1]
Website	www.nornik.ru (ru) (en)

Norilsk Nikkel (Russisch: Норильский Никель; [Narilski Nikel]), volledige naam; Mijnbouw-Metallurgisch Kombinaat "Norilski Nikel" (горно-металлургический комбинат «Норильский Никель»), vaak afgekort tot GMK NN (ГМК НН), is een Russisch concern dat actief is in de mijnbouw en metallurgie met haar hoofdkantoor in Moskou. Eerder stond een groot deel van het concern bekend als Mijnbouw-Metallurgisch Kombinaat van Norilsk vernoemd naar A.P. Zavenjagin (Норильский горно-металлургический комбинат им. А. П. Завенягина) afgekort tot NGMK (НГМК). Het bedrijf ontstond uit de goelagkampen rond de Noord-Siberische stad Norilsk.

[bewerk] Overzicht

Norilsk Nikkel is het grootste bedrijf in Rusland en een van de grootste ter wereld voor de delving en verwerking van edelmetalen en non-ferrometalen. Het concern produceert wereldwijd meer dan 20% van het nikkel, 50% van het palladium, meer dan 10% van het kobalt en 3% van het koper. Binnen de thuismarkt produceert het 96% van het nikkel, 55% van het koper en 95% van het kobalt.

Het grootste deel van de aandelen van het bedrijf is in handen van algemeen directeur Michail Prokorov en de directeur van Interros Vladimir Potanin.

In het eerste halfjaar van 2005 bedroeg de nettowinst 974 miljoen dollar en de omzet 3,44 miljard dollar.

Norilsk Nikkel is een van de grootste industriële bedrijven van Rusland en omvat 4,3% van de Russische export. Het omvat 1,9% van het BNP, 2,8% van de industriële productie en 27,9% van de non-ferrometallurgie.

[bewerk] Reserves

De bewezen reserves van koper en nikkel in de ertslagen van Tajmyr (Poetoranagebergte) bestonden op 31 december 2004 uit 8,8 miljoen ton koper, 5,2 miljoen ton nikkel, 1994 ton palladium en 512 ton platinum.

Norilsk Nikkel bezit twee productiegebieden:

Tajmyr-schiereiland - rond de steden Norilsk, Talnach, Kajerkan en Doedinka
Kola - rond de steden Montsjegorsk, Zapoljarny en nederzetting Nikel

Hiernaast heeft het ondersteunende bedrijven in verschillende deelgebieden van Rusland.

GMK Norilsk bezit ook de NV Poljoes Goud die met 20% van de Russische goudproductie de grootste leverancier van goud van het land is.

[bewerk] Geschiedenis

Op 23 januari 1935 nam de Raad van Volkscommissarissen van de Sovjet-Unie het besluit tot de bouw van de Norilsk Combinatie en de overdracht van het beheer van de Norilskstroja aan de NKVD, waarmee een begin werd gemaakt met de bouw van het grootste mijnbouw en metallurgische complex van de Sovjet-Unie op bijna 2000 kilometer ten noorden van Krasnojarsk in het Noord-Siberische Tajmyr in een nauwelijks bewoond gebied zonder wegen.

Op 10 maart 1939 werd het eerste kopernikkel-matte verkregen en na drie maanden produceerde de fabriek op 16 juni de eerste nikkel-matte. In de jaren van de Tweede Wereldoorlog werd het Norilskcomplex verder uitgebreid en vormde een belangrijk onderdeel van de defensieindustrie van de Sovjet-Unie. De nikkel werd zowel gebruikt bij de productie van hoogwaardige gepanserde legeringen voor zwaar materieel en voor super-lichtgewichtconstructies in de militaire luchtvaart.

In de naoorlogse jaren werd het bedrijf met hulp van vele goelagdwangarbeiders uitgebreid tot een staatsbedrijf met een van de hoogste productiecijfers van de Sovjet-Unie op het gebied van non-ferro metallurgie. In 1953 werd er 35% van het nikkel, 12% van het koper, 30% van het kobalt en 90% van de platinoïden van de Sovjet-Unie geproduceerd.

In de jaren '40 van de 20e eeuw werd ook het tweede wingebied van Norilsk Nikkel ontwikkeld; de combinatie Severonikel ("Noordnikkel") die tegenwoordig de naam Mijnbouw en metallurgische combinatie Petsjenganikel draagt en zich bevindt in het noordwestelijke deel van het schiereiland Kola in twee industriële gebieden rond Zapoljarny en de nederzetting Nikel. Deze combinatie werd gebouwd in 1940 als het bedrijf Inko in een Fins gebied dat na de Tweede Wereldoorlog veroverd werd door de Sovjet-Unie en nu ligt rond de stad Montsjegorsk in oblast Moermansk.

In 1966 werden bij de stad Talnach bij Norilsk ertslagen van kopernikkel gevonden, die daarna de Oktober ertslagen werden genoemd en waar in de 10 jaren daaropvolgend mijnen en een concentrator werden gebouwd. In 1981 werd de metallurgische fabriek van Nadezjdensk geopend, het belangrijkste metallurische bedrijf van Norilsk en Norilsk Nikkel.

Op 4 november 1989 nam de Raad van Ministers van de Sovjet-Unie het besluit aan tot de stichting van het staatsconcern voor de productie van non-ferro metalen "Norilsk Nikkel". Binnen dit concern werden de Combinatie Norilsk, de combinaties Petsjenganikel en Severonikel, de machinefabriek van Olenegorsk, de fabriek voor de verwerking van non-ferro metalen van Krasnojarsk en het instituut Gipronikel (Staatsinstituut voor de planning van nikkelindustrievestigingen uit Sint-Petersburg verenigd. Dit concern moest zich gaan richten op de verwerking van sulfide kopernikkelertsen.

In oktober 2002 verkreeg Norilsk Nikkel de groep Poljoes, waardoor ze tevens de grootste producent werd van goud. Op 1 januari 2006 werd Poljoes ondergebracht onder een aparte NV.

[bewerk] Privatisering van Norilsk Nikkel

In de jaren '90 werd het bedrijf net als veel andere Russische staatsbedrijven geprivatiseerd. Eerst werd op 30 juni 1993 per presidentiële oekaze besloten dat Norilsk Nikkel een NV zou worden. In 1994 werd het bedrijf door middel van de beruchte voucherprivatisering eigendom van 250.000 mensen. Zakenman Vladimir Potanin wist een groot blok van aandelen (38%; 51% van de aandelen met stemrecht; voting stock) op te kopen en te verenigen in een federaal eigendom, die in november 1995 in Interros werden ondergebracht. Bank Oneksim beheerde deze aandelen. Op 5 augustus 1997 werden de aandelen in een commerciële aanbesteding met investeringsvoorwaarden, waarbij de aandelen in handen kwamen van de RAO Swift, eigendom van bank Oneksim. De koper betaalde voor deze 38% van de aandelen 270 miljoen dollar en nam verder de schulden van het bedrijf op zich en de investeringsvoorwaarden die aan de aanbestedening waren gekoppeld. Later werd een meerderheid verkregen van de aandelen, die werden gekocht op de aandelenmarkt.

In 1997 werd ook, om meer investeerders te lokken, de NV Mijnbouw-Metallurgisch bedrijf van Kola (Kolskaja GMK) en de NV Mijnbouwbedrijf van Norilsk opgezet. Sindsdien is het aantal werknemers teruggelopen van 120.000 naar 60.000.

In 2000 werd Norilsk Nikkel geherstructureerd, waarbij het centrum van kapitalisatie werd overgeheveld van RAO Norilsk Nikkel naar de NV Mijnbouwbedrijf van Norilsk, die weer in februari 2001 hernoemd werd tot NV Mijnbouw-Metallurgisch Kombinaat "Norilski Nikel" (GMK "Norilsk Nikkel").